به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به نقل از پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری (fanavarimag.ir)، با توجه به افزایش تمایل برای مهاجرت در جهان، کشور ایران با در نظر گرفتن شاخص تعداد افراد دارای برنامه مهاجرت نسبت به تعداد کل جمعیت کشور در میان 20 کشور اول قرار ندارد و آمارها نشان می‌دهد که سیر صعودی تعداد دانشجویان ایرانی خارج از کشور در مقایسه با رشد تعداد کل دانشجویان در ایران بسیار پایین‌تر بوده است.

همراه با روند جهانی گسترش میل به مهاجرت‌های بین‌المللی، تمایل به مهاجرت در میان ایرانیان نیز افزایش یافته است. در پژوهشی که در سال 2015 توسط «موسسه گالوپ»  درباره «برنامه برای مهاجرت» و آماده شدن برای مهاجرت صورت پذیرفت، ایران در رتبه بندی از میان 20 کشور برتر با بالاترین میزان میل به مهاجرت در میان اتباع آن‌ها در رتبه نهم قرار گرفت.

براساس این گزارش یک میلیون و 800 هزار نفر از ایرانی‌ها ابراز علاقه و تمایل به مهاجرت داشته‌اند، درحالی که از این تعداد فقط 400 هزار نفر اعلام کرده‌اند که برای مهاجرت برنامه‌ریزی داشته و یا درحال آماده شدن برای مهاجرت هستند.

براساس همین گزارش، با توجه به افزایش تمایل برای مهاجرت در جهان، کشور ایران با در نظر گرفتن شاخص تعداد افراد دارای برنامه مهاجرت نسبت به تعداد کل جمعیت کشور در میان 20 کشور اول قرار ندارد و کشورهای آفریقایی و حوزه کارائیب بیشترین نسبت افراد دارای برنامه مهاجرت را دارند. از این میان کشورهای خاورمیانه، عراق در بین 20 کشور اول و در جایگاه دهم این فهرست قرار دارد.

حال براساس آخرین آمار و مستندات رسمی، نگاهی داریم به چند دهه مهاجرت دانشجویان ایرانی.

بیشترین خروج دانشجویان ایرانی از کشور طی دهه‌های 50 و60 شمسی اتفاق افتاده است.

چند دلیل در رابطه با این موضوع می‌توان بیان کرد: تحولات سیاسی آن زمان مانند پیروزی انقلاب اسلامی و اتفاقات پس از آن دوره مانند انقلاب فرهنگی و در پی آن تعطیل شدن دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور و همچنین شروع جنگ تحمیلی.

پس از این دوره (دهه 50 و 60)، در دهه 70 شمسی روند خروج دانشجو از کشور سیر نزولی به خود گرفت تا این که در اواخر همین دوره و اوایل دهه 80 همزمان با افزایش ظرفیت دانشگاه‌ها و افزایش تعداد دانشجویان در ایران شمار دانشجویانی که برای ادامه تحصیل از کشور خارج شدند افزایش پیدا کرد.

روند افزایش طی سال‌های 2002 تا 2005 بسیار به کندی پیش رفت و در سال 2006 اندکی نسبت به سال‌های قبل‌تر کاهش پیدا کرد. تا این که در سال 2007  روند رسد تعداد دانشجویان بین‌الملی ایران در خارج از کشور سرعت و شدت بالایی را  نسبت به سال‌های قبل به خود گرفت.

اما با این حال آمارها نشان می‌دهد که سیر صعودی تعداد دانشجویان ایرانی خارج از کشور در مقایسه با رشد تعداد کل دانشجویان در ایران بسیار پایین‌تر بوده است. به طوری که از سال 1378 تا سال 1394 شمسی افزایش تعداد دانشجویان در ایران بیش از سه برابر شده است، این درحالی است که تعداد دانشجویان خارج شده از کشور در همین مدت زمان تقریبا 2 برابر بوده است.

مقصد اصلی دانشجویان ایران کدام کشورها بوده است

سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) آماری از مقاصد اول دانشجویان ایران در سال 2016 میلادی منتشر کرد که بر این اساس، 51 هزار و 82 نفر از دانشجویان ایرانی در کشورهای آمریکا، ترکیه، کانادا، آلمان، ایتالیا، مالزی، امارات، استرالیا، انگلستان و فرانسه ثبت نام کرده‌اند که کشورهای نام برده بالا به ترتیب بیشترین تعداد دانشجویان ایرانی را مورد پذیرش قرار داده‌اند.

براساس آمار رسمی و مستندات موجود، طی سال‌های 1999 میلادی ( 1378 شمسی) تا 2017 میلادی (1396 شمسی) تعداد دانشجویان خارج شده از کشور همواره کمتر از 2 درصد از تعداد کل دانشجویان کشور بوده است. و در همین بازه زمانی با توسعه آموزش عالی در ایران نسبت دانشجویان خروجی به تعداد کل دانشجویان کشور همواره روند کاهشی داشته است.