پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران و دانشگاه تهران در طرحی که مورد حمایت تشویقی ستاد توسعه فناوری نانو معاونت علمی قرار گرفته است، با استفاده از نانوذرات سرامیکی در ساختار قطعات آلومینیومی، موفق به بهبود قابل‌توجه مقاومت سایشی این قطعات شدند. نتایج این طرح آزمایشگاهی را می‌توان در صنایع هوافضا، خودروسازی و تولید ماشین‌آلات صنعتی مورد استفاده قرار داد.
به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، محمد معظمی گودرزی، مجری طرح توضیح داد: یکی از مهم‌ترین خواص مواد، مقاومت سطحی آن‌ها در برابر پدیده‌های مخرب سطحی مانند سایش، خراش و محیط خورنده است. به فرسایش یک سطح جامد ناشی از تماس با سطحی دیگر سایش گفته می‌شود. این فرایند در اثر تماس مکانیکی دو سطح رخ می‌دهد.
وی بیان کرد: برخورداری قطعات از خواص سایشی مطلوب یکی از مهم‌ترین شاخص‌های کیفیت قطعات در بسیاری از صنایع است. امروزه بهره‌گیری از فناوری نانو در جهت افزایش کیفیت سایشی قطعات بسیار رایج است.

معظمی گودرزی در خصوص اهداف دنبال شده در این طرح گفت: هدف از انجام این طرح بهبود مقاومت به سایش فلز آلومینیوم با استفاده از نانوذرات و همچنین مقایسه‌ی آن با قطعات بهبود یافته با میکروذرات بوده است.

وی ادامه داد: استفاده از قطعات آلومینیومی بهینه شده از دو منظر مفید خواهد بود: اول اینکه عمر کاری قطعات به‌صورت قابل توجهی افزایش یافته و از این طریق موجب کاهش هزینه‌ی مربوط به تعمیر یا تعویض قطعات آسیب‌دیده می‌شود و دیگر به دلیل استفاده از یک روش ارزان در تولید این قطعات، صرفه‌ی اقتصادی در پی خواهد بود.

این محقق توضیح داد: ایجاد ساختار کامپوزیتی با اعمال ذرات سرامیکی سخت به درون زمینه‌ی نرم یکی از رویکردهای اصلی بهبود خواص قطعات است. استفاده از میکروذرات درون زمینه موجب می‌شود این میکروکامپوزیت ها به تخریب ورقه‌ای حساس شوند. درحالی‌که استفاده از ذرات در مقیاس نانومتری، استحکام ذره- زمینه افزایش یافته و مکانیزم تخریب ورقه‌ای غیرفعال می‌گردد و خواص سایشی را بهبود خواهد بخشید.

به گفته وی، در تحقیق حاضر میکروکامپوزیت و نانوکامپوزیت های پایه آلومینیوم به ترتیب با افزودن میکروذرات و نانوذرات کاربید سیلیسیم به مذاب آلومینیم و استفاده از روش متالورژی پودر درجا فرآوری شده‌اند. سپس با استفاده از فرایند اکستروژن داغ قطعه‌ی موردنظر به شکل پین تولید شده‌است. در انتها خواص سایشی پین‌های تولیدشده مورد ارزیابی قرار گرفته است.
معظمی گودرزی افزود: نتایج نشان داده‌اند که میکروکامپوزیت حاوی 10 درصد وزنی میکروذرات کاربید سیلیسیم در تنش 0/3 و 0/6 مگاپاسکال بهترین مقاومت به سایش را از خود بروز داده‌است. این در حالی است که نمونه‌های نانوکامپوزیتی مقاومت به سایش فوق‌العاده‌ای در تنش 0/9 مگاپاسکال داشته‌اند.

این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر محمد معظمی گودرزی – عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران- و دکتر فرشاد اخلاقی - عضو هیأت علمی دانشگاه تهران- است. نتایج این کار در مجله‌ی Tribology International (جلد 102، سال 2016، صفحات 28 تا 37) به چاپ رسیده است.
علاقه‌مندان برای استفاده از حمایت تشویقی ستاد توسعه فناوری نانو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری می‌توانند به صفحه حمایت تشویقی مقالات ISI مراجعه کنند.

پایان پیام/29