قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان با ایجاد بستر اجرایی‌سازی از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری توانست سرآغاز گسترده‌ترین برنامه حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان در سال‌های اخیر باشد.
به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری؛ قانون حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات که توسط معاونت علمی و فناوری رییس جمهوری تدوین شد و در سال 1389 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، سرآغاز گسترده‌ترین برنامه حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان در سال‌های اخیر بوده است.
در این قانون موضوعات مهمی نظیر تشکیل صندوق نوآوری و شکوفایی و ارائه معافیت‌های مالیاتی و گمرکی به شرکت‌های دانش‌بنیان مورد تاکید قرار گرفته است.
کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان به ریاست معاون علمی و فناوری رییس جمهوری و عضویت وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های مرتبط و نمایندگان بخش خصوصی، شرکت‌های مشمول استفاده از مزایای قانون را تایید می‌کند.
علاوه بر حمایت‌های مورد نظر قانون، ارزیابی و شناسایی شرکت‌های دانش‌بنیان فرصتی مناسب را برای ارائه حمایت‌های متنوع از این شرکت‌ها فراهم آورده است که توسط معاونت علمی و فناوری و دبیرخانه کارگروه و در برخی موارد با همکاری سایر دستگاه‌ها در حال اجراست.
حمایت‌های ذیل این قانون در قالب معافیت‌های مالیاتی، معافیت‌ها و تسهیلات گمرکی، استقرار شرکت‌ها، بیمه تامین اجتماعی، تسهیلات صندوق نوآوری و شکوفایی، حمایت از ساخت کالاهای دانش‌بنیان انجام می‌شوند.
همچنین تسهیلات سربازی، واگذاری اراضی شهرک‌های صنعتی، ترویج فعالیت‌های دانش‌بنیان، فن‌بازار ملی ایران، استفاده از بودجه پژوهشی دستگاه‌های اجرایی، حمایت از ورود شرکت‌ها به بورس، بسته حمایتی از شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه سلامت و ایجاد زمینه تامین نیروی انسانی کارآمد از دیگر ظرفیت‌های حمایتی ذیل این قانون در همکاری با دیگر دستگاه‌هاست.
 معافیت‌های مالیاتی
شرکت‌های دانش‌بنیان در خصوص درآمد ناشی از فروش کالاها و خدمات دانش‌بنیان خود مشمول معافیت مالیاتی هستند که با معرفی سالانه دبیرخانه کارگروه به سازمان امور مالیاتی اعمال می‌شود. همچنین بر اساس قانون حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان واحدهای پژوهشی، فناوری و مهندسی مستقر در پارک‌های علم و فناوری بدون نیاز به تاییدیه دبیرخانه کارگروه می‌توانند مطابق مجوزهای صادرشده از سوی مدیریت پارک علم و فناوری از معافیت مالیات بر درآمد برخوردار شوند. همچنین کارکنان شاغل در واحدهای پژوهشی فناوری و مهندسی مستقر در پارک علم و فناوری، از معافیت مالیاتی برخوردار می‌شوند.
خدمات مشاوره مالی، حسابداری و مالیاتی در خصوص معرفی انواع سیستم‌های مالیاتی، نرخ‌ها و آیین‌نامه‌های مرتبطو نیز ارائه مشوق حسابرسی مالی با درآمد کم‌تر از 1 میلیارد تومان در قالب کمک بلاعوض از حمایت‌های پیش‌بینی شده در این بخش هستند.
 
تسهیلات گمرکی
شرکت‌های دانش‌بنیان برای واردات مرتبط با فعالیت‌های دانش‌بنیان مورد تایید کارگروه، می‌توانند از معافیت حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض استفاده کنند که این معافیت‌ها شامل، ماشین‌آلات خط تولید برای تولید کالاهای دانش‌بنیان، تجهیزات آزمایشگاهی، تست و کنترل کیفیت، کالاها و قطعات برای ساخت محصولات دانش‌بنیان تا حد نمونه اولیه و کالای دانش‌بنیان برای مهندسی معکوس را شامل می‌شود.
همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند با معرفی دبیرخانه کارگروه، از اجازه ورود موقت مواد اولیه و کالاهای مورد مصرف در تولید، تکمیل، آماده‌سازی و بسته‌بندی کالاهای دانش‌بنیان صادراتی استفاده کنند. همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان بزرگ که دارای تعامل‌های گمرکی قابل توجه باشند، به عنوان «فعال مجاز اقتصادی» به گمرک معرفی می‌شوند. تا کنون 26 شرکت دانش‌بنیان به عنوان فعال مجاز اقتصادی تایید شده‌اند.
بر اساس قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، خدمات مشاوره صادرات، واردات و ترخیص کالا از جمله نحوه دریافت معافیت عوارض، حقوق گمرکی و یود بازرگانی شرکت‌ها دانش‌بنیان، دریافت کارت بازرگانی و مجوزهای لازم برای واردات و صادرات و چگونگی دریافت آن‌ها، چگونگی تکمیل اظهارنامه یا پروانه گمرکی کالاهای وارداتی و فرآیند انجام واردات به شرکت‌ها ارائه می‌شود.

