گیاهان دارویی در ایران از جمله فرصت‌ها و ویژگی‌های اقلیم ایران در حوزه جغرافیایی و کشاورزی تلقی شده است. در حین حال یکی از بخش‌های مهم علمی، پزشکی، درمانی و بهداشتی در ایران و خارج از این کشور شناخته می‌شود. این اتفاق به جهت فرآورده‌هایی که از دیرباز و در قرون مختلف در این کشور وجود داشته، رخ داده است. اما امروز که در جهان صنعتی و با دانش پیشرو در حوزه‌های مختلف، همچنین تبدیل این فرآورده‌ها زندگی می‌کنیم، موقعیت گیاهان دارویی در ایران چگونه است؟
به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، نگاه جوامع مختلف چه خارج از ایران و چه در این کشور، به اثرات شفابخش آن تغییر کرده است. به همین علت در سال‌های اخیر توجه خاصی به وضعیت ساماندهی به وضعیت گیاهان دارویی در کشور صورت گرفته است.

دلایل این توجه حفظ و حراست از گونه‌های موجود در طبیعت، استفاده از مواد طبیعی در دارو و غذا، افزایش روزافزون جمعیت و در نتیجه افزایش تقاضا برای استفاده از این نوع گیاهان در صنایع مختلفی که از آن فرآوری می‌شود، تولید اقتصادی گیاهان دارویی که به صورت کشت مزرعه‌ای است و موجب اشتغال شده است محسوب می‌شود.

همچنین دست یابی به گیاهان دارویی اصلاح شده‌ای که می‌توان از آن مواد مؤثره فراوان گرفت نکته حائز اهمیتی است. تمامی این عوامل دست به دست یکدیگر داده‌اند تا به ما بگویند ارزش گیاهان دارویی به قدری زیاد است تا به آن توجهی ویژه شود.

300 قابل توجه است که روز آفتابی در سال، اختلاف دمای 50 درجه سانتی‌گراد در آن واحد در نقاط مختلف کشور، مناطق ساحلی، کویری، کوهستانی و اراضی مختلف برای تنوع گیاهی کشور مزیت‌های ایران برای رشد گونه‌های مختلف گیاهان دارویی است.

گردش مالی پنج هزار میلیارد دلاری جهانی از گیاهان دارویی
ارزش گردش مالی تجارت گیاهان دارویی در دنیا، طبق آمار بانک جهانی که مربوط به یک سال و نیم گذشته است، بیش از صد میلیارد دلار در دنیا نام برده شد. البته در حال حاضر این رقم دقیق نیست. اما با پیش بینی‌های صورت گرفته، در سال 2050 این رقم شاید به بیش از پنج هزار میلیارد دلار برسد.

در کشور ما صادرات گیاهان دارویی و گل محمدی، به صورت مشترک تقریباً بیش از صد میلیون دلار در سال 93 بود است که رشد خوبی را نسبت به سال 93 شاهد بودیم.

در تولید گیاهان دارویی باید بررسی‌های لازم صورت گیرد
گیاهان دارویی در بحث مصرف بیشترین کاربرد را در داروسازی در کشور ما دارند. اما آنچه وجود دارد و واقعیت است این است که باید بحث گیاهان دارویی از بازار آغاز شده و به تولید برسد. چرا که باید دید بیشترین مصرف، در کدام بخش و بر روی کدام گیاه است تا آن را تولید کنیم.

با توجه به بحث بحران آبی که در کشور وجود دارد، مد نظر قراردادیم تا گیاهان دارویی‌ای که می‌توان آنها را ا به صورت دیم تولید کرد، آنهایی که امکان کشت در اراضی کم بازده داشته و نیاز آبی کمی دارند در اولویت برنامه‌ریزی‌های ما قرار گرفته است.

محمدحسن عصاره دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی در این زمینه، مشکل حوزه گیاهان دارویی را توجه نکردن به صنعت عنوان کرده و گفته است: مشکلی که در حوزه گیاهان دارویی وجود دارد، این است که در برخی مواقع وارد کشت شده‌ایم و صنعت را رها کردیم.

به اعتقاد وی، اگر صنعت در هر بخشی که به سمت آن رفته‌ایم وارد می‌شد، تعاملی بین صنعت و کشت به وجود می‌آمد. به عنوان مثال، هیچ‌وقت شما مشاهده نمی‌کنید که زارعی، چغندرقند کشت کند و محصولش روی دستش بماند. چون پیش از کشت، قرارداد دوطرفه بین کارخانه و زارع بسته شده است.

کشورهای مختلف مشتری کدام محصولات گیاهی هستند
از نظر جغرافیایی، مشتریان فرآورده‌های گل محمدی ایران مثل گلاب، گلبرگ، آویشن، شیرین بیان کشورهای غربی و اروپای شرقی هستند. کشورهایی مانند هند، پاکستان و حوزه خلیج بیشتر گلبرگ و گلاب، زیره سبز و سیاه، صمغ‌های نباتی را مصرف دارند.

از میان کشورهای غربی چون آلمان، آمریکا، انگلیس و فرانسه بیشترین خریداران گیاهان دارویی هستند. هم از نظر اسانس و هم در مصرف صنعتی آن. در نتیجه بحث صنعتی گیاهان دارویی در این کشورها به حوزه آرایشی بهداشتی باز می‌گردد.

نکته اصلی در تولید گیاهان دارویی این اصل است که باید مصرف و بازار را اول دید و بعد به تولید کنندگان پیشنهاد کرد. نکته بعدی توجه به منطقه کشتی از نظر وضعیت آب است که بیشتر در اراضی شیب‌دار و کم بازده کشت صورت گیرد.

البته با توجه به شرایط اقلیمی نقاط مختلف کشور ما، طرح‌های بسیاری نوشته شده و در حال اجرا شدن است.
پایان پیام/29