*زهره توفیقی

پویانمایی یا نقاشی متحرک یا انیمیشن به( انگلیسی( Animation: نمایش تند و پیوسته تصاویری از اثر هنری دوبعدی، یا موقعیت‌های مدل‌های واقعی، برای ایجاد توهم حرکت است. حرکت روان تصاویر پویا در پویانمایی‌ها، ناشی از یک خطای دیداست که به دلیل پدیده ماندگاری تصاویر پدید می‌آید. پویانمایی می‌تواند در قالب هر دو رسانه آنالوگ مانند فیلم متحرک، نوار ویدیو و یا در رسانه‌های دیجیتال؛ پویانمایی فلش، ویدیوی دیجیتال ضبط شده و یا "GIF" پویا باشد. برای نمایش پویانمایی می‌توان از یک دوربین، رایانه و یا یک پروژکتور با فن‌آوری‌های نو استفاده کرد. رایج‌ترین روش برای نمایش پویانمایی، سینما یا ویدئو است. یک پویانمایی، به دو روش سنتی و روش دیجیتال ایجاد می‌شود. استاپ‌موشن (به انگلیسی: (Stop motion شیوه‌ای از پویانمایی است که در آن با جابجایی و یا تغیر مکان، شکل و یا حالت اشیاء به صورت دو یا سه بعدی با استفاده از برش لبه‌های کاغذ، رنگ‌آمیزی فیلم‌های شفاف و یا عروسک؛ و ثبت هر لحظه از قاب به شکل یک تصویر، و نمایش پیوسته تصاویر جایگزین شده، با تصاویر قبلی و معمولاً با ۲۴، ۲۵، ۳۰ و یا ۶۰ قاب در ثانیه، یک اثر پویانمایی ایجاد می‌شود.

 صنعتی شدن انیمیشن در ایران
انیمیشن اکنون در بسیاری از کشورهای دنیا مورد توجه ویژه قرار گرفته است. پویایی و پولساز بودن صنعت انیمیشن بر هیچکس پوشیده نیست و کشورهایی مانند چین، کره و ژاپن نیز با ساخت سریال های موفق انیمیشن بتدریج میان دیگر کشورهای جهان جایگاه خود را پیدا کردند و حتی آثار آنها مثل سری انیمیشن فوتبالیست ها در ایران با استقبال بسیاری روبه رو شد. نکته بسیار مهم آنکه چرا ایران هنوز نتوانسته آنگونه که شایسته استعداد جوانان ایرانی است، این صنعت پویا و پولساز را به گردش درآورد و در میان کشورهای دنیا به جایگاه شایسته ای برسد؟ از گذر این بحث شاید بررسی چند نمونه موفق شرکتهای انیمیشن سازی در دنیا و نهایتاً بیان مشکلات حال حاضر ایران بتوان به این سؤال جواب داد.

حجم بازار
صنعت انیمیشن در کشور ما علیرغم قدمت زیاد، توسعه نیافته و با چالشهای فراوانی مواجه است. تهران 1500 اولین پویانمایی سینمایی بلند ساخت ایران در گونه کمدی بود که با هزینه2 / 2 میلیارد تومان ساخته شد و فروش گیشه 7/3 میلیارد تومانی داشت. رستم و سهراب، دیگر انیمیشن ساخت ایران است که طبق گفته تهیه کننده 10 میلیون دلار فروش کرد! پخش خارجی فیلم در حدود 100 کشور و در کشورهایی چون آمریکا، کانادا، برزیل، روسیه، چین، تایوان، هند، ژاپن، آفریقای جنوبی، فرانسه، ایتالیا، سوئیس، بلژیک، اسپانیا، انگلیس، آلمان و ... انجام می شود.  ( www.entekhab.ir) شاهزاده روم با فروش بیش از سه میلیارد تومان دیگر انیمیشن ایرانی است که در سال 1394 اکران شد.
 
درسهایی از موفقیت پیکسار
پیکسار در سال ۱۹۷۹ راه اندازی شد و در سال ۱۹۸۶ توسط خالق داستان اسباب بازی ها خریداری شد و کار خود را به صورت مستقل آغاز کرد. در سال ۱۹۹۵ این شرکت با انیمیشن معروف و موفق داستان اسباب بازی ها پله پرتاب خود را انتخاب کرد. پیکسار با ساخت این انیمیشن در آمریکا ۱۹۳ میلیون دلار و در دنیا ۳۶۳ میلیون دلار فروش کرد یعنی در مجموع ۵۵۴ میلیون دلار فروش کرد در سال ۲۰۰۳ پیکسار با ساخت انیمیشن درجست و جوی نمو بیش از ۹۳۰ میلیون دلار فروش کرد.
یکی از نوآورهای پیکسار ارائه نمونه آزمایشی از کار خود و در نتیجه ی آن گرفتن  باز خورد از مخاطبان است. همچنین پیکسار برای تولید محتوا تیم تحقیق و توسعه خود را به محیط های مناسب با آن محتوا می فرستاد تا بتوانند محتوای جذاب با انتقال حس های واقعی بسازند. در راستای بیان روش هایی که پیکسار انتخاب کرد تا پله های پیشرفت را طی کند باید گفت این شرکت برای تبلیغات از تمام ابزارهای در دسترس استفاده می کند و در واقع محصول خود را با تبلیغات بسیار گسترده وارد بازار می کند. همچنین یکی از مهمترین درسهایی که تیم های انیمیشن سازی در ایران می توانند از پیکسار بگیرند توجه به نیروی انسانی درون سازمان است. با استفاده از بکارگیری افراد با پیش زمینه های کاری و تحصیلی و تفکرهای خلاقانه و تشویق آنها به ارائه نظرات می توان خلاقیت کارمندان را شکوفا کرد.

صنعت انیمیشن سازی ژاپن
صنعت انیمیشن ژاپن در سال ۱۹۱۷ کار خود را آغاز کرد. یکی از راه هایی که به صنعت انیمیشن ژاپن کمک کرد، تولید انیمیشن برای روابط عمومی ها و کمپین های تبلیغاتی مؤسسات دولتی بود. کمپانی انیمیشن سازی اوکاوا تیمی تحقیقاتی را به آمریکا فرستادند و از چند کارشناس دعوت کردند که به عنوان استاد به ژاپن سفر کنند، در نتیجه آنها می توانستند خط تولید سیستم کمپانی دیزنی را در ژاپن راه اندازی کنند. کمپانی، کارمندان جدیدی استخدام کرد و به مهارتهای آنها احترام گذاشت، تابدین ترتیب یک خط و مشی برای جهانی شدن را طی کنند. در حال حاضر صنعت انیمیشن سازی ژاپن نیز یکی از صنعت های پرسود برای این کشور محسوب می شود. برای برآورد درآمدزایی خیره کننده چشم بادامی ها از صنعت انیمیشن، کافی است بدانید تنها یک انیمیشن ژاپنی به نام Pokemon ، ۲ هزار میلیارد ین درآمد داشته است. این درحالی است که درآمد سالانه یکی از بزرگترین کمپانی های خودرو سازی جهان یعنی تویوتا ۲۳ هزار میلیارد ین است.


*کارشناس‌ستاد‌توسعه‌فناوری‌های‌نرم‌و‌هویت‌ساز‌معاونت‌علمی