آفت دانش بنیانی

*سید حسن توسلی

از آفت‌های شرکت‌های دانش بنیان کشور اصرار آن‌ها بر طی مراحل فرآیند تولید از تحقیقات تا فروش است، این مراحل شامل تحقیقات، تولید نمونه آزمایشگاهی، تولید صنعتی و فروش است.

 در این میان تأسیس شرکت هم اتفاق می‌افتد ولی در مرحله اول شناسایی بازار و توان فروش محصول باید مد نظر باشد، در صورت به‌صرفه بودن تولید باید یک پله به عقب برگردیم و کار تولید را آغاز کنیم، برای تولید هم، دانش موردنیاز است در صورت وجود دانش تحقیق باید انجام گیرد و در کار تولید استفاده شود. ولی عموماً امروزه برعکس عمل می‌شود، مثلاً عده‌ای در دانشگاه تحقیق می‌کنند و برای ایشان مهم نیست که تولید خواهیم داشت یا خیر؛ یعنی گام نخست داشتن تولید را مطرح می‌کنند و باافتخار میگویند ما شرکت دانش بنیان هستیم و تولید داریم، این عده تازه در گام دوم قرار دارند و بسیاری از آن‌ها نه کالاهای موجود در بازار، نه خود بازار را می‌شناسند، بنابراین این شرکت‌ها محکوم‌به شکست هستند. 

در سال 92 طی بازدیدی که یکی از کارشناسان ستاد نانو از آزمایشگاه تحقیقاتی طیف‌سنجی لیزری داشت؛ طی قراردادی پیش‌خرید دو دستگاه میکروسکوپ رامان که ساختار متفاوتی داشتند صورت گرفت. با این قرارداد فعالیت ما به عنوان یک شرکت دانش بنیان آغاز شدو در نهایت دو دستگاه به صورت مرحله‌به‌مرحله ساخته‌شده و تحویل ستاد نانو شده است. 

مسلماً اگر حمایت‌ها از سمت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در زمینه ساخت دستگاه صورت نمی‌گرفت نمی‌توانستیم فعالیتی داشته باشیم، ما در قالب پروژه‌های دانشگاهی از بیرون مجموعه، مبالغی را برا یتحقیقات روی موضوعاتی دریافت می‌کردیم اما تفاوت‌های وجود داشت، نخست آنکه از تعداد زیادی طرح پیشنهادی ما یک مورد آن پذیرفته می‌شد، مورد دوم این بود که معمولاً مبالغ پروژه‌های دانشگاهی بسیار بیشتر از مبالغ حمایتی از سوی معاونت بود، سومین مشکل خروجی بسیار کم این دست پروژه‌ها، نسبت به پروژه ستاد نانو اس. 

به طور کلی وقتی صحبت از پروژه دانشگاهی است، ما خود را ملزم به تحقیقات میدانیم و وارد فاز ساخت دستگاه نمی‌شویم، ولی با وجود حمایت این‌چنینی ستاد نانو، خروجی ما دستگاه بود، دستگاهی بی‌عیب و نقص که از ما بپذیرند. 

* عضو هیئت علمی پژوهشکده لیزر و پلاسمای شهید بهشتی