در 30 سال آینده شاهد تغییرات اساسی در علوم زمین خواهیم بود. با بروز فناوری های نوظهور، تعاملات پیچیده بین سامانه های طبیعی زمین آشکارتر می شود. با کمک این فناوری ها پیش بینی آب و هوا و مخاطرات طبیعی کارآمدتر می شود و مدل ها بهبود می یابد.

به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، دانش فضایی به ما در  درک و پیش بینی گردبادها، زلزله و تغییرات آب و هوایی کمک می کنند و عوارض این نوع بلایا را به حداقل می رسانند. به نوعی می توان گفت ماهواره ها کیفیت زندگی آینده انسان را بالا می برند.

کاربرد ماهواره ها و اطلاعاتی که توسط آنها مخابره می شود، بسیار گسترده و وسیع است. کاربردهایی که این روزها خیلی به کار انسان، ارتقای زندگی و حفظ محیط زیست اطراف آنها می آید. در واقع ماهواره ها در اختیار زندگی انسان قرار می گیرند و آینده آنها را با کیفیت تر می کنند.

از جمله این کاربردها می توان به پایش آب و هوایی اشاره کرد. این کار به کمک پهپادها انجام می شود و اطلاعات مهم و حیاتی از تغییرات آب و هوایی به محققان و مسوولان دولت ها ارائه می شود.

بر اساس اطلاعات ارائه شده در سطح جهان، حدود ۱۲ درصد از داده ها و محصولات با ارزش افزوده سنجش از دور در بخش هواشناسی مورد استفاده قرار می گیرد. حجم عظیم داده‌های ماهواره‌ای مورد استفاده در این بخش خود موجب توسعه مراکز داده، توسعه ابررایانه ها و رایانش ابری شده است.

پایش کیفیت هوا در کلان شهرها، بروز طوفان های گرد و غبار و مطالعات تغییر اقلیم از جمله اموری است که بیشتر کشورها از جمله ایران با آن سر و کار دارند و شاید تنها راه رسیدن به این اطلاعات مهم و حیاتی، استفاده از اطلاعات ماهواره ای و رصد و پایش به کمک ماهواره ها باشد.

امکان مدیریت بحران به کمک ماهواره‌ها

در واقع ماهواره‌های هواشناسی نوع خاصی از ماهواره‌های سنجش از دور است که با هدف دیده‌بانی شرایط جوی و هواشناسی زمین و اقلیم آن مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ماهواره‌ها برای پوشش‌دهی کامل سرتاسر زمین، معمولا در مدارهای قطبی به گرد زمین می‌چرخند و البته برخی از ماهواره‌های هواشناسی را به مدار زمین‌آهنگ نیز پرتاب می‌کنند.

گستره کاربردهای ماهواره‌‌های هواشناسی بسیار وسیع است. این ماهواره‌ها با استفاده از ابزارها و سنجنده‌هایی که روی آنها نصب شده‌اند، قادر به دیده‌بانی و پایش حرکت ابرها و جریان‌های جوی، آتش‌سوزی‌ها، شکل‌گیری طوفان‌ها، وضعیت یخچال‌ها و آتشفشان‌ها و هرگونه اطلاعات دیگری که بر وضعیت آب و هوای زمین تاثیر دارند، هستند.

در دنیای امروز کشورهای مختلف با کمک استفاده از اطلاعات ماهواره ای، توانسته اند برخی پدیده های طبیعی را کنترل و رصد کنند تا با این کار عوارض احتمالی بروز این بلایا را به حداقل برسانند. مدیریت بحران یکی دیگر از کاربرد فناوری فضایی در هواشناسی است. از این طریق پیش بینی و هشدار طوفان ها و مدیریت امداد امکان پذیر می شود. این پیش بینی شامل اطلاعاتی از منشاء طوفان، نوع طوفان، زمان شروع، دوام و زمان اتمام طوفان، شدت طوفان، مسیر طوفان و مناطق تحت تأثیر طوفان، مناطق امن در حوزه تأثیر طوفان و تهیه داده های کمی و کیفی مورد نیاز بحران در تمامی فازها از قبیل پیشگیری، آمادگی، حین بحران و امداد و بازسازی پس از بحران است.

خصوصی‌های بیایند

حضور بخش خصوصی و کسب و کارهای نوپا در این حوزه و ورود آنها به زمینه های کاربردی هواشناسی ماهواره ای از جمله در حوزه های کشاورزی، مدیریت بحران های مرتبط با هوا، پایش آلاینده های جوی، پیش بینی های جوی، برف سنجی و منابع آب، هم به توسعه پایدار در کشور کمک خواهد کرد و هم موجب ارتقا سطح دانش و اقتصاد این حوزه تخصصی در کشور خواهد شد.

با توجه به اینکه ایران یک کشور حادثه خیز و بحرانی است. استفاده از اطلاعات ماهواره ای بسیار حیاتی و ضروری است و نهادهای مختلفی در این زمینه فعال شده اند. اما شاید بهترین و کارآمدترین راه برای توسعه کاربردهای فضایی، بهره گیری از جوانان متخصص، شرکت های دانش بنیان و توانمندی اساتید و دانشجویان این حوزه است. راهی روشن و امیدوارانه که می تواند کشور را از هزارتوی مشکلات بلایای طبیعی نجات دهد. نجات ایران به کمک جوانان ایرانی و به مدد یک علم جهانی.

پایان پیام/23