چند سالی است که موضوع تغییرات اقلیمی به یکی از دغدغه های دوستداران محیط زیست تبدیل شده است و دولت های جهان را به اتخاذ تدابیری جدی برای مقابله با این پدیده نگران کننده وادار کرده است. اتفاقی که می تواند عواقب جبران ناپذیری برای همه کشورها داشته باشد.

تغییرات اقلیمی به نوسانات درون محیط زمین، فرایندهای طبیعی موجود در اطراف آن، و تأثیر فعالیت بشر بر آن برمی‌گردد. در واقع همه عوامل خارجی که می‌تواند اقلیم را شکل دهد، نیروهای اقلیمی نام دارند. هر تغییر مشخص در الگوهای مورد انتظار برای وضعیت میانگین آب‌وهوایی، که در طولانی‌مدت در یک منطقه خاص یا برای کل اقلیم جهانی رخ دهد، تغییرات اقلیمی می گویند.

این تغییرات که یک پدیده جهانی است و عامل اصلی بروز آن تشدید تولید گازهای گلخانه ای است به اقدامات عاجل و همه گیر نیاز دارد که تنها با همکاری‌های بین المللی محقق می شود. استفاده کمتر از سوخت‌های فسیلی، افزایش پوشش گیاهی و جلوگیری از آتش‌سوزی جنگل‌ها، مدیریت درست پسماندها و سازگاری بیشتر با محیط زیست از جمله روش های پیشگیری از تغییرات سریع اقلیمی است.

در واقع تغییرات اقلیمی یک تغییر جهانی و رونده است. این پدیده همه زمین را درگیر کرده است و چون اثرات مخرب آن چندان قابل لمس نیست و به تدریج اتفاق می افتد مردم ندان متوجه آن نمی شوند. اما عواقب آن به قدری هولناک و مخرب است که اگر تدابیر جدی برای آن نیندیشیم در درازمدت به مشکل برمی خوریم.

چند سالی است که عملیاتی کردن این اقدامات در دنیا مورد توجه قرار گرفته است و سازمان ملل متحد نیز در همین راستا، برنامه هایی را تدوین کرده و برخی کشورها را به مشارکت این برنامه ها ترغیب و تشویق کرده است.

یکی از کشورهایی که به این جنبش جهانی پیوسته است، ایران است. ایرانی که شاید عوارض این تغییرات اقلیمی در آن به وضوح قابل مشاهده است. گرمای بیش از حد کشور، خشکسالی، از بین رفتن تالاب ها، بروز ریزگردها، بروز سیل‌های ناگهانی و تخریب محیط زیست از جمله این پیامدها است.

ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری یکی از مجموعه هایی است که با توجه به ماموریت های تعریف شده برایش به دنبال حفظ محیط زیست و کاهش عوارض این نوع رخدادهای غیرقابل پیشگیری در کشور است.

بر همین مبنا نیز ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری سال گذشته میزبان تعدادی از فعالان این عرصه و نمایندگانی از سازمان ملل بود تا راه های کنترل این پدیده جهانی در دنیا و ایرن را بررسی کند.

کنترل مصرف سوخت های فسیلی و استفاده از سوخت های زیستی از جمله روش هایی است که می تواند به جبران برخی خسارت های ناشی از تغییرات اقلیمی در کشور مثوثر باشد.

"سوخت‌های زیستی یکی از راه‌کارهای موثر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و مبارزه با تغییر اقلیم است".

مصطفی قانعی با بیان این مطلب می گوید: در فهرست ۱۰ ریسک بزرگی که احتمال وقوع آنها در سال های آتی بیشتر است، تغییرات اقلیمی و بلایای آن، جایگاه ویژه ای دارند. به همین دلیل ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری با همکاری همه نهادهای مسوول به دنبال جبران این خسارات است.

بنا به گفته قانعی، از جمله این موارد می توان به پدیده‌های جوی شدید، بلایای طبیعی، حملات سایبری، سوء‌استفاده یا دزدی از اطلاعات، شکست در کاهش و سازگاری با تغییرات جوی، مهاجرت ناخواسته در ابعاد گسترده و بلایای زیست‌محیطی ساخته دست بشر اشاره کرد.

"بر همین اساس و با وجود بروز این ریسک ها می توان امیدوار بود که با کمک سوخت های زیستی، انتشار گازهای گلخانه ای و تخریب محیط زیست را کاهش داد." قانعی با اشاره به این نکته بیان می کند: توسعه استفاده از سوخت های زیستی کمک موثری در کاهش گازهای گلخانه ای و در پی آن جلوگیری از تغییرات اقلیمی در دنیا است.

باید پذیرفت تغییر اقلیم تنها مختص ایران نیست. اما دانش آن نیز تنها در ایران وجود ندارد و باید به کمک کشورهای دارای این دانش کاربردی و جوانان و متخصصان کشور، یک برنامه جامع و کامل تعریف کنیم و به این اتحاد جهانی بپیوندیم.

نخستین گام در این مسیر این است که شناختی کافی و علمی از این معضل جهانی پیدا کنیم و بعد به دنبال پیدا کردن روش های کنترل آن برآییم. این کار نیز می تواند در یک زیست بوم فناورانه و علمی صورت گیرد.

شکل گیری شرکت های دانش بنیان و شتاب دهنده های جوان و پویا در این عرصه می تواند نقشی تاثیرگذار در رفع این معضل باشد. معضلی که دود آن به چشم همه مردم، محیط زیست، همه جانداران و کل کره زمین می رود.

گزارش از مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

اخبار مرتبط:

* راه‌های مقابله با تغییر اقلیم کره زمین

* گرمای زمین چالش جدید جامعه جهانی

* گرمایش زمین چیست و چگونه می‌توان آن را کنترل کرد

* گرم شدن زمین چه فجایعی را به دنبال دارد؟

* پشت پرده تغییرات اقلیمی و خشکسالی های ایران چیست؟