بر همین اساس، نوآوری نیازمند الزامات و پیش‌نیازهایی است که بتواند نقش خود را در کسب‌وکارهای فناورانه، فروش محصول و بازار رقابت‌پذیر ایفا کند. همچنین یک نوآوری باید زمینه توسعه و ارتقا به دست دیگر فعالان برخوردار باشد. از همین روی، مفهوم نوآوری باز مطرح می‌شود.

نوآوری باز، مفهومی است که بر اساس آن یک کسب و کار می‌تواند از ایده‌ها و مسیرهای داخلی و خارجی به بازار، به‌عنوان وسیله‌ای برای سرعت بخشیدن و بهبود فناوری و نوآوری محصول خود استفاده کند. این مدل بر ضرورت رهاسازی ایده‌ها برای توسعه آن‌ها با هدف درآمد‌زایی بیشتر و هم‌چنین ورود ایده‌های نوآورانه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ایجاد بستری برای نوآوری باز در یک کسب‌وکار آسان نیست و به اقدام‌هایی نیاز دارد، علاوه بر این پذیرش چالش‌ها و خطرهای بالقوه نوآوری باز برای یک کسب و کار به توانمندی‌های کارآفرینانه و نوآورانه بستگی دارد. اپر یک فعال کسب و کار بتواند راه را برای بروز نوآوری‌های کارآمد ایجاد کند، می‌تواند کسب و کار نوآورانه را به سوی پیشرفت سوق دهد.

مدل نوآوری باز تلاش می‌کند تا از تمامی شکل‌های نوآوری حمایت کند و با فراهم آوردن زمینه‌ای برای توسعه نوآوری‌های نهفته، راه برای رونق تحول‌های بزرگ که با کم‌توجهی به ایده‌ها، کم‌تر مورد توجه قرار گرفته‌اند، ایجاد شود.

این شکل از نوآوری، میزبان کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و خلاقی می‌شود که تلاش می‌کنند ضمن آن‌که نوآوری‌های خود را به بیرون از کسب و کارشان توسعه دهند، از ایده‌ها و فناوری‌های خارج از آن شرکت نیز استفاده کنند و در تعاملی اثربخش با دیگر شرکت‌ها، از مزایای شکوفایی نوآوری بهره ببرند. کسب‌وکارها از راه ضمن این‌که می‌توانند آسیب‌های بالقوه و هزینه‌ها را مدیریت کنند، می‌توانند به فرآیند توسعه خود نیز سرعت بدهند.

رویکردهای نوآوری باز

نوآوری باز عمدتا بر دو رویکرد فرآیند بیرون به درون و فرآیند درون به بیرون استوار است. در رویکرد نخست، صاحبان کسب و کار تلاش می‌کنند تا با استفاده از توانمندی‌های نوآورانه دیگر کسب و کارها مانند شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق در مسیر ارتقا و توسعه پیش بروند و ظرفیت‌های خود را سرشار کنند. این فرآیند می‌تواند از طریق شناسایی و جذب منابع بیرونی ایده‌ها و تعامل با کسب و کارهای نوآور، خود را ارتقا دهد.

همچنین در فرآیند درون به بیرون، کسب‌وکارها توانمندی‌ها و تجربه‌هایشان را به بیرون از ساختار ارائه می‌دهند و با استفاده از ساختارهایی مانند انتقال فناوری، فروش مالکیت فکری و تجاری‌سازی فناوری‌ها از طریق انتقال ایده، اشتغال و ارزش افزوده خلق می‌کنند.

شرکت‌هایی که فرایند درون به بیرون را به کار می‌گیرند، بر بیرونی ساختن دانش درونی به منظور تجاری‌سازی سریع‌تر ایده‌ها تمرکز دارند.

بستری برای توسعه کسب و کارهای نوآورانه

شبکه‌سازی و تعامل شرکت‌ها با یکدیگر، روشی است که به انتقال دانش و فناوری به کمک می‌کند. این قابلیت ارتباطی موجب می‌شود تا کسب و کارها با دیگر حلقه‌های زنجیره نوآوری و ارزش آفرینی ارتباط برقرار کنند. این قابلیت همچنین منجر به مشارکت و همکاری‌های تحقیقاتی با دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی می‌شود.

بازارهای اینترنتی برای واسطه‌های نوآوری، اهمیت زیادی پیدا کرده‌اند. بازارهای اینترنتی آنلاین یا الکترونیک که بستر لازم برای تبادل دانش و فناوری میان خریداران و فروشندگان مختلف را فراهم می سازد، نوعی از واسطه‌های نوآوری هستند که نقش مهمی در تبادل فناوری و آشنایی شرکت‌ها با هم بازی می‌کنند. 

توانمندى جذب     

هنگامى که شرکت‌ها ساختار خود را براى حرکت به سمت نوآورى باز تغییر می دهند، باید از توانایى جذب به کمک فرآیندهای تحقیق و توسعه داخلی مجهز باشند.

هر کسب و کاری باید متناسب بر اساس مدل کسب و کار خود ایده‌های نوآوری باز را پیاده کند و در نوآوری باز، یک شرکت با تأمین‌کنندگان و مشتریان فناوری برای بهبود ظرفیت‌های نوآوری داخلی خود یا گسترش بازار برای خارج کردن نوآوری‌های داخلی همکاری می‌کند.

این شکل از نوآوری، ضمن رصد محیط برای گردآوری تحلیل، انتشار و کاربرد اطلاعات فناورانه، زمینه برای بهبود فرآیندهای کسب و کار اقدام می‌کند.

نوآوری باز نیازمند ایجاد زمینه‌های لازم از سوی مدیران کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و خلاق است و ضمن ایجاد فرهنگ نوآورانه، جنبه‌های انگیزشی در نیروی انسانی نیز مورد توجه قرار بگیرد تا نوآوری بسته در ساختار به نوآوری باز تبدیل شود.

مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

پایان پیام/24