ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی در سال 1400، در راستای تقویت اهداف خود، برنامه‌های بسیاری را به انجام رسانده است.

ازجمله مهم‌ترین اقدامات ستاد در سال 1400، می‌توان به رونمایی از 30 دستاورد ایران‌ساخت در حوزه علوم و فناوری‌های شناختی توسط معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در نمایشگاه بین‌المللی تهران اشاره کرد که این نمایشگاه با استقبال چشم‌گیر فعالان حوزه شناختی مواجه شد.

این ستاد همچنین در برگزاری چندین رویداد و اتفاق مرتبط با اهداف خود نیز نقشی پررنگ داشته است. ازجمله این موارد می‌توان به حمایت از برگزاری 1 مسابقه علمی و دانش‌آموزی، حمایت از برگزاری هفته آگاهی از مغز و جشنواره رسانه و آگاهی از مغز، حمایت از برگزاری دوره MD-PhD در رشته علوم شناختی برای یک نفر و حمایت از برگزاری 4 دوره تخصصی آزاد و مهارتی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی داخل کشور در حوزه علوم و فناوری‌های شناختی اشاره کرد.

حمایت از 4 فارغ‌التحصیل ایرانی مقطع دکتری از دانشگاه‌های داخل، حمایت از 20 برنامه تلویزیونی و 7 برنامه رادیویی، حمایت از ساخت 6 پادکست، حمایت از تولید و انتشار رسانه تخصصی علوم شناختی و مغز Braincast (15 برنامه)، حمایت از ساخت 9 کلیپ با حضور متخصصان حوزه و حمایت از چاپ 30 مقاله حوزه علوم شناختی در روزنامه‌ها، از دیگر برنامه‌های حمایت‌گرایانه این ستاد به‌شمار می‌رود.

ستاد شناختی در سال 1400 فعالیت‌های دیگری نیز به ثبت رساند که ازجمله مهم‌ترین آنها می‌توان به حمایت از انتشار 15 اینفوگرافی با موضوع علوم و فناوری‌های شناختی، بارگذاری محتوای علوم شناختی در شبکه‌های اجتماعی و سایت آپارات، انتصاب پیام‌آور مغز و شناخت به منظور ترویج علوم شناختی، حمایت از تشکیل 1 انجمن علمی و دانشجویی مغز و شناخت و حمایت از فعالیت علمی 11 انجمن علمی و دانشجویی مغز و شناخت، حمایت از اعطای کمک‌هزینه 1 عضو هیات علمی برای ارائه مقاله در کنگره‌های منتخب علوم و فناوری‌های شناختی، حمایت از برگزاری 12 همایش، کنگره و هم‌اندیشی مرتبط با علوم و فناوری‌های شناختی و حمایت از برگزاری 11 کارگاه، مدرسه و دوره آموزشی اشاره کرد.

حمایت از 2 فراخوان

ستاد شناختی همچنین در سال 1400، از برگزاری 2 دوره فراخوان حمایت به عمل آورد. یکی از این فراخوان‌ها، دوره شانزدهم شامل 5 فراخوان با عناوین دسته ج، توسعه آزمون‌های ارزیابی شناختی، غربال‌گری و تشخیصی افراد زیر 18 سال، بهسازی محیط‌های یادگیری بر اساس رویکرد شناختی و توانبخشی شناختی در اختلالات عصب تحولی و ساخت الکترودهای ثبت سیگنال‌های عصبی و تحریک سلول‌های عصبی بود.

فراخوان دوم، دوره هفدهم شامل 2 فراخوان با عناوین توسعه روش‌ها و ابزارهای ارتقاء و توانبخشی شناختی با نگاه ویژه به غربال‌گری، تشخیص و توانبخشی اختلالات روانپزشکی با استفاده از رویکردهای علوم اعصاب و علوم شناختی  (18 سال به بالا) و طرح‌های دسته ج بود.

ستاد شناختی در سال 1400، همکاری‌های خوبی با مراکز علمی داشته است که ازجمله آنها می‌توان به تصویب 36 طرح پژوهشی و توسعه فناوری در فراخوان و 5 طرح مطالعاتی، پژوهشی و توسعه فناوری خارج از فراخوان و ادامه حمایت از 8 طرح گروه پیشران، ارائه درخواست تمدید همکاری با مراکز علمی در برزیل، حمایت از 300 مقاله چاپ‌شده در نشریات معتبر بین‌المللی   ISI  و 36 مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی پژوهشی  و حمایت از 133 پایان‌نامه کارشناسی ارشد و دکتری اشاره کرد.

این ستاد همچنین نقش فعالی در تجهیز و حمایت از تولید مراکز شناختی داشته است که در این زمینه می‌توان به حمایت از تجهیز 20 آزمایشگاه در قالب حمایت از طرح‌های پژوهشی و آغاز حمایت از تجهیز 16 آزمایشگاه پایه و بالینی با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و حمایت از تولید تجهیزات داخلی و محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه علوم شناختی در قالب عقد قرارداد با صندوق حمایت سرمایه گذاری در زیست فناوری  اشاره کرد.

کارگروه توسعه فناوری‌ها و ابزارهای نوین برای ارتباط دوسویه با مغز

در این کارگروه نیز برنامه‌های بسیاری در سال 1400 صورت گرفت که از مهم‌ترین آنها می‌توان به تکمیل نسل اول سیستم‌های کاشتنی در مغز و آغاز برنامه‌ریزی برای طراحی نسل دوم، نظارت بر پیشرفت طرح پیشران تحریک عمقی مغز (DBS) و عمل جراحی و کاشت سیستم بر روی میمون پارکینسونی، برگزاری فراخوان طراحی و ساخت الکتردهای ثبت و تحریک سلول‌های عصبی و عقد قرارداد با دو مرکز دانشگاهی و تصویب دو طرح پژوهشی در حوزه تحریک الکتریکی غیرتهاجمی نواحی عمیق مغز در میمون پارکینسونی اشاره کرد.

