مجید ترابی گودرزی

دبیر کارگروه دامپزشکی ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

تامین غذای لازم و سالم برای رونق سلامت جامعه از جمله وظایف مهم برنامه ریزان و مسئولان در هر کشور است. پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی توسعه کمی این بخش مورد اهتمام جدی قرار گرفت. به گونه ای که پیشرفت های قابل توجهی را در این بخش شاهد بودیم. به عنوان مثال رتبه ایران در تولید گوشت مرغ از 27 در سال 1969 به رتبه 7 جهان در سال 2018 رسید. وجود بیش از 125 ميليون واحد دامي و توليد تقریبی بیش از دو میلیون و دویست پنجاه هزار تن گوشت مرغ و قریب به یک میلیون تن تخم مرغ و وجود حجم عظیم آبزی پروری و پرورش زنبور عسل نشان¬دهنده وسعت این بخش است.

یکی از ابزار های موثر برای پرورش، نگهداری و کاهش تولید و تلفات حیوانات، تامین داروی مورد نیاز این بخش است که سهم قابل توجهی از هزینه های پرورش را به خود اختصاص می دهد. تامین این میزان دارو و در عین حال وابستگی  مواد اولیه آن به خارج از کشور  از چالش های عمده این صنعت است.

 از سوی دیگر  نگرانی های جدی در مورد  باقی مانده های دارویی در مواد غذایی نیز مطرح است. بر اساس تحقيقات علمی انجام شده 76 درصد ابتلاي انسان به بیماری‌ها مربوط به مصرف مواد غذایی ناسالم است كه بخشي از آن به باقیمانده‌های دارويي در اين محصولات اختصاص دارد. به همین دلیل جایگزینی ترکیبات سنتتیک دارویی با روش های دیگر مورد توجه قرار گرفته است. در این راستا و با استناد به تجربیات سال های اخیر گیاهان دارویی به عنوان جایگزین مناسب برای  حفظ سلامت در حیواناتی که ارزش غذایی دارند مورد توجه قرار گرفت. تا بدون وابستگی به واردات مواد اولیه بخش بزرگی از نیازهای دارویی کشور برآورده شود. تولید هر داروی گیاهی در حیوانات علاوه بر اینکه نقش اساسی در سلامت مصرف کنندگان که عموم مردم هستند دارد ، نقش اساسی در اقتصاد با کاهش وابستگی دارویی، واردات مواد اولیه و تاثیر مهمی در اشتغال زایی در حوزه صنعت و کشاورزی دارد. آنچه مسلم است هر نوع ترویج مصرف این فرآورده ها ما را از هزینه های ناشی از سوء مصرف داروهای سنتتیک دور می سازد. موضوعی که معمولا در محاسبات سلامت کشور کمتر به آن توجه شده است.

معاونت علمی و فناوری با انجام اقدامات اساسی و از جمله تدوین سند ملی و طراحی نقشه راه گیاهان دارویی با مشارکت وزارت خانه های زیربط توانست در گام اول برنامه ریزی های لازم را برای جایگزینی 20 درصد داروهای موجود در بخش دام و طیور انجام دهد. امید است با تحقق یافتن این برنامه گام های بعدی در جهت حذف عواملی که سلامت غذایی جامعه را به خطر می اندازند برداشته شود. که می تواند نوید بخش هرچه بیشتر شاخص های سلامت در آحاد جامعه باشد.