بحران همه‌گیری کووید 19 در واقع بسیاری از اولویت‌های جهانی را دست‌خوش تغییر ساخته و به جای آن اولویت‌های دیگری را به مثل سرپا نگه داشتن نظام درمان و سلامت در مقابل سیل سهمگین بیماری به خط نخست اقدامات جهانی رسانده است.

پرسش‌های زیادی مطرح است از جمله این که جهان تا چه زمانی با این بیماری و پیامدهایش دست و پنجه نرم می‌کند؟ آینده طرح‌های پیشتازانه و بلندپروازانه چه می‌شود؟ آیا شروع این همه‌گیری، پایانی بر حرکت پرشتاب جهان در مسیر توسعه است؟ پاسخ به این پرسش‌ها هرچه باشد، واقعیت امروز جهان، تغییر در بسیاری از اولویت‌ها از جمله رویکرد به حوزه‌های علمی و فناورانه را به دنبال داشته است.

تا پیش از این همه‌گیری، کشورها بر اساس ظرفیت‌ها و توانمندی‌هایشان، برنامه‌ها، راهبردها و اولویت‌بندی‌هایی برای آینده کشورشان آن‌هم در حوزه‌های گوناگون داشتند که بسیاری از این برنامه‌ها، همچنان ادامه دارد یا دچار تغییراتی شده است. این برنامه‌ها به شکل راهبردهای بلند یا میان مدت و تحت عنوان سیاست‌های آینده‌نگاری علم و فناوری تعریف می‌شوند.

آینده نگاری علم و فناوری چه موضوعی را مد نظر قرار می‌دهد؟ ایران نیز با نگاه به همین ضرورت، ایجاد تصویری روشن از آینده علم و فناوری را در قالب برنامه ملی آینده‌نگاری علم و فناوری ر پیش گرفته است. این برنامه اهدافی چون ترویج و گفتمان سازی مبتنی بر آینده در میان ذی نفعان مختلف را مد نظر قرار داده است.

این برنامه ملی در مسیر خود به دنبال شناسایی اولویت ها و نقاط تمرکز سیاستگذاری با در نظر داشتن روندهای علمی و فناورانه‎ی پیش رو است و مهمترین فرصت ها و چالش‏های پیش رو برای نقش آفرینی دستگاهی را پیگیری می‌کند. برنامه ملی آینده‌نگاری علم و فناوری همچنین به دنبال احصاء مهمترین فرصت های نقش آفرینی زیست‌بوم دانش بنیان در توسعه فناوری های آینده تعیین زمینه‏های نقش آفرینی نهادهای علم و فناوری مانند دانشگاه‎ها و پارک های علم و فناوری در توسعه فناوری های آینده از ضرورت‌های تحقق این برنامه به شمار می‌روند.

اما برنامه ملی آینده‌نگاری ملی با تشکیل کمیته راهبری متشکل از ذی نفعان سطوح مختلف در حوزه سلامت و انتشار گزارش‌های معتبر بین‌المللی این حوزه تلاش کرده است تصویری روشن از آینده علم و فناوری کشور پیش روی فعالان این حوزه ترسیم کند. برگزاری نشست های هم اندیشی با حضور ذی نفعان مختلف، ترویج اخبار، یافته ها و مطالعات از طریق نشریات و فضای مجازی در حوزه فناوری‌های اولویت‌دار بخشی از گام‌های برنامه آینده‌نگاری علم و فناوری به شمار می‌رود.

گزارش از مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

پایان پیام/24

اخبار مرتبط:

* تجارب منتخب سیاستگذاری علم، فناوری و نوآوری

*  فراخوان چالش سیاستی سوم

* فرصتی برای تجاری‌سازی مهارت‌های علم و فناوری ایران فراهم شده است