تمایل به ثبت اختراع می تواند به عنوان ابزاری برای نمایندگی نوآوری فناورانه مورد استفاده قرار گیرد، موضوعی که در سال‌های اخیر رشد چشمگیری در کشورها داشته است.

به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری؛ نرخ ثبت اختراع و تمایل به ثبت اختراع برای مدت طولانی به عنوان ابزاری برای نمایندگی نوآوری فناورانه در ادبیات مورد استفاده قرار گرفته است و در تحقیقات عمومی به طور چشمگیری افزایش یافته است. برخی از محققان شواهدی ارائه می‌کنند تا نشان دهند که اختراعات اگرچه کامل نیستند اما نمایندگان نسبتا خوبی از فعالیت‌های نوآوری هستند و برخی از محققان مانند منسفیلد با این مفهوم مشترک مخالفت کرده-اند. با بررسی ادبیات  نوآوری مشخص است که یک مشکل  اساسی در ارتباط با ارزشیابی پتنت‌ها به عنوان یک معیار مطلق جهت اندازه‌گیری خروجی نوآوری وجود دارد.

در حالیکه در کشورهای دارای اقتصاد توسعه یافته به نوآوری و ثبت پتنت به طور گسترده‌ای توجه می شود اما این موضوع در اقتصادهای کمتر توسعه یافته ناشناخته باقی مانده است و دیدگاه عمومی بر این است پتنت کردن اختراعات یک فعالیت شرکتی است که عمدتا در صنعت متمرکز شده است. با این حال سازمانهای تحقیقاتی عمومی همچون صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی (بنیاد ملی علم ایران) نقش مهمی در افزایش ثبت پتنت در طول این سال‌ها داشته است. مطالعات نشان می دهد از بین پتنت‌های ایرانی ثبت شده در USPTO حدود 24.8 درصد آن توسط صندوق حمایت شده است. حدود 31.3 درصد از کل پتنت‌ها حداقل یک استناد دریافت کرده‌اند که سهم پتنت‌های حمایت شده توسط صندوق حدود 39.5 درصد و سهم سایر پتنت‌ها 28.7 درصد است.

همچنین متوسط زمان دریافت اولین استناد در بین کل پتنت‌ها حدود 37.1 ماه است در حالی که متوسط دریافت اولین استناد در بین پتنت‌های تحت حمایت صندوق و سایر به ترتیب 35.5 و 37.7 ماه است. کم‌ترین زمان دریافت یک استناد 5.6 ماه و بیشترین زمان 128.8 ماه است. امتیاز طبقه‌بندی پتنت‌ها مطابق IPC برای کل کشور، صندوق و سایر پتنت‌ها به ترتیب 3.79، 3.33 و 4 است. حداقل تعداد پتنت‌های استناد شده در پتنت‌های ایرانی 1 و حداکثر 44 پتنت است. همچنین تعداد ادعاها در پتنت‌های ایرانی بین حداقل 1 تا حداکثر42 ادعا است.

مطابق نتایج بدست آمده، افزایش تعداد ادعاها، افزایش اندازه خانواده پتنت و نمره IPC (هرچه نمره پایین تری داشته باشد پتنت طبق طبقه بندی ارزش بالاتری دارد) با کسب مقدار منفی باعث کاهش مخاطره و افزایش دوره بقاء پتنت‌ها می‌شود. همچنین طبق نتایج بدست آمده افزایش تعداد پتنت‌های کاربردی در یک پتنت باعث افزایش بقاء پتنت نمی‌شود. پتنت‌های تحت حمایت صندوق نسبت به سایر پتنت‌های ایرانی ثبت شده در USPTO دارای تاخیر استنادی نسبتا کوتاه‌تری هستند. حدود 39.5 درصد از پتنت‌های تحت حمایت صندوق استناد دریافت کرده‌اند و در مقابل از میان سایر پتنت‌ها حدود 28.7 درصد اسناد دریافت کرده‌اند. و میانگین زمان دریافت اولین استناد در پتنتهای تحت حمایت صندوق و سایر پتنت‌ها به ترتیب 35.5 و 37.7 ماه است.


در سال 2017 فیش و همکاران در تحقیقی به مقایسه ارزش پتنت‌های چینی با سایر کشورهای توسعه یافته از قبیل ایالات متحده، ژاپن، اتحادیه اروپا و کره جنوبی پرداختند.  با مشاهده  نتایج به دست آمده از تحقیقات، اگرچه از نظر تعداد پتنت اختلاف بسیار زیادی بین تعداد پتنت‌های ایران با سایر کشورهای مذکور وجود دارد، اما میزان استناد دریافتی پتنت‌های ایراتی ثبت شده در USPTO از پتنت‌های چینی بالاتر بوده ولی از کشورهای دیگر پایین‌تر است. زمان دریافت اولین استناد برای پتنت‌های ایرانی به طور متوسط 37.1 ماه بوده که از سایر کشورها بالاتر است. با مقایسه پتنت‌های حمایت شده توسط INSF میزان استنادهای دریافتی این پتنت‌ها به طور متوسط از پتنت‌های چینی و کره‌ای بالاتر بوده اما همچنان مدت زمان دریافت اولین استناد همچنان بالاتر است.



اگرچه فرایند نوآوری بخش مهمی از رشد اقتصادی محسوب می‌شود. با این حال با بررسی ادبیات مربوطه مشخص است که یک مشکل اساسی در ارتباط با ارزش‌یابی پتنت‌ها به عنوان یک معیار مهم در اندازهگیری خروجی نوآوری وجود دارد. از طرفی نقش سازمانهای تحقیقاتی عمومی در سیستمهای نوآوری ملی در کشورهای در حال توسعه ضروری است. چراکه با کمک به افزایش بهره‌وری، ثبت و انتقال دانش به بخش‌های مختلف جامعه و حمایت از تولید نوآورانه را دارند.
در نهایت نتایج بیانگر این است که پتنت های ایرانی در مقایسه با پتنت سایر کشورهای توسعه یافته علی‌رغم اینکه از لحاظ کمی بسیار کمتر هستند،  اما با استفاده از معیارهای ذکر شده از نظر کیفی اختلاف کمتری داشته و قابل رقابت هستند. از طرفی پتنتهای حمایت شده توسط INSF (بنیاد ملی علم ایران) نسبت به همتایان خود که حمایت نشده اند از کیفیت بالاتر و دوره بقاء نسبتا طولانی‌تری  هستند اگرچه این اختلاف چشمگیر نیست. با بررسی عوامل تاثیرگذار بر ارزش پتنت ها به نظر می رسد افزایش تعداد ادعاها، افزایش خانواده پتنت‌ها و کسب نمره پایین‌تر در طبقه‌بندی IPC باعث افزایش طول عمر پتنت و کاهش مخاطره آن می شود.
انتهای پیام/25