کارگروه ارتقاء و توانبخشی کارکردهای شناختی

در کارگروه ارتقاء و توانبخشی کارکردهای شناختی نیز فعالیت‌هایی طی سال گذشته صورت گرفت که از مهم‌ترین آنها می‌توان ایجاد کارگروه تخصصی همکاری مشترک میان ستاد توسعه علوم شناختی و سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور را نام برد.

این کارگروه، اقدامات دیگری را به ثمر نشاند مانند چالش توسعه فناوری، محصولات و خدمات شناختی ویژه کودکان با اختلالات عصب رشدی، حمایت از شانزدهمین فراخوان در حوزه توسعه آزمون‌های ارزیابی شناختی، غربال‌گری و تشخیصی افراد زیر 18 سال و توانبخشی شناختی در اختلالات عصب تحولی.

چالش توسعه فناوری، محصولات و خدمات شناختی ویژه کودکان با اختلالات عصب رشدی، حمایت از تاسیس شبکه دستیاری عصب روانپزشکی در آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز و حمایت از تولید سریال حامی، از دیگر فعالیت‌های این ستاد به حساب می‌آید.

این کارگروه همچنین حمایت از طرح‌های مطالعاتی در حوزه توانبخشی شناختی را با دو رویکرد کاربرد علوم و فناوری‌های شناختی در مدیریت افسردگی و بررسی فناوری‌ها و وسایل کمکی توانبخشی شناختی در ایران و جهان به انجام رسانده است.

حمایت از هفدهمین فراخوان در حوزه توانبخشی شناختی، حمایت از تهیه گایدلاین دمانس و حمایت از مدرسه بین‌المللی توانبخشی شناختی، از دیگر اقدامات این کارگروه محسوب می‌شود.

کارگروه تربیت شناختی

در کارگروه تربیت شناختی، اقداماتی چون برگزاری فراخوان به‌سازی محیط‌های یادگیری مجازی در فراخوان شانزدهم ستاد، همکاری در برگزاری سمپوزیوم دو روزه آموزش و پرورش شناختی، ایجاد نهاد اعتباربخش بازی‌های شناختی، همکاری با بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای و بنیاد نخبگان، همکاری با معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و همکاری در برگزاری نمایشگاه دستاوردهای شناختی به انجام رسیده است.

کارگروه توسعه کاربرد ترکیبی علوم شناختی، هوش مصنوعی و کلان داده

کارگروه توسعه کاربرد ترکیبی علوم شناختی، هوش مصنوعی و کلان داده در سال 1400، برگزاری دومین فراخوان علوم اجتماعی محاسباتی با رویکرد شناختی، طرح مطالعاتی سفارشی با عنوان ارائه‌ یک طرح مقدماتی جهت بهبود روش‌های فعلی در پردازش زبان‌های طبیعی با استفاده از علوم شناختی، طرح مطالعاتی سفارشی با عنوان زبان‌شناسی شناختی از دیدگاه علوم داده و هوش مصنوعی: روندهای اخیر، چالش‌ها و کاربردها و طرح‌ریزی برگزاری یک رویداد چالش‌محور شناختی در حوزه مالی را به انجام رسانده است.

کارگروه نشر

ازجمله مهم‌ترین اقدامات کارگروه نشر ستاد شناختی می‌توان به 4 حمایت اولیه و 22 حمایت ثانویه از تولید کتب علوم و فناوری‌های شناختی، ارسال 23 عنوان کتاب علوم شناختی به 50 دانشگاه و مرکز پژوهشی در سراسر کشور، حمایت از نگارش و انتشار 1 دوماهنامه و 4 فصلنامه با موضوع علوم و فناوری‌های شناختی و شناسایی و تهیه 16 کتاب اصلی و مرجع بین‌المللی در حوزه علوم و فناوری شناختی و شناسایی 43 کتاب منتشره و ترجمه‌شده در حوزه علوم و فناوری شناختی در سطح کشور اشاره کرد.

کارگروه واژه‌گزینی

در سال 1400، در کارگروه واژه‌گزینی، اقداماتی چون انتخاب و بازنگری هفت کتاب مرجع در روانشناسی شناختی،  احصاء واژه‌های رایج در منابع روانشناسی شناختی، تهیه پیکره جدید واژه‌های تخصصی روانشناسی شناختی، ارائه تعاریف انگلیسی و فارسی برای واژه‌ها و گزینش معادل فارسی برای‌ واژه‌های انگلیسی انجام گرفته است.

کارگروه فلسفه ذهن

کارگروه فلسفه ذهن در سال 1400، اقدام به سفارش تالیف و ترجمه 4 عنوان کتاب در حوزه فلسفه ذهن، سفارش طرح پژوهشی با عنوان: بررسی مقایسه‌ای دیدگاه عرفانی فلسفی اسلامی با نظریه نودوئالیستی جدید (تئوری سه‌لایه‌ای)، حمایت از برگزاری مدرسه تابستانی فلسفه ذهن (مقدماتی و نیمه‌پیشرفته)، تاسیس کانال تلگرام فلسفه ذهن و دعوت از اساتید فعال در حوزه فلسفه ذهن برای ارائه فعالیت‌های علمی خود در کارگروه کرده است.

مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#17