دوباره زمین لرزید و همه کارشناس صاحب نظر و خبره زمین شناسی و لرزه شناسی شدند و باز داستان تکراری جا به جایی پایتخت تکرار شد که البته واقعیتی بود که هیچگاه تا به امروز عملی نگردیده است. اما از دو منظر به وا کاوی این زلزله می پردازیم. منظر اول اینکه به عقیده اینجانب زلزله دماوند که در تهران و سایر استانها هم احساس شد، همزمان با پدیده Supermoon بوده است (ابرماه). پدیده Supermoon پدیده ای است که ماه در کامل ترین حالت خود و در نزدیک ترین فاصله از زمین قرار می گیرد و زمانی که زلزله دماوند رخ داد، شاهد این پدیده بودیم. در این حالت نیروی جزر و مدی به حداکثر خود می رسد و ما در آن روز بالاترین مد و پایین تر جزر را در آبهای جنوب کشور داشتیم. سوال اصلی اینجاست که این پدیده چه تاثیری بر روی زلزله دارد؟

نیروی جزر و مد قوی ترین نیرویی است که به زمین وارد شده و باعث تغییر شکل می شود، بنابراین می تواند یک نیروی محرکه در فعال سازی نیروی ذخیره شده در گسل ها عمل کند و آمارها نیز در جهان این مورد را تایید می کند. در هنگام ماه کامل و هنگامی که هلال ماه دیده می شود آمار زمین لرزه ها بیشتر شده است و در این حال جاذبه دیگر سیارات روی زلزله تاثیر می گذارد یا باعث می شود چند زلزله پی درپی رخ دهد. از نمونه های زمین لرزه های 20 سال گذشته می توان به زمین لرزه های سوماترا اندونزی در سال 2004 به بزرگی 1/9 ریشتر، شیلی در سال 2010 بزرگی 8/8 ریشتر و توموکو اوکی ژاپن در سال 2011 بزرگی 9 ریشتر که همگی همزمان با وجود تنش های جزر و مدی بالا بوده اند اشاره کرد. درست است جزر و مد به میزان اندکی روی بارگزاری لایه های تکتونیکی در پوسته تاثیر میگذارد (حتی اگر این مقدار یک سهم کوچک باشد) کماکان می تواند به میزان نقشی باشد که در نتیجه کلی تاثیراتی دارد.

منظر دوم این است که خیلی از کارشناسان اظهار داشتنه اند که زلزله ارتباطی با فعالیت آتشفشان کوه دماوند نداشته که این موضوع در این مقطع می تواند درست باشد، چرا که گسل مشاء که نزدیک ترین گسل در این کوه آتشفشان است در طول تاریخ فعالیتهای خود را داشته اما به عقیده بنده بایستی به عکس این قضیه نیز توجه کنیم که ممکن است حرکت گسل مشاء و فعالیت¬های تکتونیکی در سال های اخیر باعث فعال شدن آتشفشان دماوند شوند؟ به خاطر اهمیت همین موضوع دائما باید حرکات گسل های نزدیک آتشفشان دماوند مورد پایش قرار گیرد. اینها سوالاتی است که باید بررسی های زمین شناسی و ژئوفیزیکی به آن پاسخ دهد اما آنچه مهم است این است که بدانیم زلزله هلهله درون زمین است، پس ندای درون زمین را جدی بگیریم.

مشاور عالی معاون علمی و فناوری رئیس جمهور