استقرار شرکت‌ها
با حمایت پیش‌بینی شده در این قانون، آن دسته از شرکت‌های دانش‌بنیان که در شهرهای دارای محدودیت استقرار و در مکان‌های مجاز در حال فعالیت هستند و فعالیت شرکت در آن مکان از حیث رده‌بندی زیست‌محیطی مجاز باشد، می‌توانند با معرفی دبیرخانه کارگروه به وزارت مربوطه جواز تاسیس و پروانه بهره‌برداری دریافت کنند.
حمایت بیمه تامین اجتماعی
تمامی شرکت‌های دانش‌بنیان مورد تایید کارگروه که نام آن‌ها در سامانه دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری درج شده باشد، برای قراردادهای مرتبط نیازی به اعمال ضرایب در پرداخت حق بیمه قراردادها نبوده و تنها بازرسی از دفاتر قانونی صورت خواهد گرفت.
تسهیلات صندوق نوآوری و شکوفایی
صندوق نوآوری و شکوفایی حمایت‌های خود را در قالب تسهیلات توانمندسازی، توسعه بازار، سرمایه‌گذاری و ضمانت‌نامه  ارائه می‌کند.
حمایت از ساخت داخل
بر بستر این حمایت، سازندگان تجهیزات آزمایشگاهی حاضر در نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران بر اساس عمق و میزان ساخت داخل تجهیزات خود، رتبه‌بندی می‌شوند و به محصولات آن‌ها یارانه خرید اعطا می‌شود.
همچنین بر اساس مصوبه هیأت وزیران دستگاه‌های دولتی نمی‌توانند 181 قلم کالا را که سازندگان داخلی تولید کرده‌اند از خارج از کشور خریداری کنند.
بر مبنای این قانون و بر اساس شیوه‌نامه حمایت از تولید داخلی و شفاف‌سازی معاملات که از سوی وزیر نفت ابلاغ شده، محورهایی از جمله الزام به دعوت از شرکت‌های داخلی صاحب صلاحیت، همسنگ‌سازی قیمت‌ها، یکسان‌سازی متن و شرایط قراردادها، شفافیت در برگزاری مناقصات و مهم‌تر از همه نرخ محاسبه ارز در مقایسه قیمت‌ها و نیز در پرداخت‌ها مورد تاکید قرار گرفته است.
تسهیلات سربازی
افراد کلیدی فعال در شرکت‌های دانش‌بنیان در صورت احراز امتیاز لازم می‌توانند با انجام پروژه‌های تحقیقاتی به سفارش یکی از بخش‌های دولتی یا دفاعی، کارت پایان خدمت دریافت کنند.
شرکت‌های دانش‎بنیان و دانشگاه‌ها
امتیازهای ارتقای مرتبه علمی اعضای هیأت علمی مؤسسه‌های آموزش عالی، پژوهشی و فناوری دولتی و غیر دولتی مرتبط با شرکت‌های دانش‌بنیان  مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی پیش‌بینی شده است. همچنین بر اساس قانون دانشگاه‌هاو مؤسسات و مراکز آموزش عالی مجازند با ایجاد و مشارکت در شرکت‌های دانش‌بنیان که حداکثر 49درصد سهام آن‌ها متعلق به دانشگاه‌ها، مؤسسات پژوهشی و دیگر واحدهای دولتی و مابقی به اعضای هیأت‌های علمی و دانشجویان و سایر سهام‌داران بخش خصوصی است، نتایج تحقیقات اعضای هیأت علمی و دانشجویان خود را تجاری‌سازی کنند.
مجوز فعالیت اعضای هیأت علمی در شرکت‌های دانش‌بنیان و مستثنی شدن از قانون منع مداخله و نیز کاهش پرداخت نقدی برای واگذاری اراضی شهرک‌های صنعتی به شرکت‌های دانش‌بنیان در این بخش از قانون پیش‌بینی و مصوب شده است.
ترویج فعالیت‌های دانش‎بنیان
بر اساس ضوابط ابلاغی سازمان صدا وسیما شرکت‌های دانش‌بنیان برای تبلیغات صرفاً کالاها و خدمات دانش‌بنیان در رسانه‌های ذیل صدا و سیما از 80 درصد اضافه‌پخش تشویقی برخوردار می‌شوند و معاونت علمی و فناوری در تعامل با این سازمان، تمهیدات لازم را برای ترویج فعالیت‌های موفق و ممتاز شرکت‌ها در رسانه‌هیا مختلف انجام می‌دهد.
فن‌بازار ملی ایران
فن‌بازار ملی ایران بستری اطلاعاتی را برای عرضه و تقاضای محصولات و فناوری‌های شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم کرده است. همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند از برنامه‌ها و رویدادهای مختلف فن‌بازار برای جذب سرمایه‌گذار، تجاری‌سازی فناوری و ... استفاده کنند.
