*علی فتی
حوزه‌ی کاری یک «مهندس دریا» در خشکی است و تمام موارد طراحی و ساخت در حوزه‌ی دریا بر عهده «مهندس دریا» است.
پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که تا سال 2050 جمعیت کره‌ی زمین حدود 11 میلیارد خواهد شد که تأمین نیازهای این میزان جمعیت به انرژی و منابع یک چالش اساسی محسوب می‌شود که تنهاترین و بهترین راه جهت غلبه بر این چالش روی‌آوردن به "اقیانوس‌ها" و "دریاها" است.
از سویی 40  درصد از جمعیت جهان در مناطق ساحلی و دلتاها زندگی می‌کنند و 90 درصد شهرهای پیشرفته و مدرن دنیا، شهرهای ساحلی و بندری هستند. از این رو کشورهای مختلف اقدامات زیادی را در دست اجرا و برنامه‌ریزی جهت سیطره بر اقیانوس‌ها و دریاها دارند که اولین آن توسعه "علوم" مرتبط به دریا است.
کشور ایران با داشتن 5800 کیلومتر طول نوار ساحلی و قرار گرفتن در کنار دو آبراه استراتژیک در شمال و جنوب یک کشور دریایی محسوب می‌شود. از بین استان‌های کشورمان که  7 استان کشور شامل 3 استان در شمال و 4 استان در جنوب مرز آبی یا نوار ساحلی دارند.
در کشور ما نیز با توجه به اهمیت موارد ذکرشده در سال‌ها و دهه‌های اخیر توجه به مقوله "دریا" بیشتر از قبل شده است و رشته‌های مختلف مرتبط با دریا در دانشگاه‌های مختلف تأسیس‌شده که از جمله آن‌ها می‌توان "مهندسی دریا"، "اقیانوس‌شناسی"، "زیست‌شناسی دریا" و "شیلات و دیگر رشته‌های مرتبط را نام برد.
سه گرایش «مهندسی دریانوردی»، «مهندسی کشتی» و «مهندسی معماری دریایی» گرایش‌های رشته مهندسی دریا در مقطع کارشناسی هستند. «مهندسی معماری دریایی» که نام بین‌المللی آن “Naval Architect” است  تا  سال 94 در دفترچه‌ی انتخاب رشته به نام «مهندسی ‌کشتی‌سازی» قرار داشت؛ که با اصلاحات انجام‌شده اکنون با عنوان «مهندسی دریا» شناخته می‌شود که منظور همان «مهندسی معماری دریایی» است.
حوزه‌ی کاری «مهندس دریانورد» و «مهندس کشتی» برروی کشتی و دور از ساحل است در حالی که حوزه‌ی کاری یک مهندس دریا در ساحل و یا دقیق‌تر بگوییم در خشکی است.
از جمله موارد معماری دریا می‌توان به طراحی و ساخت انواع کشتی‌ها و متحرک‌های دریایی، انواع کشتی‌های تجاری مانند نفت‌کش‌ها و کانتینر برها و ...، انواع شناورهای تندرو مانند کاتاماران‌ها، تری‌ماران‌ها،شناور هیدروفویل و ... همچنین انواع شناورهای نظامی مانند ناوهای هواپیمابر، ناوچه‌ها، فریگیت‌ها و ...، انواع شناورهای زیرسطحی مانند زیردریایی‌های باسرنشین و بدون سرنشین مانند ربات‌های زیرسطحی Auvها و Rov ها و شناورهای کروز و تفریحی همچنین شناورهای تحقیقاتی مانند شناورهای اقیانوس‌شناسی، شناورهای نقشه‌برداری و در نهایت طراحی و ساخت انواع سکوهای ثابت و متحرک دریایی اشاره کرد.
این شاخه اصطلاحاً «مهندسی فراساحل» هم نامیده می‌شود که زیرشاخه‌ی «مهندسی دریا» است. و به طراحی و ساخت Jackup ها و Jackit ها می‌پردازد.البته اخیراً طراحی و نصب توربین‌های بادی فراساحل نیز به این مجموعه اضافه‌شده است.اما به طور کل می‌توان زمینه‌ی علمی «استحصال انرژی از دریاها و اقیانوس‌ها» مانند روش‌های «انرژی امواج»، «انرژی جزر‌ومد»، «توربین‌های بادی فراساحل» و موارد دیگر را جزو آخرین زمینه‌های علمی و فناوری این شاخه قلمداد کرد.

*علی فتی مدیر پارک علم و فناوری استان هرمزگان

پایان پیام/32