حدود 5/1 میلیارد دانش‌آموز و دانشجو در جهان دیگر قادر نیستند. به لحاظ فیزیکی در مدارس و دانشگاه‌ها حضور یابند. این تأثیر، بسیار چشمگیر و شگرف بوده است، زیرا معلمان در تلاش هستند تا راه حل‌های کوتاه‌مدت و کارآمدی برای آموزش و یادگیری از راه دور، به ویژه در بازار های نوظهور که دانش آموزان و مدارس با چالش های دیگری در رابطه با تأمین اعتبار و زبوسه خیمه های موجود روبرو هستند، پیدا کنند.

در سال ۲۰۱۷، سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) تخمین زد که بیش از 3/5 میلیون دانشجوی بین‌المللی در سطح جهان مشغول به تحصیل هستند که این امر تحرک دانشجویان بین المللی را در بالاترین سطح خود تا به امروز قرار داده است.

از ژانویه 2020، گسترش ویروس کرونا بر سفر جهانی هزاران دانشجو و همچنین برنامه های جذب و استخدام موسسات آموزش عالی در سراسر جهان تأثیر گذاشته است. همچین از اواخر فوریه ۲۰۲۰، محدودیت‌های مسافرت به چندین مكان از جمله چین، ایران، کره جنوبی و ایتالیا مانع از حرکت دانشجویان بین‌المللی، اساتید و کارمندان دانشگاه در سراسر جهان شده است.

با شیوع بیش‌تر ویروس کرونا، تقریباً همه موسسات آموزش عالی در سراسر دنيا تصمیم به پایان دادن آموزش حضوری گرفتند و تعامل با دانشجویان را به سمت ارتباطات مجازی سوق دادند. اکثر برنامه‌های تحصیل خارج از کشور لغو شد و از دانشجویان خواسته شد به وطن خود برگردند.

بلاتکلیفی و سردرگمی دانشجویان بین‌المللی

همزمان با بازگشت اکثر دانشجویان بین‌المللی به خانه و گذار به آموزش های آنلاین و از راه دور، دانشجویان بین‌المللی به چالش‌ها و دغدغه‌های مختلفی درگیر شدند. کیفیت دوره های آموزشی، حفظ سلامتی، وضعیت ویزا شامل محدودیت‌های سفر و فرصت‌های شغلی در آینده، حمایت مالی کافی، مدیریت بیمه درمانی و به دست آوردن خدمات درمانی از مهم ترین نگرانی های دانشجویان بین‌المللی در طول دوران پاندمی بوده است.

مسائل مرتبط با بیگانه‌هراسی، آزار و اذیت و برخورد تبعیض‌آمیز با دانشجویان بین‌المللی از دیگر دغدغه‌های دانشجویان بین‌المللی در زمان همه‌گیری ویروس بوده است. به عنوان مثال، در ایالات متحده 17 درصد از دانشجویان بین‌المللی مقطع کارشناسی و ۱۲ درصد از دانشجویان تحصیلات تکمیلی و حرفه ای بر اساس نژاد و ملیت خود، مورد ارعاب و رفتارهای خصمانه یا توهین آمیز قرار گرفته‌اند. این امر بر احساس امنیت دانشجویان بین المللی، سلامت روانی و روابط آنها با هم‌سالان با دوستان خود اثرگذار است. علاوه بر مسائلی که دانشجویان بین‌المللی را تحت تأثیر خود قرار داد و ویروس کرونا برنامه افرادی را که قصد تحصیل در کشور دیگر را نیز داشتند. تحت تاثیر قرار داده است.

طبق نظرسنجی که در اواسط ماه فوریه توسط موسسه کیو اس صورت گرفته است. تنها ۲۷ درصد ادعا کردند که برنامه‌هایشان برای تحصیل در خارج از کشور توسط ویروس کرونا تحت تأنير قرار گرفته است. با این حال، در طول ماه مارس با گسترش بیش‌تر به ایران در کشورهای مخنف، تعداد بیشتری از دانشجویان آینده احساس کردند که برنامه‌های آن‌ها باید تغییر کند.

تنها طی شش هفته، بیش از دو برابر تعداد پاسخ‌دهندگان اذعان کردند که برنامه‌هایشان برای تحصیل در خارج از کشور به نوعی تحت تأثیر قرار گرفته است و در آغاز ماه آوریل این مقدار به اوج خود رسید و ۶۲ درصد از پاسخ دهندگان ادعا کردند که برنامه‌های آن‌ها تغییر یافته است.

