بهنام سور،عضو ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

زمانی که به دستان خود نگاه می کنیم همیشه این حس که این اندام ها بخشی از ما و بدنمان هستند را تجربه می کنیم و به عقیده برخی دانشمندان همین حس پایه های خودآگاهی را می سازد. در سال 1988 دو دانشمند علوم اعصاب آمریکایی با نام های «باتووینیک» و «کوهن» مطالعه ای را در مورد نوعی توهم چند حسی انجام دادند که بسیار هم سر و صدا کرد. این پدیده «رابرهند» نامیده می شود. طی این آزمایش یکی از دست های آزمایش شونده از دید او پنهان می شود و به جای آن یک دست مصنوعی در جلوی او قرار داده می شود. سپس به طور همزمان پوست دست فرد (پنهان) و دست مصنوعی به وسیله یک ابزار حسی تحریک می شود. هم دست مصنوعی و هم دست پنهان شده از دید فرد به طور همزمان تحریک می شوند و بعد از چند دقیقه (البته پس از حدود ده ثانیه این پدیده می تواند رخ دهد) از انجام این کار فرد حس می کند که دست مصنوعی متعلق به خودش است و نوعی توهم تصاحب اندامی دیگر در او شکل می گیرد. اما آزمایش زمانی جالب تر می شود که بعد از چند دقیقه از انجام دادن این کار از آزمایش شونده می خواهیم چشمانش را ببندد و به وسیله دست دیگرش انگشت اشاره خودش را لمس کند. او به جای آنکه به دست خودش اشاره کند به دست مصنوعی اشاره می کند. این پدیده در دو سوم افراد مورد آزمایش دیده شده است.

حتی شکل دیگری از این ازمایش نیز توسط محققان انجام شده است. برای مثال پس از بستن چشمان فرد و لمس دست مصنوعی توسط او سیگنال های از مغز برای ادراک لمس دست مقابل ثبت شد. مناطقی از مغز که مسئولیت پردازش چند حس را بر عهده دارند این توهم را ایجاد می کنند. برای مثال مشاهده دستی که زخمی شده است و دردناک بودن آن در کنار هم، حس درد را تقویت می کند. اما هر چه فعالیت مخچه و قشر پیش حرکتی بیشتر باشد این حس پررنگ تر خواهد بود.

منبع:isti.ir