*مریم چراغ

موفقیت هر کسب‌وکار با وجود چند عامل اصلی رقم می‌خورد. وجود تقاضا یا نیاز، داشتن مزیت توسط تولیدکننده برای تولید محصول، ابزار و تجهیزات مناسب برای تولید، دید مناسب اقتصادی و تحلیل تجاری کسب‌وکار از موضوعاتی است که در هر کسب‌وکاری باید موردتوجه واقع شود.

هرچند در تمدن غنی ایران، هنر و صنایع هنری بخشی از زندگی روزمره ایرانیان بوده است؛ اما در ایران کنونی بیشتر به هنر به‌عنوان یک فعالیت فوق‌برنامه و علاقه‌مندی شخصی نگریسته می‌شود. به‌غیراز برخی حوزه‌ها مانند قالی‌بافی که آن هم در حال فراموشی است، کمتر می‌بینیم کسب‌وکار جدیدی با توجیه اقتصادی در حوزه هنری و فرهنگ اصیل ایرانی ایجاد شود.

به‌واقع چرا؟ تقاضا، مزیت تولید و ابزار و تجهیزات مناسب برای راه‌اندازی این کسب کار وجود دارد. به نظر می‌رسد حلقه مفقوده، دید اقتصادی و تحلیل تجاری کسب‌وکار در این حوزه است. هنرمندانی که در این حوزه مشغول به فعالیت هستند، به دلیل علاقه و تعصب به رشته خود، فارغ از منظر اقتصادی به کار خود ادامه می‌دهند درصورتی‌که در دنیای کنونی، لزوم ماندگاری هر صنعتی، گره خوردن آن به اقتصاد است. 

یکی از دلایلی که باعث به فراموشی سپردن برخی از رشته‌های هنری است، عدم توجیه‌پذیری اقتصادی تداوم فعالیت در آن حوزه است. درصورتی‌که اگر مانند پیشینیان خود استانداردهای یک کسب کار را در فعالیت‌های هنری رعایت کنیم، فعالیت‌های هنری دارای توجیه‌پذیری اقتصادی بیشتری خواهند بود. 

اگر به موضوع هنر به‌عنوان یک موضوع کسب‌وکار اقتصادی بنگریم، با تطبیق آن در رعایت شاخص‌های استاندارد یک کسب‌وکار، قطعاً نقاط ضعف قابل‌توجهی را در این حوزه می‌یابیم. در این مجال سعی ندارم مشکلات و نقاط ضعف هنر و صنایع‌دستی را مرور کنم، بلکه اگر در شروع فعالیت هنری و فرهنگی، اصول کسب‌وکار را رعایت کنیم موفق خواهیم شد.

توجه به اصول بازاریابی، ایجاد و یا کشف نیاز، به روز رسانی تجهیزات و ابزار تولید، شناسایی و جذب سرمایه‌گذار، تعریف کاربردهای جدید از صنایع هنری و کاربردی کردن هنر در زندگی روزمره، بسته‌بندی، قیمت تمام‌شده، سهولت در دسترسی، شیوه توزیع، کیفیت، پیش‌بینی اندازه بازار تقاضا و مقدار فروش، برآورد سود سالیانه، زمان رسیدن به نقطه سربه‌سر و تنوع سبد محصولات و غیره، همگی نکاتی است که می‌تواند در راه‌اندازی یک کسب‌وکار در حوزه صنایع هنری و فرهنگی موردتوجه قرار گرفته و با پیش‌بینی منطقی، منجر به موفقیت آن کسب‌وکار شود.

در این راستا دو راه تشویق صاحبان هنر، به کسب آموزش در حوزه‌های اقتصادی و مهارت در شاخص‌های کسب‌وکار و همچنین قرارگیری صاحبان هنر در تیم‌های کسب‌وکار به‌عنوان بخش فنی تولید محصول به نظر می‌رسد.

قطعاً اگر هنر والا و با کیفیت اسلامی ایرانی، با منطق اقتصادی و کسب‌وکار آمیخته شود، با توجه به مزیت‌های قابل‌توجه ما در این حوزه، باعث تولید ثروت فراوان خواهد شد و چه‌بهتر این‌که در تولید ثروت به وجود مزایای نسبی توجه کنیم تا اینکه بخواهیم در اموری ورود کنیم که زمینه‌های لازم برای آغاز آن را در اختیار نداریم.

* کارشناس صنایع فرهنگی و هنری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری