فرآیند طیف‌سنجی، واژه‌ای است که اغلب پژوهشگران و فعالان فناور با آن آشنا هستند. فرآیندی آزمایشگاهی که اطلاعات مفیدی از یک ماده یا بافت زیستی را با استفاده از طیف‌های نوری بازتاب شده ارائه می‌دهد.

طیف‌سنجی با بهره‌گیری ازنانوفناوری

انواع مختلفی از طیف‌سنج‌ها در حوزه کار پژوهشی و دانش‌بنیان مورد استفاده قرار می‌گیرد اما طیف‌سنج نانودراپ، نوع پیشرفته و کارآمدتری از این تجهیزات به شمار می‌رود که به دلیل پیچیدگی فناورانه امکان تولید آن در کشور وجود نداشت. اما با حمایت مالی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از یک شرکت دانش‌بنیان و در قالب طرح کلان ملی فناوری، نیاز کشور به این نوع از طیف‌سنج‌ها تامین شد.

آن‌طور که مهدی حیدری مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان نانومبنا ایرانیان گفت: دستگاه طیف‌سنج نانودراپ دارای کاربردهای گوناگونی در حوزه‌های شیمی پزشکی، فیزیک و زیست‌فناوری است.

به گفته این فعال فناور، از مهم‌ترین این کاربردها می‌توان به اندازه‌گیری اسیدهای آمینه، نوکلئیک اسیدها و رشته‌های ژنتیکی است که در مطالعات زیستی و تولید داروها، درمان بیماری‌ها و پژوهش‌های سلولی و مولکولی کارآمد است.

کارآمدی در شناسایی سویه‌های ویروس کرونا

از مزایای این دستگاه دقت یک‌دهم نانومتری آن است. این دستگاه می‌تواند غلظت و خلوص اسید نوکلئیک‌ها و پروتئین‌ها را با حجم یک تا 2 میکرولیتر با حد تشخیص 2نانوگرم اندازه‌گیری کند.

دقتی که به گفته مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان در تشخیص ساختار ویروس‌ها کارآمد است و از همین رو در تشخیص ویروس کرونا نیز کاربرد دارد و می‌تواند به پژوهشگران در مطالعه ساختارهای زیستی و ریزذره‌ها کمک کند.

این فعال فناور با اشاره به ارائه محصولات ایران‌ساخت تولید شده بر بستر نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ایران‌ساخت که با  حمایت معاونت علمی و فناوری میزبان تولیدات داخلی است، افزود: تا پیش از تولید این دستگاه در قالب طرح کلان ملی فناوری، نمونه‌های موجود در بازار ایران عمدتا از مسیر واردات تامین می‌شد این درحالی است که نمونه ایران‌ساخت طیف‌سنج نانودراپ نیاز به واردات این محصول گران‌قیمت را تامین‌کرده است.

اشتغال‌زایی و ارزآوری

مدیرعامل شرکت نانومبنا ایرانیان بیان کرد: نمونه وارداتی دستگاه نانودراپ با قیمت حداقل 20هزار دلار و از مبادی غیررسمی وارد می‌شود؛ محصولاتی که از پشتیبانی و خدمات پس از فروش بی‌بهره‌اند و با نوسانات ارزی‌ کم‌یاب و گران‌تر هم می‌شوند،  اما نمونه ایران‌ساخت با قیمت تمام‌شده کم‌تر از نصف نمونه وارداتی و با کیفیتی هم‌پای آن، از خدمات پشتیبانی، خدمات پس از فروش و به روزرسانی برخوردار است.

حیدری، ایجاد اشتغال برای متخصصان را یکی از مزایای تولید تجهیزات ایران‌ساخت این‌چنینی دانست و گفت: علاوه بر مراکز پژوهشی و آزمایشگاه‌هایی که با کمک این دستگاه چرخ فعالیتشان به حرکت در می‌آید، برای بخش قابل توجهی از فعالان این حوزه اشتغال مستقیم و غیر مستقیم ایجاد می‌شود؛ در حال حاضر 10 نفر در این شرکت دانش‌بنیان به طور مستقیم اشتغال دارند در حالی که تعداد شغل غیر مستقیم ایجاد شده به واسطه فعالیت این دستگاه بیش‌تر است.

مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#24