با تشکیل خوشه‌های صنعتی و تجمیع شرکت‌ها در قالب این مدل این بنگاه‌ها در حین حفظ ساختار سبک و چابک خویش (کوچک زیبا) از مزایا و امکانات ایجاد شده بر بنگاه‌های بزرگ (بزرگ توانا) بهره‌مند شوند.

به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، در جهان سراسر رقابت امروز، دستیابی به مزیت رقابتی در سطح بنگاه، صنعت، ملی و بین‌المللی به کلید واژه هر اقتصاد و کشوری تبدیل شده است. کشورهای جهان هر روز در پی پایه‌ریزی سیاست‌ها و راهکارهای کارا و اثربخشی هستنذد که بتوانند یاری بخش آنها در زمینه دستیابی به مزیت‌ رقابتی در عرصه‌های مختلف باشد تا از این منظر بتوانند ارزش افزوده اقتصادی بیشتری کسب کنند و رفاه و ارتقای کیفیت زندگی را برای مردمان جامعه خویش به ارمغان آورند.
بر این اساس، یکی از برنامه‌های جدی که در بسیاری از کشورهای جهان مطرح شده و توانسته است مزایای متعددی را به ارمغان آورد سیاست گذاری توسعه خوشه‌های صنعتی است. ایجاد و توسعه خوشه‌های صنعتی از اصل اقتصادی "تمرکز بخشی جغرافیایی بنگاه‌های اقتصادی موجب ایجاد صرفه‌های اقتصادی می‌شود" نشات می‌گیرد.

از زمان پیدایش مفهوم امروزی خوشه‌های صنعتی بیش از دو دهه نمی‌گذرد و اغلب متون اقتصادی ان را به فعالیت‌های پروفسور مایکل پورتر و تلاش وی برای تعیین عوامل موثر بر مزیت رقابتی ملل نسبت می‌دهند. او خوشه‌ها را در قالب این موارد تعریف می‌کند "مجموعه‌ای از شرکت‌های به هم مرتبط، عرضه کنندگان حرفه‌ای، تامین کنندگان خدمات، بنگاه‌هایی از صنایع به هم وابسته و نهادهایی همچون دانشگاه‌ها، مجامع علمی، مجامع تجاری و حرفه‌ای که در زمینه‌ای مشترک فعالیت کرده و در محدوده جغرافیایی خاصی متمرکز شده‌اند."

مزایای شکل‌گیری خوشه‌های صنعتی
به طور خلاصه می‌توان مزایای شکل‌گیری خوشه‌های صنعتی را برای شرکت‌های کوچک و متوسط در قالب مواردی همچون افزایش کارآیی از طریق تمرکزیابی بخشی و برون‌سپاری در عین همکاری عمودی، تجمیع مکان‌یابی نهادهای خدمات‌دهنده، کاهش هزینه مباده امکان کارآیی جمعی، ایجاد جو رقابتی و کاهش ریسک‌گریزی مالکان، رویت‌پذیری بنگاه‌های پیشرو و تطابق با تغییرات بازار و آموزش و اجیاد ذخیره نیروی کار ماهر دانست.

یک کارشناس مطلع در زمینه جواهرات و سنگ‌های قیمتی درباره اهمیت خوشه‌های صنعتی اظهار کرد: خوشه های صنعتی صنایع کوچک و متوسطی هستند که به دلایل مختلف در یک منطقه جغرافیایی دور هم جمع شده‌اند و چالش‌ها و فرصت‌های توسعه‌ای مشترکی را دارند. باید به این نکته توجه داشت که یک هلدینگ نمی‌تواند خوشه صنعتی را به وجود آورد و هر خوشه دربرگیرنده مجموعه متنوعی از بنگاه‌ها و سازمان‌های مرتبط در یک زمینه تخصصی است.

عامل توسعه خوشه‌ صنعتی چیست؟
در توسعه خوشه‌های صنعتی روش فعالیت به این صورت است که دولت فردی را به عنوان عامل توسعه خوشه انتخاب می‌کند، وظیفه عامل توسعه شناساندن راه‎های توسعه به یک خوشه است. البته روند کار به این صورت است که قبل از شکل‌گیری خوشه‌ها مطالعات شناختی جهت تعیین مشخصات خوشه انجام می‌شود یکی از این ویژگی‌ها نابالغ بودن خوشه‌ها است. عواملی همچون سطح سرمایه اجتماعی پایین، رقابت ناسالم، نبود محصولات با کیفیت مناسب و عدم استفاده از فناوری‌های جدید در کار را شامل می‌شود بنابراین برای رفع این نقاط ضعف عامل توسعه خوشه از سوی دولت وارد کار می‎شود.

پیش‌بین رئیس کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ‌های قیمتی با بیان اینکه فعالیت‌های عامل توسعه در جهت بهبود و ارتقای فعالیت‌ها است گفت: از جمله راهکارهای موثر در این راستا تشکیل شبکه‌ها، بررسی حلقه‌های مفقوده صنعت و تلاش در جهت ایجاد این حلقه‌های مفقوده است.

وی همچنین گفت: به عنوان مثال در خوشه صنعتی جواهرات و سنگ‌های قیمتی مشهد کیفیت تولیدات و طراحی در محصولات به عنوان نقطه فشار مطرح هستند. بنابراین فعالیت‌ها را به جهتی سوق دادیم که در حال حاضر سه واحد طراحی، سه برند ثبت شده و جا انداختن بحث سازندگی بین همه سازندگان را داریم به گونه‌ای که در طول سه سال دوران توسعه این خوشه در حدود 15 میلیارد تومان ماشین آلات با تکنولوژی جدید وارد خوشه شده است.

راهکاری بهینه برای حل مشکلات بنگاه های کوچک و متوسط
از آنجا که بسیاری از وظایف کانون‌ها و خوشه‌ها مشترک است بنابراین کانون دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ‌های قیمتی به عنوان شبکه فراگیر خوشه جواهرات مشهد پذیرفته شد و بر اساس ابلاغیه مسئولیت ادامه کار توسعه جواهرات و سنگ‌های قیمتی در مشهد به این کانون واگذار شد.

بنابراین می‌توان گفت خوشه‌های صنعتی یکی از راهکارهای بهینه به منظور حل مشکلات بنگاه‌های کوچک و متوسط است که به دلیل افزایش سطح همکاری‌های مشترک و کاهش هزینه‌های ایجاد شده می‌‌تواند بازدهی بیشتری را نسبت به سایر راهکارهای توسعه بخش خصوصی موجب شود. به عبارت دیگر با تشکیل خوشه‌های صنعتی و تجمیع شرکت‌ها در قالب این مدل این بنگاه‌ها در عین حفظ ساختار سبک و چابک خویش (کوچک زیبا) از مزایا و امکانات ایجاد شده بر بنگاه‌های بزرگ (بزرگ توانا) بهره‌مند شوند.
پایان پیام/25