پایداری بسیار بالا در دمای ذوب، ویژگی است که باید پره‌های توربین از آن برخوردار باشند. ویژگی که به کمک ابرآلیاژها به دست می‌آید و  این جاست که پای قطعه‌های مبتنی بر آلیاژهای مقاوم به حرارت به میان می‌آید. از همین رو، فعالان فناور شرکت دانش‌بنیان فن‌آوری پایا مواد، دست به ساخت و فرآوری این آلیاژها زده‌اند تا نیاز نیروگاه‌ها، صنایع نفت و گاز را به این قطعه‌های پرکاربرد تامین‌ کنند.

آن‌طور که جلال دانش مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان عنوان می‌کند، نقشی که آلیاژهای مقاوم به حرارت و خوردگی در تولید انرژی توسط صنایع نیروگاهی کاربرد دارد، حیاتی و راهبردی است، زیرا دانش فنی قطعه‌هایی که در این دما کار می کنند پیشرفته است و تنها تعداد اندکی از کشورها می توانند چنین آلیاژهایی را در ابعاد انبوه، به تولید برسانند.

قطعه‌های اقتدارآفرین

اما اهمیت قطعه‌های توربین و آلیاژهای سخت، جایی دوصدچندان می‌شود که بدانیم حرکت چرخ صنعت نیروگاهی و تولید برق به این قطعه‌ها وابسته است. به طوری که این فعال فناور بیان می‌کند: یکی از چالش های بزرگ صنعت نیروگاهی، نفت و گاز تامین قطعه‌های دارای قابلیت تحمل دمای بالا برای توربین‌های گازی است؛ قطعه‌هایی که قیمت بسیار بالایی دارند و سهم قابل توجهی از ارز کشور را به خود اختصاص می‌دادند، اما نمونه های ایران ساخت با برخورداری از کیفیتی هم‌سان با نمونه‌های وارداتی، ده‌ها برابر ارزان‌تر هستند. این موضوع هنگامی اهمیت بسیار بالایی پیدا می‌کند که به تعداد بالایی از یک نوع قطعه و برای نوع خاصی از توربین نیاز باشد.

موضوع مهم بعدی ازما اقتدارآفرین بودن و راهبردی بودن ابرآلیاژها است و یک گام بالاتر از فناوری این توربین ها توربین هوا یعنی موتور هواپیما خواهد بود. بنابراین به هر میزان که در حوزه این فناوری ساخت داخل گام برداریم هم توان فناورانه داخلی را افزایش داده ایم و هم از وابستگی کاسته شده است.

به گفته مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان فن‌آوری پایامواد، ضرورتی که ساخت این قطعه‌ها را حائز اهمیت می‌کند، سایه گستردن تحریم‌ها بر آن‌هاست. دانش، با بیان این موضوع می‌افزاید: اگر این قطعات در سال‌های اخیر بومی سازی نشده بود قطعا یکی از چالش های جدی کشور در این حوزه و تامین برق بود ولی خوشبختانه با حمایت از شرکت های دانش بنیان و ورود فناوران، این گلوگاه برطرف شده است و در این مسیر توانسته ایم بر چالش تحریم فائق شویم.

ساخت قطعه‌های پرمصرف با مقاومت بالا

مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان فن‌آوری پایا مواد، ساخت آلیاژهای پایه نیکل،پایه کبالت و آلیاژهای خاص آهن را توانمندی این شرکت دانش‌بنیان می‌داند و ادامه می‌دهد: در توربین‌های گازی حرارت گاز از 980 تا 1200 درجه سانتی گراد متغیر است، بنابراین عمر مفید قطعات مورد استفاده در توربین‌های گازی بعد از مدتی تمام می‌شود و باید جایگزین شوند؛ این قطعات پرمصرف دارای ارزش افزوده بسیار بالا و بازاری بزرگ نه تنها در ایران، بلکه در تمامی دنیا هستند، در ایران تولید می‌شود و موفق شدیم حدود 250 ردیف از قطعات توربین‌های گازی را ایران‌ساخت کنیم.

این فعال فناور، از تولید انواع فنرهای مخصوص دمای بالا را به عنوان طیف دیگری از تولیدات دانش‌بنیان شرکت فن‌آوری پایا مواد نام می‌برد و ادامه می‌دهد: فنرهای مقام به خوردگی یا فنرهایی که در شرایط خاص به طور مثال در تماس با نفت و گاز ترش کار می‌کنند از دیگر تولیدات دانش بنیان این شرکت دانش‌بنیان است.

اما بازسازی کامل قطعات، کار فناورانه‌ای است که در بخش دیگری از این شرکت توسط یک گروه متخصص جریان دارد. دانش، درباره فعالیت آن‌ها بیان می‌کند: یک سری قطعات بزرگ که در فرآیند مورد استفاده قرار می گیرند، پس از مدتی کارایی خود را از دست می‌دهند و یا دچار اشکالاتی می‌شوند که کار بازسازی و جایگزینی آن‌ها پیچیده و فناورانه است. با کمک نیروی انسانی متخصص شرکت، این خدمات را نیز به صنایع ارائه می‌کنیم.

تکمیل زنجیره ارزش و ایجاد اشتغال

نگاهی به بخش‌های مختلف شرکت نشان دهنده فعالیت تعداد قابل توجهی از نیروی انسانی در این مجموعه فناور است، موضوعی که مدیرعامل شرکت فن‌آوری پایامواد در توضیح آن بیان می‌کند: عمده تخصص نیروی فننیروی انسانی مستقر در این شرکت معطوف به مکانیک و متالورژی است و در کنار تیم 36 نفره فنی و متخصص، حدود 80 نفر در فن‌آوری پایا مواد اشتغال دارند.

این فعال فناور، تامین زنجیره ارزش صنعت نیروگاهی را رسالت فعالان فناور شرکت دانش‌بنیان فن‌آوری پایا مواد می‌داند و ادامه می‌دهد: خوشبختانه توانسته‌ایم بخشی از نیاز کشور در تکامل بخش قطعات مکانیکی صنعت نیروگاهی را تامین کنیم. این زنجیره، با تلاش شرکت های دانش‌بنیان و فناور داخلی تامین شده و ظرفیت خوبی برای صادرات ایجاد کرده است.

به گفته این فعال فناور، بازاریابی و برندینگ چالش‌های مهمی هستند که در صورت برطرف شدن، می‌تواند محصولات دانش‌بنیان ایران‌ساخت را به بازارهای منطقه‌ای و جهانی سرازیر کند.

مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

پایان پیام/24