یکی از راهکارهای مهم برای شناساندن ظرفیت‌های بی بدیل فرهنگ، تمدن و تاریخ ایرانی به جهانیان از کوچه معماری می‌گذرد. یک بنای معماری، یک دیوار خشتی  یا یک گنبد لاجوردی کاشی‌کاری شده، بهتر از هزارن دقیقه تصویر و بروشورهای تبلیغاتی می‌تواند نمایانگر فرهنگ و تمدن ایران باشد.

 با این همه، این بدین معنی نیست که برای جذب گردشگر تنها باید بر روی آثار به جای مانده از اعصار گذشته تکیه کرد. بلکه ساخت بناهای نوین با تکیه بر داشته‌های فرهنگی، یکی دیگر از روش‌های پذیرفته شده برای جذب توریست خارجی است.

امروزه، مفاهیمی مانند معماری گردشگری وارد فضای این رشته شده است. این مفهموم هم فرصت است و هم تهدید. از این رو تهدید است که ممکن است سفارش‌دهندگان، برای جذب گردشگر بیشتر سعی کنند طرح‌های نه چندان اصیل را به معمار تحمیل کنند. همچنین معماری گردشگری می‌تواند فرصت باشد، زیرا: سرمایه لازم را فراهم می‌کند تا یک معمار با تکیه بر اندوخته‌های عظیم فرهنگی در کشور، نسبت به ساخت بناهای جدید اقدام کند.

بی‌شک گردشگران اروپایی در کشورهای خودشان به اندازه کافی ساختمان‌های مدرن و سیمانی دیده‌اند، معماری در ایران در صورتی برای آنها جذاب است که بر گرفته از «بن‌مایه‌های» اصیل ایرانی باشد. ساخت یک هتل رستوران و مجموعه فرهنگی گردشگری در کویر یزد، با استفاده از مصالح خشت و گلی، نقشه‌های قدیمی و بادگیرهای بلند، ایدهای جذاب و عالی برای گردشگری است. در سال‌های اخیر در شمال و غرب کشور نیز اقامتگاه‌های بوم‌گردی زیادی با توجه به معماری سنتی آن منطقه تاسیس شده است.

نکته جالب در مورد این اقامتگاه‌های بوم‌گردی این است که بسیاری از آنها را نه یک معمار، بلکه مردم بومی و محلی ساخته‌اند. آنها نیز این موضوع را دریافته‌اند که ساخت یک ساختمان از فولاد و سیمان فکر مناسبی نیست و باید گردشگر را با استفاده از جذابیت کومه‌های روستایی و خانه‌های چوبی جذب کرد.

با توجه به اینکه گردشگری یکی از محورهای اصلی صنایع خلاق و فرهنگی محسوب می‌شود، لازم است تا در ساخت هر گونه مرکز خلاقانه و یا حتی مراکز نوآوری و پارک‌های علم و فناوری نیز برخی الزمات معماری در نظر گرفته شود. تلفیق فناوری و معماری سنتی ایرانی، می‌تواند پیامی بسیار مهم در خود داشته باشد.

در واقع این بدان معنا است که همانگونه که ژاپنی‌ها فناوری را به قیمت عبور از ارزش‌های جامعه خود به دست نیاوردند، در ایران نیز فرهنگ فناورانه با فرهنگی بومی و سنتی تلفیق خواهد شد و فناوری در نهایت در خدمت فرهنگ در خواهد آمد.

حوزه معماری و ساخت‌وساز می‌تواند ارزش افزوده قابل توجهی به همراه داشته باشد. استارتاپ‌های بسیار موفقی در جهان در بخش معماری شکل گرفته‌اند. برای نمونه Parade Staffing یک استارتاپ است که در زمینه یافتن افراد کاربلد در حوزه معماری و ساخت و ساز فعالیت دارد، البته نمونه‌های مشابه این استارتاپ در ایران تاسیس شده است. یا استارتاپ UpCodes که در زمینه کدهاو طراحی معماری، خدمات ارائه می‌دهد.

در ایران نیز زمینه‌های بسیار گسترده‌ای برای تولد استارتاپ‌های سودآور در حوزه معماری، طراحی داخلی، مبلمان شهری، نمای ساختمان‌ها و بسیاری موارد مشابه دیگر وجود دارد.

فعالان فناور، علاقه‌مند به این رشته تنها کافی است که به خوبی مشاهده و نیازهای این حوزه را بررسی کنند و در پاسخ به این نیازها یک کسب و کار راه‌اندازی کنند.

*کارشناس حوزه معماری و صنایع خلاق