ویروس کرونا در کنار چالش‌هایی که برای دانشجویان بین‌المللی به وجود آورده است، بخش آموزش عالی جهانی را نیز دستخوش تغییرات اساسی کرده است. توانایی های یادگیری آنلاين مورد بازاندیشی قرار گرفته است و مسائل مرتبط با ثبت نام دانشجویان بین‌المللی و پیچیده شدن فرآیند ورود و اخذ ویزا از جمله مسائلی هستند که دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی را در حالتی از سردرگمی قرار داده است.

کاهش شهریه‌ها به ویژه در بخش دانشجویان بین‌المللی و لغو برنامه‌های تحصیل در خارج از کشور بودجه دانشگاه‌ها و بسیاری از کالج ها را تحت تاثیر قرار داده است. دانشجویان بین المللی در بسیاری از کشورها، خصوصا کشورهایی که به عنوان مقاصد اصلی دانشجویان بین المللی شناخته می شوند، منبع درآمد قابل توجهی برای این کشورها تلقی می شوند.

آسیب 41 میلیارد دلاری و هدف قرار گرفتن 260هزار شغل

مشاغل آکادمیک و پشتیبان در دانشگاه‌های سراسر دنیا که اتکای قابل توجهی به دانشجویان بین‌المللی دارند، به این درآمد بستگی دارد. بنابراین حمایت از دانشگاه‌هایی که با افت درآمد ناشی از افت تعداد دانشجویان بین‌المللی و یا تعطیلی مقاطع تحصیلی روبرو شده‌اند، به عنوان اقدامی ضروری برای حفظ رفاه و منافع عمومی در این کشورها تلقی می‌شود.

به عنوان نمونه در کشور استرالیا بخش بین‌الملل دانشگاه‌ها ۴۱ میلیارد دلار به اقتصاد این کشور کمک کرده‌اند و در سال ۲۰۱۸ از ۲۶۰ هزار شغل تمام‌وقت پشتیبانی کرده‌اند. با توجه به محدودیت‌های ناشی از ویروس کرونا و از بین رفتن ترم تحصیلی دانشجویان، انتظار می‌رود که دانشگاه ها مبلغی بین ۳ تا 4/4  میلیارد دلار از درآمد خود را از دست دهند.

بر اساس تخمین‌ها پیش‌بینی می‌شود که بیش از ۳۰ هزار شغل در شش ماه آینده در معرض خطر قرار داشته باشند و در صورت ادامه دار شدن همه‌گیری ویروس کرونا، این میزان بیکاری در این بخش افزایش یابد.

بخش آموزشی بین‌المللی به قدری از نظر اقتصاي داراي اهميت است که آسیب دیدن این بخش می‌تواند بهبود اقتصادی قابل انتظار پس از پایان همه‌گیری کرونا را در بسیاری از کشورها کند و تضعیف کند. خروج دانشجویان بین‌المللی به مدت طولانی ممکن است خسارات جبران‌ناپذیری را بر اقتصاد کشورهای مفید وارد کند، زیرا دانشجویان بین‌المللی نه تنها در تأمین مالی مؤسسات آموزش عالی بلکه آن‌ها در تأمین مالی ارائه دهندگان خدمات اسکان رستوران ها و سایر مواردی که نیازهای دانشجویان بین الملی را تأمین می کند، نقش دارند بنابراین بدون حمایت کافی دولت‌ها دانشگاه‌ها مجبور به کوچک شدن می‌شوند و بدیهی است که کاهش درآمد دانشگاه ها علاوه بر ضرر و زیان شغلی دانشگاه‌ها، تاثیرات زیادی را بر اقتصاد کشورها بر جای خواهد گذاشت.

در آمریکا حدود ۷۰ درصد محققان در دانشگاه‌ها تحت قراردادهای کوتاه مدت مشغول به کار هستند و بیش از صد هزار نفر از اعضای هیات علمی در دانشگاه نیز دائمی نیستند. همچنین در کالج‌های آموزشی نزدیک به ۲۰ درصد معلمان با قراردادهای پیمان‌کاری و 25 درصد با حقوق ساعتی مشغول به فعالیت هستند.

دانشگاه‌های و مؤسسات آموزشی قربانیان کرونا

بنابراین دولت‌ها باید تعهد محکمی را برای تضمین بودجه مؤسسات، محافظت از مشاغل و جلوگیری از تعطیلی دانشگاه‌ها یا کالج‌ها داشته باشند. بدون این ضمانت‌های حیاتی، بسیاری از کارکنان دسگاهی و آموزشی در معرض خطر قرار می‌گیرند.

بحران کووید19 بر تحرک دانشجویان بین‌المللی در این سال تحصیلی و احتمالا برای سال‌های آینده تأثیر خواهد گذاشت. مؤسسات آموزش عالی در سراسر جهان در حال انجام اقدامات خلاقانه ای هستند تا ضمن برگزاری با کیفیت کلاس های درسی و حفظ دانشجویان بین‌المللی خود که اثرات چشمگیری بر درآمد دانشگاه‌ها و کشورهای اصلی دانشجوپذیر دارند، اثرات منفی ناشی از ویروس کرونا را به حداقل رسانند.

