با عنایت به نقش و اهمیت آمار و اطلاعات دقیق مدیریت و برنامه‌ریزی بخش انرژی کشور به ویژه برنامه‌های بلندمدت وزارت نفت به عنوان تامین کننده اصلی انرژی، هرساله ترازنامه هیدروکربوری شامل کلیه اطلاعات تولید، فرآورش، تبدیل، انتقال، توزیع حامل‌های مختلف انرژی، توسط موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی وزارت نفت تدوین و به روزرسانی می‌گردد.

 آخرین ترازنامه هیدروکربوری مربوط به سال 1396 اخیرا توسط این سازمان تهیه و تدوین شده است که به استناد جزء 2 بند "پ" ماده (3) قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت مصوب 1391 مجلس شورای اسلامی، یک جلد از ترازنامه هیدروکربوری کشور در سال 1396 در اختیار معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری قرار گرفته است.

در سال 1396 شاخص تولید انرژی اولیه کشور، 3615 میلیون بشکه معادل نفت خام بوده که نسبت به سال قبل آن حدود 6 درصد افزایش یافته که عمدتا به دلیل افزایش در تولید گاز خام با سهمی در حدود 60 درصد بوده است.

عرضه انرژی اولیه در سال 1396، بالغ بر 2149 میلیون بشکه معادل نفت خام گردیده که نسبت به سال قبل، حدود 8 درصد افزایش یافته‌است.

مصرف گاز طبیعی، نفت گاز و نفت کوره در نیروگاه‌های حرارتی کشور در سال 1396، به حدود 472 میلیون بشکه معادل نفت خام رسیده که سهم گاز طبیعی به حدود 88 درصد و سهم مصرف نفت گاز و نفت کوره به ترتیب به حدود 6.3 و 5.5 درصد رسیده است. شایان ذکر است که در سال 1395، 84.7 درصد از سوخت نیروگاه‌ها با گاز طبیعی و به ترتیب 8.2 درصد و 7.1 درصد توسط نفت گاز و نفت کوره تامین شده است.

مصرف نهایی انرژی در سال مورد گزارش، 1386 میلیون بشکه معادل نفت خام بوده که بیشترین سهم مربوط به بخش خانگی، صنعت و سپس حمل و نقل بوده است. همچنین بیشترین نرخ رشد مصرف نهایی انرژی نسبت به سال 1395 مربوط به بخش صنعت (حدود 10 درصد) بوده و مصرف بخش خانگی در دوره زمانی مورد نظر کاهش یافته است.

تولید ناخالص داخلی در سال 1396 به قیمت ثابت سال 1390 با حدود 4 درصد افزایش نسبت به سال قبل به 7496064 میلیارد ریال رسیده است و شدت عرضه انرژی اولیه با قیمت های ثابت سال 1390 نیز به 0.287 بشکه معادل نفت خام به میلیون ریال رسیده است.

یارانه پرداختی به حاملهای هیدروکربوری گاز طبیعی و فرآورده‌های نفتی نیز در سال 1396 در حدود 51.2 میلیارد دلار با در نظر گرفتن نرخ ارز 33000 ریال هر دلار مطابق قانون بودجه سال 1396 برآورد گردیده است که 33.58 میلیارد دلار مربوط به گاز طبیعی و 17.66 میلیارد دلار مربوط به فرآورده‌های نفتی مایع می‌باشد.

*کارشناس توسعه زیست بوم نوآوری حوزه انرژی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری