یکی از روش‌های آزمایشگاهی که کاربردهای زیادی در تحقیق و پژوهش‌ها دارد و نیاز پژوهشگران حوزه‌های گوناگون فناورینیازمند آن هستند کروماتوگرافی است. دستگاهی که اکنون بخشی از این نیاز، توسط تولیدات شرکت‌های داخلی تأمین می‌شود.

به  گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، کروماتوگرافی یک اصطلاح کلی است که در آزمایشگاه‌ها برای جداسازی ترکیبات استفاده می‌شود. این ترکیب در مایعی به نام فاز متحرک حل شده است و توسط ساختار دیگری به نام فاز ثابت نگه داری می‌شود. کروماتوگرافی یا سوانگاری، روشی است برای جداسازی اجزای یک مخلوط با عبور دادن یک فاز متحرک از روی یک فاز ساکن.
در این روش معمولاً مخلوط که به صورت مایع یا گاز است از یک لوله یا شبکه گذرانده می‌شود؛ سرعت حرکت اجزای تشکیل دهنده مخلوط با توجه به عناصر دیواره داخلی لوله یا شبکه مختلف است. در نتیجه مخلوط به اجزای تشکیل دهنده تجزیه شده و هر جزء به صورت جداگانه خارج می‌شود.
در کروماتوگرافی دو فاز ثابت و متحرک وجود دارد. فاز ثابت در واقع اجزای درون لوله یا شبکه جداسازی را تشکیل می‌دهند و فاز متحرک مربوط به ماده‌ای است که می‌خواهد مورد تجزیه و تخلیص قرار بگیرد. فاز ثابت می‌تواند مایع یا جامد باشد که بر اساس اینکه جامد یا مایع باشد به کروماتوگرافی جذب سطحی و کروماتوگرافی تقسیمی، تقسیم می‌شوند. جداسازی براساس وزن مولکولی و جداسازی بر اساس میل اتصال به فاز ثابت از اعم این اصول است.
اما كروماتوگرافی گازی يك روش فيزيكی جداسازی مواد داخل مخلوط از يكديگر است. در اين روش با تبديل مخلوط مورد نظر به گاز و عبور آن از يك فاز ساكن اجزا سازنده اش از يكديگر جدا می شوند. حاصل اين جداسازی تعيين نوع و مقدار اجزا سازنده در مخلوط است. اين روش بسيار سريع و ساده است و برای تشخيص ناخالصی های موجود در يك ماده فرار كاربرد دارد.
حالت‌های کروماتوگرافی
انواع کروماتوگرافی هر یک از چهار نوع اصلی کروماتوگرافی انواع مختلف دارد. نخستین حالت کروماتوگرافی یعنی  مایع- جامد، به روش‌های گوناگونی دسته‌بندی می‌شود. کروماتوگرافی جذب سطحی، کروماتوگرافی لایه نازک، کروماتوگرافی کاغذی، کروماتوگرافی تبادل یونی و  کروماتوگرافی ژلی از روش‌های این حالت هستند.
کروماتوگرافی گاز- جامد، کروماتوگرافی مایع- مایع که خود به حالت‌کروماتوگرافی تقسیمی دارد و همچنین کروماتوگرافی گاز- مایع و کروماتوگرافی ستون مویین دسته‌بندی می‌شوند از این حالت‌ها به‌شمار می‌روند.
شرط جداسازی يك مخلوط به‌وسيله روش كروماتوگرافی گازی آن است كه نمونه مورد آزمايش در حين حرارت و تبديل شدن به گاز تجزيه نشود. کروماتوگرافی برای جداسازی و اندازه گیری اجزای فرار در یک مخلوط به کار میرود. این دستگاه از یک سیلندر حاوی گاز حامل که خنثی است ، یک فلومتر برای تنظیم فشار گاز، دو محل تزریق نمونه ، یک ستون که نقش اصلی جداسازی را بر عهده دارد، یک قسمت گرم کننده ، شناساگر و ثبت‌کننده تشکیل شده است.
دستگاه کروماتوگرافی کشور
در حال حاضر شرکت‌های داخلی تولیدکننده تجهیزات آزمایشگاهی کشور با بهره‌گیری از توانمندی داخلی توانسته‌اند تجهیزات این حوزه را تأمین کنند. همچنین شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری، دستگاه‌های موجود در مراکز آزمایشگاهی عضو را که از قابلیت سرویس‌دهی مناسب برخوردارند، در این بستر به اشتراک‌گذاشته است.
پایان پیام/24