کامبیز مهدی زاده مدیر طرح توسعه نوآوری ها و فناوری های حوزه زمین شناسی، معدن و صنایع معدنی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری گفت: سال‌هاست در انتظاریم که شاید بودجه ای برای تاسیس پایگاه دائمی جمهوری اسلامی ایران در قطب جنوب تعلق بگیرد ولی انگار برخی از مسئولان به خواب زمستانی رفته اند و نمی‌خواهند از خواب بیدار شوند.

مهدی زاده ادامه داد: همانطور که دستیابی به دانش فضایی یا دستیابی به فناوری‌های هسته ای و نظامی می‌تواند در تقویت اعتماد به نفس ملی اثر گذار باشد، ایجاد پایگاه دائمی در قاره یخ زده جنوبگان نیز می‌تواند به عمق استراتژیک ایران کمک کند.

به گفته وی، امروز حدود 70 مرکز فعال پژوهشی در قطب جنوب وجود دارد. با برگزاری همایش و نمایش نمی‌توان در این عرصه خودنمایی کرد. طرح توسعه نوآوری‌ها و فناوری‌های حوزه زمین شناسی، معدن و صنایع معدنی آماده است با همکاری با پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی و همچنین سازمان زمین شناسی که جای خالی آن در کمک به راهبری این طرح احساس می‌شود قدم عملیاتی در این حوزه بردارد.

تامین اعتبار برای ایجاد مرکز تحقیقاتی در قطب جنوب
مشاور معاون علمی و فناوری رییس جمهوری همچنین گفت: قاره جنوبگان با وسعت 14 میلیون و ششصد هزار کیلومتر مربع بیش از هشت و نیم برابر مساحت ایران است. تقریبا 70 درصد منابع آب شیرین جهان در قطب جنوب وجود دارد و این در حالی است که این ناحیه سردترین منطقه جهان است و دمای آن به منفی 90 درجه هم می‌رسد. اکنون حدود 30 کشور از جمله آمریکا، روسیه، شیلی، فرانسه، آرژانتین، هند، پاکستان و برزیل در جنوبگان ایستگاه تحقیقاتی دارند که روسیه با 10 ایستگاه بیشترین ایستگاه را داراست. می‌توان جلوی خرج های اضافه را گرفت و برای تامین اعتبار ایجاد مرکز تحقیقاتی در قطب جنوب قدم برداشت.

مهدی زاده با بیان اینکه در سال 1378 یک محقق ایرانی به همراه محققان روسی و هندی به جنوبگان اعزام شد، افزود: از این تاریخ اعلام شده دیگر هیچ اعزامی صورت نگرفته. تنها عضو رسمی کمیته علمی تحقیقات جنوبگان SCAR شدن و یا راه اندازی مرکز ملی تحقیقات جنوبگان NCAR در پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی کافی نیست و این بخشی از قدم اول است. محققین کشور بدون هزینه و سرمایه گذاری نمی توانند پیشرفت کنند و باید برای علم هزینه کنیم.

وی همچنین بیان کرد: باید به سمتی برویم که بالاترین مقام های عالی کشور از این پروژه حمایت حداکثری و عملی انجام دهند. با توجه به  این که بیش از چندین نوع ماده معدنی نظیر طلا، مولیبدن، مس، نقره و تیتانیونم، توریم و .... وجود دارد و این عناصر دارای اهمیت اقتصادی و راهبردی هستند و نقش مهمی در آینده اقتصادی جهان بازی خواهد کرد. به همین سبب اهمیت ایجاد این پایگاه دائمی دو چندان می شود.

52 کشور عضو معاهده جنوبگان

مهدی زاده با اشاره به اینکه اکنون 52 کشور عضو معاهده جنوبگان هستند که از بین آنها حدود 30 کشور در قطب جنوب پایگاه تحقیقاتی دارند. گفت: سال هاست که قرار است در 6 مرحله در مدت 5 سال، کار تاسیس اولین پایگاه دائمی ایران در قطب جنوب با هزینه ای حدود 300 میلیارد تومان آغاز شود. که تا به امروز در حد حرف باقی مانده است.

مدیر طرح توسعه نوآوری ها و فناوری های حوزه زمین شناسی، معدن و صنایع معدنی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ادامه داد: به نظر می رسد اگر وزارت علوم و تحقیقات و فناوری به تنهایی از تامین منابع مالی عاجز است که شواهد این را نشان می‌دهد، آماده ایم در بحث های فناوری و نوآوری برای راه اندازی پایگاه قطب جنوب همکاری داشته باشیم. پیشنهاد می کنم وزارت صمت، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت علوم کارگروهی مشترک جهت راه اندازی عملیاتی این پروژه ملی ایجاد کند.

مهدی زاده با بیان اینکه متاسفانه عدم آشنایی بسیاری از نهادهای مذکور مبنی بر اهمیت ایجاد پایگاه در قطب جنوب باعث شده است که به سمت عقب حرکت کنیم، گفت: امروز اکثر کشورهای جهان و سازمان فضایی ناسا از این ناحیه برای تشابه سازی با وضعیت مریخ و مطالعات زمین شناسی و شبیه سازی زندگی بر روی مریخ بهره میگیرد. همچنین مطالعات زیادی در رابطه با منابع هیدروکربنی در جنوبگان در تحقیقات پژوهشگران ایالات متحده گزارش شده و از وجود دهها میلیارد بشکه نفت خام در این منطقه خبر دادند. نروژ، آلمان، ژاپن و فرانسه در طی این سال ها مناطقی را برای مطالعه و اکتشاف انتخاب کرده اند و ما همچنان منتظر اختصاص بودجه هستیم باید پرچم مقدس جمهوری اسلامی ایران در قطب جنوب به اهتزاز درآید و یک روز تاخیر در این زمینه یعنی عقب افتادن از دریای مواد معدنی و نفتی و به عقب راندن کشور.

به گفته وی، حضور در منطقه جنوبگان دارای اهمیت حقوقی و سیاسی و بین المللی است. تا قبل از قرن بیستم این ناحیه اهمیتی در سیاست بین الملل نداشت ولی امروز کشورهای دنیا در تلاش اند برای منابع سرشار در قاره و دریا های اطراف بهره ببرند و آینده جهان در قطب جنوب تعریف خواهد شد.

مهدی زاده همچنین بیان کرد: جنوبگان یکی از حوزه های اصلی زمین شناسی است نظیر دیرینه شناسی، آتشفشان شناسی، سنگ شناسی و ژئوفیزیک و هم چنین یخچال شناسی از دیگر حوزه های علوم زمین هستند که در این منطقه حائز اهمیت اند. جنوبگان یک آزمایشگاه طبیعی جهت انجام مطالعات علمی زمین شناسی و زیست محیطی است و با مطالعات مغزه های یخی به دست آمده از این قاره میتوان به عنوان یک مخزن ارزشمند اطلاعات در خصوص اقلیم گذشته و تاریخچه محیطی زمین اطلاعات مهمی را به دست آورد.

گزارش از مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری