ایران یکی از کشورهای پیشرو و صاحب نام در حوزه نانو در دنیا است. کشوری که طی چند سال با جهشی فناورانه و پرشتاب، توانست در این صنعت نام و نشانی از خود بر جای گذارد و دستی بر آتش داشته باشد. این تلاش‌ها منجر به کسب رتبه چهارم ایران در حوزه تولید علمی نانو در جهان شد. 

آغاز این علم در دنیا تاریخ مشخص و دقیقی ندارد اما تاریخ گواهی می دهد که استفاده از فناوری نانو به دوران ماقبل تاریخ و زمانی که بشر اولیه از نانومواد طبیعی استفاده می‌کرد، برمی‌گردد. اما ورود جدی کشورها به این صنعت در دهه 70 شمسی رقم خورد و همان سال، تلاش‌های ایران نیز برای ورود به این عرصه آغاز شد. شروعی جدی و ادامه‌دار که ایران را به یکی از کشورهای دارای توانمندی بالا در این حوزه معرفی کرد.

ستاد توسعه فناوری نانوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان یکی از نهادهای اثرگذار در این حوزه و با هدف شناسایی توانمندی‌های دانشی و تخصصی کشور سال 79 کار خود را آغاز کرد. این ستاد به عنوان یکی از پایه‌های اصلی صنعت نانو در کشور فعالیت می‌کند و حامی جدی فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاقی است که در این حوزه ایده، محصول، خدمات و نوآوری‌های کاربردی ارائه می‌کنند.

در حال حاضر حدود 300 شرکت دانش‌بنیان در این حوزه فعال هستند و ستاد با اجرای 7 برنامه ملی به دنبال توسعه و مدیریت بازار محصولات نانویی است که توسط این شرکت‌ها تولید می‌شود. در ادامه این برنامه‌ها معرفی می‌شود:

1. استفاده از ابزارهای مالی برای تحریک بازار فناوری نانو

 استفاده از ابزارهای مالی نظیر لیزینگ، پیش خرید و خرید دین، از مهمترین ابزارهای توسعه بازار به ویژه در حوزه محصولات نانو است. این ابزارها با مشارکت ستاد نانو و نهادهای مالی و سرمایه‌گذاری کشور مانند صندوق توسعه فناوری ایرانیان، صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه تهران، صندوق توسعه صادرات و تبادل فناوری و صندوق نانو به کار گرفته می‌شود.

2. تسهیل ورود شرکت‌های نانو به بازار بورس و فرابورس

 با توجه به رشد شرکت‌های فناوری نانو در سال‌های اخیر و همچنین ورود شرکت‌های بزرگ صنعتی به این حوزه، روش‌های تأمین مالی کوچک مانند پرداخت تسهیلات مالی تنها بخشی از نیاز مالی شرکت‌ها را برآورده خواهد کرد، بنابراین نیاز به روش‌های دیگر تأمین مالی از جمله بازار سرمایه از طریق ورود شرکت‌های فناوری نانو به بورس در دستور کار ستاد نانو قرار گرفت. ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه علاوه بر تأمین مالی بزرگ‌تر، مزیت‌های دیگری از قبیل اعتباربخشی به برند شرکتی (بازار داخلی و بازار بین‌المللی)، شفافیت مالی و همچنین در یافت تسهیلات سریع‌تر از بانک‌ها و نهادهای مالی از طریق سهام شرکت را دارا است.

3. استفاده از ظرفیت‌های قانونی و نهادی در راستای توسعه بازار نانو

 یکی از فعالیت‌های ستاد نانو، استفاده از ظرفیت نهادهای دولتی در حوزه‌های مختلف برای کمک به توسعه بازار محصولات نانو است. از جمله مهمترین آنها می توان به همکاری با سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، مرکز آمار ایران، گمرک، سازمان توسعه تجارت ایران و بانک مرکزی اشاره کرد.

4. ارتقای ساز وکارهای توزیع محصولات نانو

 یکی از راه‌های توسعه بازار محصولات نانو، توجه به محصولات مصرفی و حضور آنها در سبد زندگی مردم است. تا کنون برنامه‌های حمایتی ستاد نانو در زمینه فروش محصولات مصرفی نانو در فروشگاه‌های اینترنتی و زنجیره‌ای اجرا شده است.

5. پایش محصولات فناوری نانو در بازار ایران

رصد و پایش بازار فناوری نانوی کشور یکی از ابزارهای مهم در سیاستگذاری‌های مرتبط با محصولات نانو در بازار است. در حال حاضر، بخشی از محصولاتی که در کشور به‌عنوان کالای نانو عرضه می‌شوند دارای تأییدیه نانومقیاس از ستاد نانو هستند.

6. توسعه سبد کالاهای مصرفی نانو

مهم‌ترین اقدامات در این حوزه توسعه سبد کالای مصرفی نانو در صنعت اسباب بازی و توسعه سبد کالای مصرفی نانو در صنعت چرم طبیعی است.

7. حمایت از صادرات محصولات فناوری نانو

این ستاد در تلاش است تا با حمایت از صادرات محصولات نانو از توسعه بازار جهانی این محصولات حمایت کند. بخشی از صادرات محصولات نانوی ایران توسط کارگزاران برون‌مرزی انجام می‌شود. این تیم‌ها درکشورهای مختلف به بازاریابی و شبکه‌سازی فروش محصولات فناوری نانو اقدام می‌کنند. ستاد نانو در تلاش است تا به صورت مستمر به تعداد این کارگزاران بیافزاید. در حال حاضر در 8 کشور ایتالیا، انگلیس، ترکیه، مالزی، اسپانیا، تایلند، فیلیپین و کنیا کارگزاران فعالیت می کنند.

مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#23