بستری برای معاملات فناورانه. پلی میان طرف‌های عرضه و تقاضا در حوزه فناوری و محصولات پیشرفته. بازاری مجازی که محصولات آن نوآوری، خلاقیت و فناوری است و مشتریان مخصوص به خود را دارد.

نخستین بار مفهوم «فن بازار» در دهه 1990 مطرح شد و زادگاه آن را کشورهای شرق آسیا می‌دانند کشورهایی چون چین و ژاپن که صاحب فناوری نبودند و قصد انتقال آن را به کشورشان داشتند اما این جریان نیازمند یک مدل کاری بود. یک استراتژی که بتواند انتقال فناوری را ساختارمند کند. در واقع می‌توان گفت این مراکز واسطه‌ای میان عرضه‌کنندگان و متقاضیان تکنولوژی هستند و به نوعی بنگاه معاملات فناوری محسوب می شوند.

یکی از پیشتازان ایجاد فن‌بازار در ایران، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است که با راه‌اندازی شبکه فن‌بازار ملی ایران به این حوزه ورود کرد و 3 فعالیت اصلی که توسط کارگزاران تجارت فناوری شبکه فن بازار ملی ایران انجام می‌گیرد شامل «بازاریابی محصولات دانش بنیان و فناور»، «جذب سرمایه» و «احصاء نیازهای فناورانه» می‌شود.

فن بازارها در ایران در 2 نوع منطقه‌ای و تخصصی فعالیت می‌کند. فن بازارهای منطقه‌ای در حیطه جغرافیایی مشخص ایجاده شده اند و فعالیت ها و ماموریت های فن بازار ملی را در استان‌ها اجرایی می‌کنند. مجریان کار هم شهرک‌های صنعتی استان، پارک علم و فناوری یا جهاد دانشگاهی استان‌ها هستند. فن‌بازارهای منطقه‌ای عملیات اصلی خود را از طریق کارگزاران خصوصی تحت نظارت خود انجام می‌دهند.

اما فن‌بازارهای تخصصی بر اساس اولویت‌های «الف» فناوری در نقشه جامع علمی کشور ایجاد می‌شوند و حوزه‌های مختلفی چون فناوری هوافضا، اطلاعات و ارتباطات، هسته‌ای،  نانو و میکرو، نفت و گاز، زیست فناوری، زیست محیطی و نرم و فرهنگی را دربر می‌گیرند.

در حال حاضر نیز 3 فن بازار سلامت با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، شهر هوشمند با همکاری شهرداری تهران و فن بازار تخصصی گاز با همکاری شرکت ملی گاز ایران ایجاد شده است. دیگر حوزه‌های فناورانه نیز به زودی فن بازار تخصصی خود را خواهند داشت.

بر اساس آخرین آمارهای موجود در حال حاضر 26 هزار و 620 کاربر، 4 هزار و 329 شرکت و 14 هزار و 41 محصول در فن بازار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#23