یکی از سوال‌های اساسی در مواجه با موضوعاتی مانند گسترش زیست بوم نوآوری و فرهنگ‌سازی در زمینه کارآفرینی، آن است که چگونه باید این فرهنگ را به کودکان منتقل کرد. با توجه به عدم وجود توافق نظری میان کارشناسان نظرهای مختلفی در این زمینه وجود دارد.

برخی از مشاوران حوزه کودک معتقدند که دست‌های کوچک کودکان تنها برای بازی مناسب است و ذهن ساده آنها نباید درگیر مسائلی همچون کار و کسب درآمد شود.

با این همه بر اساس تحقیقات انجام گرفته در اتحادیه اروپا، کودکانی که از ابتدا با فرهنگ کارآفرینی و مفاهیم بنیادین آن آشنا شده‌اند، پنج برابر بیشتر احتمال دارد که در آینده نیز به کارآفرینان موفق تبدیل شوند.

نحوه تربیت و آموزش مفاهیم کارآفرینانه در کودکی چنان مهم است، که برخی معتقدند که این پدر و مادر هستند که  از ابتدا کودک خود را یک کارمند و یا یک کارآفرین، بار می‌آورند. برخی والدین خود به شدت از ریسک واهمه دارند و به همین جهت کودکان خود را ترغیب می‌کنند که به هیچ عنوان کاری انجام ندهند که حتی یک درصد ریسک در آن کار وجود داشته باشد.

این کودکان در بزرگسالی تلاش می‌کنند تا  در شغل‌های کم درآمد، اما دارای حاشیه امنی مانند حقوق بگیری، مشغول به کار شوند. با توجه به این مسئله که کارآفرینی همواره با ریسک عجین شده است، این گونه از کودکان در آینده چندان تمایلی به آن از خود نشان نخواهند داد.

بر اساس آمارها، میزان تمایل به کارآفرینی در میان کودکان چینی از کودکان متولد شده در اروپای غربی بیشتر است. در تاریخ کشور ما نیز بسیاری اوقات صاحب یک حرفه فرزند خود را از کودکی با آن حرفه آشنا می‌کرد، با این همه در حال حاضر، فن‌آ‌موزی کودکان و داشتن مشاغل تابستانی از سوی آنها، برای برخی از خانواده‌ها قابل قبول نیست.

باید توجه داشت که کار کوتاه مدت و تحت نظر کودکان در یک محیط امن و مورد اطمینان، نه برای کسب درآمد، بلکه برای آموزش دادن به او است. کودک در هنگام کار کردن با بسیاری از مقوله‌های ارزشمند و طلایی مانند ارزش نقدینگی، ارزش کار و دسترنج و روابط کار آشنا می‌شود. وی چنین مفاهیمی را در هیچ محیط آموزشی به شکل کامل نمی‌تواند یاد بگیرد.

در اروپا برای تغییر این رویه، برنامه‌های گسترده‌ای در جریان است، ایجاد دهکده‌های کارآفرینی و اعطای جوایز کارآفرینی کودکان از جمله این برنامه‌ها است. هر سال هزاران کودک و دانش‌آموز در دهکدهای کارآفرینی جمع می‌شوند و در حین بازی با مهارت‌های مرتبط با کارآفرینی و یا اصول تجارت آشنا می‌شوند.

این مهارت‌ها از ابتدا به ذهن و رویاهای کودکی شکل می‌دهد و آنها را به سمت مثبت‌تری هدایت می‌کند. در کشور ما متاسفانه یک برنامه منسجم و فراگیر در این حوزه وجود ندارد. هر چند تلاش‌های خوبی در این بخش انجام گرفته است. اما باید با ادغام این تلاش‌ها در یکدیگر یک برنامه همه‌گیر ملی ایجاد کرد تا کودکان این سرزمین از همان ابتدا با فرهنگ ارزشمند کار و تلاش آشنا شوند.

*کارشناس ارزیابی و منتورینگ شرکت‌های نوپا