بهره‌مندی از بودجه پژوهشی دستگاه‌های اجرایی
بر اساس مصوبه شورای عالی عتف شرکت‌های دانش‌بنیان همانند دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی صلاحیت انجام پروژه پژوهشی را دارند
حمایت از ورود شرکت‌ها به بورس
شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند برای ورود به بازار سرمایه از تسهیلات ورود به بازار شرکت‌های کوچک و متوسط فرابورس که از سهولت بیش‌تری برخوردار است استفاده کنند. همچنین علاوه بر امکان استفاه شرکت‌ها از خدمات مشاوره‌ای شرکت‌های تامین سرمایه و شرکت فرابورس ایران، معاونت علمی و فناوری 50 درصد از هزینه‌های ابتدایی پذیرش شرکت‌هایی که وارد بازار شرکت‌های کوچک و متوسط بازار بورس شوند را پرداخت می‌کند.
حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه سلامت
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بسته حمایتی- سیاستی افزایش ارتباط دانشگاه با صنعت را در ابتدای سال 95 ابلاغ کرده است که شرکت‌ها برای استفاده از این بسته حمایتی می‌توانند به بخش ذیربط در وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی مراجعه کنند.
تامین نیروی انسانی کارامد
یکی از اساسی‌ترین نیازهای شرکت‌ها، در اختیار داشتن نیروی انسانی کارآمد و توانمند است که قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان با ارائه خدماتی چون برگزاری مسابقه فن‌آورد، کارآموزی استعدادهای برتر در شرکت‌های دانش‌بنیان و ارائه تسهیلات اشتغال دانش‌آموختگان برتر (طرح شهید تهرانی مقدم) به رفع این نیاز اقتصاد دانش‌بنیان کمک می‌کند.

برنامه حمایت از صادرات و تبادل فناوری
با حمایت معاونت امور بین‌الملل و تبادل فناوری از صادرات و تبادل فناوری در قالب ارزیابی آمادگی صادراتی شرکت‌ها، ارائه آموزش‌های بازرگانی و صادرات، تامین هزینه‌های تهیه گزارش تحقیقاتی بازار بین‌المللی یا طرح کسب و کار صادراتی، ارائه مشاوره امور صادراتی، تهیه اقلام تبلیغاتی، ساخت قالب و طراحی صنعتی محصولات دانش‌بنیان، تامین بخشی از هزینه خرید تجهیزات و محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان، تامین بخشی از هرزینه‌های اخذ مجوزها و گواهینامه‌ها و مجوزهای بین‌المللی، پرداخت بخشی از هزینه حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در نمایشگاه‌های خارج از کشور ، حمایت‌هایی چون ثبت داروها و علائم تجاری، اعزام و پذیرش هیأت‌های تجاری صورت می‌گیرد.
برنامه جامع توسعه کسب و کار شرکت‌های دانش‌بنیان
در قالب این برنامه که ذیل قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری بخشی از هزینه قرارداد شرکت‌های دانش‌بنیان با شرکت‌های ارائه دهنده خدمات حسابداری را پرداخت می‌کند. همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند تعدادی از نرم‌افزارهای معتبر حسابداری حرفه‌ای را با تخفیف خریداری کنند.
بهره‌مندی از خدمات شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری با گستره‌ای در سراسر کشور، خدمت دیگری است که شرکت‌ها می‌توانند از آن بهره‌مند شوند. بر اساس این حمایت، شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند پس از ثبت نام از تخفیف 50 درصدی در دریافت خدمات این شبکه تا سقف 20 میلیون ریال در سال استفاده کنند.
خدمات مشاوره کسب و کار در سرفصل‌‌های متنوعی چون مشاوره‌های حقوقی و قراردادها، مشاوره مالی، حسابداری و مالیاتی، صادرات، واردات، ترخیص کالا و امور گمرکی استفاده کنند.
برگزاری دوره‌های آموزشی رایگان در موضوع‌های قانونی و مبانی عقد قراردادها، تجارت، قانون کار، اصول و تکنیک‌های مالکیت فکری و... حمایت دیگری است که در قالب برنامه جامع حمایت از توسعه کسب و کار شرکت‌های دانش‌بنیان و حمایت از صادرات و تبادل فناوری انجام می‌شود.
کانون پتنت ضمن ارائه مشاوره درباره فرآیند ثبت پتنت، علامت تجاری و طراحی صنعتی  بخشی از هزینه‌های ثبت را پرداخت می‌کند. در کنار این حمایت‌ها بخشی از هزینه تهیه گزارش تحقیقات بازار برای محصولات دانش‌بنیان به صورت کمک بلاعوض پرداخت می‌شود.
همچنین بخشی از هزینه‌های دریافت استانداردها و مجوزهای مورد تایید به صورت بلاعوض به شرکت پرداخت می‌شود.
از زمان اجرایی شدن قانون تا کنون، بیش از 2800 شرکت دانش‌بنیان ارزیابی و شناسایی شده‌اند و بر بستر حمایت‌های یاد شده، در زیست بوم کارآفرینی و نوآوری کشور مشغول فعالیت هستند.
پایان پیام/24