امروز کشورها نمی‌توانند اقتصاد خود را محصور به مرزهای کشور خود دانسته و با اقتصادی بسته به سمت رشد و شکوفایی اقتصادی پیش روند. جهانی شدن علاوه بر اثرگذاری بر امور بین‌الملل و داخلی کشورها، به شدت اقتصاد کشورها را به هم وابسته کرده و تجارت جهانی را شکل داده است. بهره‌گیری از تجارت جهانی توانایی تبدیل کشوری مانند کره جنوبی را از سطح فقیرترین کشورهای آفریقایی در سال 1960 به کشوری اقتصادی و قدرتمند را دارد.

ایران هم مانند سایر کشورها بجز پیوستن به اقتصاد بین‌المللی و جهانی راه‌کار دیگری ندارد؛ همان‌طور که در سیاست‌گذاری کلان کشور این موضوع به وضوح دیده شده است. در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به بحث صادرات و زیرساخت‌های حمایتی تجارت بین‌الملل اشاره شده است.

از طرف دیگر باید به این مهم توجه کرد که با گسترش روابط بین‌الملل و از بین رفتن محدودیت‌های ارتباطی با سایر کشورها، فرصت مناسبی برای ارتقای توان صادراتی کشور فراهم شده است.

به اعتقاد اکثر کارشناسان در آسیب‌شناسی اقتصاد ایران در درجه‌ اول باید به وابستگی اقتصاد ایران به فروش مواد خام و با ارزش افزوده پایین، اشاره کرد. با شناسایی این نوع آسیب‌ها می‌توان به نقش بی‌بدیل دانش در حل معضلات کشور پی برد و بر این اساس توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان، یکی از راهبردها و رویکردهای استراتژیک مهم و اثرگذار در مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی است.

علاوه بر فرصت‌ها و زیرساخت‌های قانونی که در سطح کلان بیان شد، خیلی از فرصت‌های صادراتی مربوط به محصولات خاصی بوده که به خوبی در داخل تولید شده ولی متاسفانه به دلیل برخی از ایرادات جزئی که بعضا ریشه در ضعف دانشی دارند، فرصت صادراتی خود را از دست می‌دهند که محصولات دانش‌بنیان عموما در این دسته قرار می‌گیرند.

به این معنی که از لحاظ فنی و دانشی محصولاتی با کیفیت در داخل کشور تولید می‌شود اما به دلیل کم‌تجربگی و جوان بودن عموم این مجموعه‌ها، در حوزه صادرات با مشکل مواجه می‌شوند.

با توجه به مطالب بیان شده پاشنه آشیل کسب مزیت رقابتی در مبادلات بین‌المللی حرکت به سوی صادرات خدمات و واردات فناوری با هدف بومی‌سازی آنها است که مهمترین عامل اثرگذار در تسریع مسیر رسیدن به اهداف مدیریت قوی و کارآمد و شناخت نیازهای بازارهای بین‌المللی است.

*مدیر کریدور توسعه صادرات و تبادل فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری