محققان کشورمان موفق به ساخت يک ربات اجتماعي با کاربرد آموزش زبان اشاره به کودکان کم شنوا و ناشنوا براي اولين بار در سطح جهاني شدند.

به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، در سال های اخیر کاربردهای موفقیت آمیز ربات های اجتماعی در زمینه های گوناگون از جمله آموزش، درمان، سرگرمی، بهبود کیفیت زندگی انگیزه بخش بسیاری از پژوهش‌های جدید در این حوزه نوظهور شده است. پژوهش هایی همچون استفاده از ربات های اجتماعی در تعامل اجتماعی با کودکان در زمینه هایی از جمله درمان و آموزش و به طور خاص در ارتقاء مهارت های اجتماعی کودکان آتیستیک، در بهبود سلامت روانی کودکان سرطانی و همچنین در آموزش زبان انگلیسی به دانش آموزان دوره راهنمایی  تنها تعداد کمی از این دست پژوهش ها است.

تحقیقاتی که در حوزه رباتیک اجتماعی همچون آموزش و درمان کودکان، انجام می شوند مشخصاً در محدوده قابلیت های سینماتیکی، دینامیکی و شناختی ربات¬های اجتماعی باقی مانده و این موضوع در بسیاری از موارد اجازه¬ انجام پژوهش¬های نو و نویدبخش را از محققان این حوزه می گیرد بنابراین محققان دانشگاه آزاد در پژوهشی با پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی طراحي و ساخت یک ربات اجتماعی به عنوان دستیار آموزشی زبان اشاره را انجام دادند.

بنابراین رباتی بالا تنه انسان نما طراحی شد تا به عنوان دستیار معلم زبان اشاره کودکان ناشنوا و کم¬شنوا در کلاس آموزش زبان اشاره استفاده شود. ساخت ربات بر مبناي کاربرد آموزش زبان اشاره براي اولين بار در سطح جهاني و ملي در اين پژوهش ارائه شد. براي اين منظور، ربات بايد قابلیت اجرای علامت های زبان اشاره فارسی را داشته باشد. اين قابليت با توجه به ساختار سینماتیکی موجود در سر، بازوها و دست های ربات به دست مي آيد و مهمترین ویژگی ربات برای تعامل با کودکان ناشنوا و کم شنوا به عنوان دستیار آموزشی زبان اشاره است. همچنين با بهره گیری از طراحی بهینه براساس قیمت، فرآیندهای ساخت مناسب همچون فناوری چاپ سه بعدی، و انتخاب بهینه بر اساس قیمت عملگرها و حسگرهای ربات حاضر، هزینه ساخت و تهیه در عین حفظ کیفیت و کارآیی آن، کاهش می یابد. 

استفاده از ربات های اجتماعی انسان نما در آموزش زبان اشاره به کودکان ناشنوا پژوهشی نوین در عرصه رباتیک اجتماعی محسوب می¬شود. زبان اشاره برای کودکان ناشنوا، همچون زبان گفتار برای کودکان شنوا، ضمن اینکه ابزار اصلی ارتباطی آنان با افراد پیرامون خود محسوب می شود، نقش بسیار به سزایی در شکل گیری فکری و شناختی آن ها ایفا می کند. از این رو آموزش زبان اشاره به این کودکان از سنین ابتدایی کودکی، امری لازم و ضروری است. تحقیقات نشان داده اند که به کارگیری ربات اجتماعی در فرآیند آموزش به کودکان می تواند بازده آموزشی آنان را تا حد زیادی بالا برده و همچنین با توجه به تحقیقات روانشناختی کودک، به عنوان یک بازی در رشد فکری آن ها مؤثر است.

امروزه ربات های انسان نمای اجتماعی بسیار معدودی را می توان یافت که دارای انگشتانی مستقلاً فعال و قادر به تقلید حرکت های پیچیده دست انسان، همچون حرکات زبان اشاره فارسی باشند. این دسته از ربات‌های انسان‌نما، عموماً دارای هزینه ساخت بسیار زیادی هستند و عملاً قابلیت بازتولید یا خریداری برای موسسات تحقیقاتی در زمینه رباتیک اجتماعی را ندارند ربات تجاری آسيمو،  با قیمت تقریبی000/500/2 دلار و ربات‌های پژوهشی آي-کيوب  با قیمت 000/250 یورو از این دست ربات¬های اجتماعی انسان نما هستند. از این رو ساخت یک ربات اجتماعی انسان¬نما با قابلیت¬های تعاملی با کودکان ناشنوا برای آموزش زبان اشاره، با هزینه ساخت کم، و مناسب برای تحقیقات بلند مدت آموزشی، مورد توجه گروه رباتيک شناختي و اجتماعي قرار گرقته است. 

هدف کلی طراحی و ساخت این دستگاه، استفاده از این ربات انسان¬نمای اجتماعی به عنوان دستیار آموزشی زبان اشاره در کلاس آموزش این زبان به کودکان ناشنوا و کم شنوا است. براي اين منظور رباتي با توانايي حرکت دادن انگشتان دست و ايجاد علائم زبان اشاره و تعامل با کودکان کم شنوا و ناشنوا ساخته شد درکنار هدف اصلی کاربردهای جانبی دیگری نیز براي ربات وجود دارد. از آن جمله، این ربات قادر است در دیگر پژوهش های حوزه رباتیک اجتماعی به عنوان یک ربات اجتماعی دستیار مورد استفاده واقع شود. همچنین می تواند به عنوان یک پلتفرم انسان نما در تحقیقاتی در زمینه رباتیک همچون هوش مصنوعی، جابجایی اشیاء، حرکت های بدن استفاده شود.

نوآوري‌های اين پژوهش ساخت يک ربات اجتماعی با کاربرد آموزش زبان اشاره به کودکان کم شنوا و ناشنوا براي اولين بار در سطح جهانی، طراحي ظاهر ربات با توجه به شرايط و نيازهاي کودکان ناشنوا، طراحي، ساخت، و برنامه ریزی ربات با توجه به فرهنگ بومي کشور، به‌کارگيري ربات در بهبود روند آموزش کودکان کم شنوا / ناشنوا و قابلیت تعامل و ارتباط با محیط پیرامون توسط سامانه تشخیص گفتار ربات است.

انتهای پیام/25