تغییر در شرایط تحصیل بیش از یک میلیارد دانشجو تحت تأثیر همه‌گیری

مسئله مهم دیگری که بخش آموزش عالی و بین‌المل موسسات آموزشی در سراسر دنیا را با خطر فروپاشی همراه ساخته است، تحميل محدودیت‌های مسافرتی بیش‌تر بر کشورهایی است که با گذشت زمان به‌طور جدی درگیر این پاندمی شده‌اند که این امر مبادله آموزش عالی بین‌المللی را از طریق کاهش تعداد دانشجویانی که در خارج از کشور تحصیل می‌کنند و همچنین ورود دانشجویان بین‌المللی و همکاری‌های جهانی حتی با دانشگاه‌ها را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

تا اوایل فوریه ۲۰۲۰، شيوع بحران کرونا در ۱۷۴ کشور با مدارس و دانشگاه‌ها را به تعطیلی کشانده و با آنها را با تغيیر جدی روبه‌رو کرده است. بیش از یک میلیارد و 252 میلیون دانشجو و دانش‌آموز در دنیا تحت تأثیر این همه‌گیری قرار گرفته‌اند که حجم بالایی از دانشجویان و دانش‌آموزان جهان را تشکیل می‌دهد.

تغییرات عمده در مهاجرپذیری و مهاجرفرستی کشورها

شیوع ویروس کرونا برای مدارس و دانشگاه‌های سراسر دنیا به یک اختلال بزرگ تبدیل شده است، به طوری که بیشتر مؤسسات، کلاس های حضوری را لغو کرده و به سمت آموزش آنلاین گام برداشته‌اند. همراه با شيوع جهانی ویروس کرونا، بازار جابجایی دانشجویان بین المللی در سراسر دنیا با محدودیت ها و اختلالات فراوانی مواجه شده است. از تبعات جهانی شیوع بیماری کرونا قرار گیری جهان در وضعیت استثنایی در حوزه مهاجرت و جابجایی بین‌المللی انسان‌ها و بسته شدن کامل مرزها است. بسیاری از کشورها و اقتصادهای بین المللی در حال بستن مرزها و یا وضع محدودیت در زمینه ترددهای بین المللی هستند.

بعد از اعلام بسته شدن مرزهای بین المللی در بسیاری از کشورهای جهان، به‌خصوص کشورهای دانشجو پذیر از جمله آمریکا، کانادا و استرالیا، بسیاری از دانشجویان بین‌المللی به‌خصوص آن دسته از دانشجویان که در خارج از کشورهای محل تحصیل خود بودند، در سردرگمی و بلاتکلیفی به سر می‌برند. گروهی دیگر از دانشجویان که خود را برای آغاز دوره تحصیلی یا ادامه دوره خود در ترم های بهاره آماده کرده بودند، در وضعیت نامعلومی قرار دارند.

از سوی دیگر، با تعطیلی بسیاری از مراکز آموزشی و پژوهشی در کشورهای دانشجو پذیر دنیا، فرآیند جذب و جابجایی دانشجویان بین المللی نیز تا حد زیادی محدود شده است. به عنوان مثال، علیرغم اینکه کشور چین، مهم ترین کشور دانشجو فرست در دنیا است، بسیاری از کشورها ورود و حضور دانشجویان چینی را تا حد زیادی محدود کرده‌اند.

به عبارت دقیق‌تر، تهدیدات این بیماری همه‌گیر تقریباً تمام جنبه‌های زندگی دانشجویی، از پذیرش و ثبت‌نام تا آموزش را تحت تاثیر قرار داده است. این عوامل، بر آینده مالی مؤسسات آموزش عالی، چه در قالب هزینه‌های غیر منتظره و چه به صورت کاهش احتمالی درآمد، اثرگذار خواهند بود. بنابراین، آموزش عالی و موسسات آموزشی همانند دیگر بخش های بر گل نشسته تولیدی و خدماتی در سراسر دنیا، بیش از هر زمان دیگری برای برون رفت از وضعیت موجود به راه حل های خلاقانه نیاز دارند. بنابراین اکثر سازمان های آموزشی در تلاش هستند تا گزینه‌های ممکن و موجود را برای مقابله با این چالش بزرگ شناسایی کنند.

گزارش از مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

اخبار مرتبط:

* رویکرد اروپامدارانه به مهاجرت و مهاجران در پاندمی کرونا

* کتابی درباره واقعیت مهاجرت دانشجویان ایرانی منتشر شد

*  14 درصد مردم دنیا به مهاجرت تمایل دارند