به دنبال شیوع پاندمی کرونا و نیاز مبرم کشور به واکسیناسیون عمومی علیه ویروس کووید  و در زمانی که هنوز فاز مطالعات بالینی هیچکدام از واکسن های حال حاضر جهان به اتمام نرسیده، امکان واردات واکسن های آینده مشخص نبود، مطالعه بر روی واکسن mRNA  با پلتفرمی مشابه با واکسن های در حال توسعه شرکت های  سازنده واکسن،  در دستور کار تیم پژوهشی به مدیریت و هدایت مسعود سلیمانی قرار گرفت.

آغاز مطالعات

در این راستا شرکت سل تک فارمد به عنوان حمایت کننده مالی پروژه تعیین شد.به دنبال آغاز مطالعات از اردیبهشت سال 1399، در اواسط تابستان، فناوری سنتز  mRNA مربوطه، منطبق با استانداردهای تعیین شده در مطالعات پیشین، تکمیل و کارایی مولکول حاصله در ایجاد پاسخ ایمنی در موش مورد تایید قرار گرفت.

به صورت موازی، طراحی و ساخت نانوذرات لپیدی به عنوان حامل مولکول های mRNA  انجام گرفته، عدم سمیت، کارایی بالا در محصورسازی و تحویل mRNA  به سلول های هدف، ارزیابی و تایید شد.

با نهایی شدن سازه به دست آمده، فاز مطالعات حیوانی بر روی موش و میمون رزوس با تکیه بر امکان سنجی و اثبات مفاهیم (Proof of Concept)  آغاز و علیرغم تمامی کمبودها، دشواری در واردات مواد اولیه و غیره در اواسط اسفندماه 1399 تکمیل شد.

اولین گزارش موفقیت آمیز

مقاله حاصل از این تلاش به عنوان اولین مقاله بین المللی ایران در زمینه طراحی و تولید واکسن علیه کووید19و همچنین اولین گزارش موفقیت آمیز از دستیابی کشور به فناوری واکسن های بر پایه mRNA، در نشریه تخصصی Vaccines (Q1 on Drug Discovery)  پذیرفته و در 19 شهریورماه سال جاری منتشر شد.

اگرچه به دلیل تحریم، راه اندازی خط تولید محصول و تکمیل فاز پیش بالینی با وقفه مواجه شد، دست‌یابی پژوهشگران ایرانی به فناوری واکسن های مبتنی بر mRNA، افق روشنی را برای طراحی و عرضه نسل نوینی از داروها به منظور پیشگیری و درمان طیف وسیعی از بیماری ها شامل سرطان، اختلالات خودایمنی، ایدز و سایر عفونت های ویروسی، ترسیم می کند.

مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#