این نشست پس از ابلاغ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به دستگاه های ذیربط برگزار شد تا با توجه به دو بند از این قانون که ستاد سلول های بنیادی را مخاطب قرار داده، یک نیازسنجی و شناخت چالش های پیش رو در این حوزه برگزار شد.

رسالت معاونت علمی و فناوری در درمان مشکلات فرزندآوری

بندهای 39 و مخصوصا 40 حمایت از خانواده و جوانی به ستاد سلول های بنیادی مربوط است. در بند 40 این قانون آمده: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و صندوق نوآوری و شکوفایی مکلف هستند از شرکت‌ های دانش ‌بنیان و خلاق در تولید اقلام و تجهیزات مورد نیاز برای فرزندآوری و درمان ناباروری از طریق ارائه تسهیلات، مشوق‌ ها، فضا و تجهیزات حمایت کنند.

این بند، دو تبصره نیز دارد. در تبصره اول این بند آمده: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مکلف است حداقل پنج درصد از اعتبارات تخصیص یافته برنامه توسعه علوم و فناوری ‌های نو را در زمینه تولید داروها، اقلام و تجهیزات، حمایت از طرح ‌های توسعه فناوری، تحقیقات بنیادی و تجاری ‌سازی طرح‌ ها از طریق ستاد توسعه علوم و فناوری ‌های سلول بنیادی در قالب طرح فرزندآوری، درمان ناباروری و سلامت مادر و کودک هزینه کند.

تبصره دوم هم به این مهم قائل است که صندوق نوآوری و شکوفایی مکلف است حداقل پنج درصد از تسهیلات و حمایت‌ های خود در حوزه زیست ‌فناوری و تجهیزات پزشکی متناسب با کمک‌ های پیش ‌بینی شده در این قانون را به شرکت‌ های دانش ‌بنیان متقاضی در حوزه تولید دارو، اقلام و تجهیزات مورد نیاز برای فرزندآوری و درمان ناباروری اختصاص دهد.

جایگاه درخور توجه ایران در سلول‌های بنیادی

در این جلسه هم اندیشی، امیرعلی حمیدیه دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی با بیان اینکه این ستاد مامور شده تا از طرح‌ های مرتبط با حوزه فرزندآوری، درمان ناباوری و سلامت مادر و کودک حمایت کند، گفت: ما باید چالش ها را پیدا کرده و راهکارها و معضلات را بشناسیم. حوزه سلول های بنیادی در منطقه، با اختلاف به نسبت دیگر کشورها،  اول و در جهان، سیزدهم هستیم. ۱۶۰ شرکت دانش بنیان تحت پوشش این ستاد هستند که در سال 98، ۵ هزار میلیارد ریال گردش مالی این شرکت ها بوده است.

حمیدیه با اشاره به اعتبار اختصاص یافته برای حمایت از فرزندآوری، درمان ناباوری و سلامت مادر و کودک در ستاد سلول های بنیادی گفت: مبلغی حدود 15 میلیارد تومان به صورت گرنت در اختیار فعالان این حوزه قرار می گیرد.

حمیدیه با اعلام اینکه ۳ برابر این‌ مبلغ گرنت در نظر گرفته شده که بودجه ای در حدود 45 میلیارد تومان است نیز به صورت تسهیلات کم بهره در اختیار شرکت های دانش بنیان قرار می گیرد، اضافه کرد: مطلوب ما این است که در ماه های پایانی امسال، طرح های پژوهشی و فناوری اساتید را دریافت ‌کنیم. درواقع هر طرح علمی ارزشمندی که کمک کند تا درمان ناباروری صورت گرفته، مورد حمایت ستاد قرار می گیرد.

دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی گفت: در این زمینه، دو کار باید به شکل ویژه مورد توجه قرار بگیرد. نخست، تیمی از یک یا چند دانشگاه یا پژوهشگاه آماده شود برای نگارش قوانین اهدای جنین، اسپرم و تخمک که به وزارت بهداشت پیشنهاد شود. در حال حاضر بحث اسپرم، تخمک و اهدای جنین، به نوعی شفاف و مشخص نیست. بنابراین اگر ‌تیمی حاضر شود این قوانین را جامع  و کامل آماده کند، ما حاضر هستیم طرحشان را به وزارت بهداشت دهیم. مورد دوم هم مربوط به مسائل اخلاقی است که اگر یک‌ پروژه و پروتکلی در این حوزه به ستاد ارائه شود آن را به معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت پیشنهاد و مورد حمایت قرار می دهیم.

حمیدیه با بیان اینکه در بحث سلامت مادر و کودک، قانون گذار، سن مشخصی را اعلام نکرده، گفت: منظور اصلی موضوعاتی است که سازمان بهداشت جهانی هم برای الگوهای بهداشت کشورها در نظر گرفته مانند کاهش مرگ و میر نوزادان، شیرخواران زیر یک سال یا کودکان زیر ۵ سال. 

حمیدیه افزود: در این رابطه، طرح های دستورزی های داخل سلولی بسیار مهم است. از ژن درمانی گرفته تا طرح هایی که در زمینه mRNA و میتوکندری ارائه می شود. همچنین در ابعاد دیگر طرح های منجر به راه اندازی دستورزی های داخل رحمی برای حفظ سلامت جنین، بسیار مهم در نظر گرفته می شوند.

دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی با بیان اینکه با این موضوع ملی، موقعیت خوبی برای محققان و پژوهشگرانی که می خواهند روی این موضوعات کار کنند، فراهم شده، گفت: جهت دریافت طرح ها، سامانه جداگانه ای در سایت ستاد طراحی شده که از هم اکنون آماده است و پژوهشگران و اساتید می توانند به آن مراجعه کنند.

حمایت‌های محصول محور

محمدجواد محسنی دبیر کارگروه طرح جوانی جمعیت ستاد سلول های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با اعلام اینکه ستاد جوانی جمعیت به دنبال قانون جدید تشکیل شده و رییس جمهوری، ریاست آن را بر عهده دارند، گفت: نگاه ما به حمایت، شامل دارو یا فناوری هایی می شود که به یک‌ محصول رسیده و طرح های محصول محور محسوب می شوند.

وی با بیان اینکه امیدوار است تا در این دوره، چالش های درمان ‌ناباوری در بحث تجهیزات و نقاط کور آن مطرح شده و تولید ملزومات باکیفیت توسط شرکت های دانش بنیان، قطعا با حمایت ستاد مواجه خواهد شد، گفت: یک ظرفیتی در جامعه وجود دارد که اعضای هیات علمی هستند. یک ظرفیتی هم با تلاش دکتر حمیدیه در ستاد با رشد شرکت های دانش بنیان حوزه پزشکی به وجود آمده که این شرکت ها، دانش علمی را جذب کرده و کارآزمایی بالینی کردند و الان رسیده اند به جایی که می ‌توانند پیشنهادات را به محصول تبدیل کنند.

محسنی با بیان اینکه حضور این ستاد باید به عنوان فرصت سومی قلمداد شود تا بتواند افکار و ایده ها را به شرکت های دانش بنیان سفارش داده تا آن شرکت ها بتوانند محصولات درخواستی را تحویل بدهند، گفت: ما حلقه واسطی هستیم برای اتصال این دو بخش به هم. بنابراین از حاضرین در این جلسه درخواست می کنم تا نیازها و محصولات را به صورت لیست درآورده و پیام ‌این جلسه را به شرکت های دانش بنیان، اعضای هیات مدیره و انجمن های دولتی و خصوصی مرتبط انتقال دهید.

دبیر کارگروه طرح جوانی جمعیت ستاد سلول های بنیادی همچنین اعلام کرد گروه هایی که آمادگی فعالیت در این حوزه را دارند، می توانند با شماره ۸۳۵۳۲۳۶۷ تماس بگیرند.

در این جلسه هم اندیشی که به صورت حضوری و مجازی برگزار شد، اساتیدی از دانشگاه های علوم پزشکی کشور، دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه تربیت مدرس، پژوهشگاه ابن سینا، پژوهشگاه رویان و مدیرعامل های برخی شرکت های دانش بنیان که در حوزه سلول های بنیادی پزشکی بازساختی فعالیت دارند به بیان طرح ها و نظرات خود پرداختند.

مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#17