دانشمند ایرانی دانشگاه واشنگتن با هدف درمان مفاصل فرسوده لگن بدون نیاز به جراحی‌های پرآسیب، موفق به برنامه‌ریزی دوباره سلول‌های بنیادین شده تا از آنها برای رشد دادن غضروف‌های جدید روی قالبی سه‌بعدی استفاده کند.

به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، دانشمند ایرانی فرشید گیلک و همکارش علی راس با هدف درد مفاصل فرسوده بدون نیاز به جراحی های پرآسیب موفق شده اند با کمک گرفتن از ژن درمانی مولکول های ضد التهاب را در غضروف آزاد کنند تا به مقابله با آرتروز بپردازند. مقاله این تکنیک جدید که با همکاری میان دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن و شرکت درمانی Cytex در دارهام نیویورک ابداع شده است، در شماره ۱۸ جولای نشریه معتبر Proceeding متعلق به آکادمی ملی علوم آمریکا منتشر شده است.

آرتروز شایع ترین بیماری در دسته التهاب مفاصل است 

 آرتروز یا استئوآرتریت شایع‌ترین بیماری از دسته التهاب مفاصل است.در این بیماری غضروف مفصل صدمه دیده و كم‌كم از بین می‌رود.آرتروز ممكن است هر مفصلی را درگیر كند اما مفاصل بزرگ كه وزن بدن را تحمل می‌كنند مثل مفاصل زانو و ران و ستون فقرات بیشتر در معرض ابتلا هستند. 

علت ایجاد این بیماری هنوز به ‌طور واضح شناخته نشده است ولی چند عامل وجود دارد كه می‌تواند زمینه ‌ساز ابتلا به آرتروز باشد،یكی سن بالا است كه این بیماری معمولا در افراد بالای 40 سال دیده می‌شود. مورد دوم جنس، چون آرتروز در خانم‌ها بیشتر از آقایان بروز می‌كند ولی دلیل آن هنوز به‌ درستی مشخص نشده است، مورد بعدی ناهنجاری ‌های مادر زادی استخوانی و یا صدمه به مفصل است.آرتروز در ورزشكاران حرفه‌ای كه مدام در معرض ضربه خوردن هستند بسیار شایع است مثلا در فوتبالیست‌ها.صدمات غیر ورزشی مثل تصادفات رانندگی هم زمینه را برای آرتروز مهیا می‌كند.

تحولی نو در درمان التهاب مفاصل در یک چارچوب سه بعدی تجدید پذیر  

كشف درمان التهاب مفاصل با استفاده از قالب سه بعدی روزي مي‌تواند به جايگزيني براي جراحي تعويض مفصل لگن به ويژه در بيماران جوانتر تبديل شود. پزشكان علاقه‌اي به انجام اين نوع از جراحي‌ها در بيماران زير 50 سال ندارند زيرا مفصل‌هاي مصنوعي معمولا كمتر از 20 سال عمر مي‌كنند و جراحي دوباره براي جايگزيني مفصل مصنوعي مي‌تواند استخوان‌ها را نابود كرده و خطر عفونت را افزايش دهد.

فرشيد گيلك دانشمند ایرانی دانشگاه واشنگتن و استاد جراحي اتوپدي مي‌گويد جراحي تعويض مفاصل آسيب‌ديده يا از كار افتاده بسيار دشوار است از اين رو با استفاده از سلول های بنیادی بدن بيمار، شيوه‌اي براي بازسازي مفاصل متورم به واسطه رشد غضروف‌هاي جديد ابداع كرده‌ايم كه با تركيب آن با ژن‌درماني و آزاد‌سازي مولكول‌هاي ضد‌التهابي، مي‌توان آرتروز را مهار كرد. اميد مي‌رود با استفاده از اين تكنيك بتوان از جراحي تعويض مفصل جلوگيري كرده و يا دست كم تا حد امكان آن را به تاخير انداخت.

در اين تكنيك از يك چارچوب سه‌بعدي تجزيه‌پذير تركيبي كه گيلك و همكارانش آن را ايجاد كرده‌اند استفاده مي‌شود. اين چارچوب به شكل مفصل بيمار قالب‌گيري شده و از غضروف‌هايي كه با استفاده از سلول‌هاي بنيادي به دست آمده از چربي‌هاي پوست بيمار كشت داده شده‌اند،‌ پوشانده مي‌شود. سپس مي‌توان اين چارچوب پوششي را به سطح مفصل متورم لگن متصل كرد. بازسازي سطح مفصل لگن با استفاده از بافت زنده با هدف كاهش درد ناشي از آرتروز و حذف يا به تاخير انداختن جراحي تعويض مفصل انجام مي‌گيرد.

علاوه بر اين با تزريق ژن به درون اين غضروف تازه رشد كرده و فعالسازي اين ژن با استفاده از دارو مي‌توان زمينه آزادسازي مولكول‌هاي ضد‌التهاب را فراهم كرد. به گفته گيلك زماني كه مشكل تنها التهاب باشد،‌ مي‌توان با تجويز داروهايي خاص اين ژن‌ها را فعال ساخت تا از شدت التهاب موجود در مفصل كاست و با توقف استفاده از داروها،‌ ژن‌ها غيرفعال مي‌شوند.

به گفته گيلك، ژن‌درماني از اهميت زيادي برخوردار است زيرا زماني كه تعداد مولكول‌هاي التهابي در مفصل بالا مي‌رود،‌غضروف تخريب شده و درد افزايش پيدا مي‌كند.

چارچوب لايه غضروفي با استفاده از تكنيك بافتي ساخته شده‌است كه ساختار و ويژگي‌هاي مشابه غضروف طبيعي را به بافت نهايي مي‌بخشد. اين قالب در نتيجه بافت بيش از 600 دسته فيبر قابل تجزيه به يكديگر ايجاد شده‌است تا نسجي كاربردي با ويژگي‌هايي مشابه با غضروف طبيعي ايجاد شود. اين بافت از مقاومت كافي براي تحمل 10 برابر وزن بدن بيمار برخوردار است.

گفتنی است، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با هدف پیشرفت در حوزه سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی اقدام به راه اندازی ستاد توسعه فناوری و فناوریهای سلول های بنیادی  کرده است تا فناوری‌های مرتبط با این حوزه بیش از پیش در کشور ارتقاء یابد.

انتهای پیام/32