تحولی که ماشین بخار و انقلاب صنعتی در زندگی بشر ایجاد کرد بر هیچ کس پوشیده نیست اما تحولی دیگر در راه است تحولی که شاید صحبت از آن در حال حاضر همچون داستان های علمی و تخیلی باشد.
به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، این تحول ناشی از همگرایی فناوری ها است تلاشی که از ابتدای قرن 21 توسط اندیشمندان و محققان برای متحد ساختن علوم مختلف آغاز شد. بر این اساس باید گفت، فناوری‌های همگرا مجموعه‌ای از فناوری‌های نوظهور و در حال توسعه است که طی دهه‌های اخیر در حوزه‌های علمی، فناورانه و کاربردی مختلف به یکدیگر پیوند خورده‌اند. در حال حاضر، چهار فناوری نانو، زیستی، اطلاعات و شناختی نمونه‌های شاخص فناوری‌های همگرا تلقی می‌شود و به همین دلیل، گاه از عنوان NBIC که از کنار هم گذاشتن سرواژه‌های فناوری‌های مذکور تشکیل شده برای اشاره به فناوری‌های همگرا استفاده می‌شود. اما پیشنهادهایی برای افزودن فناوری‌های دیگر نیز وجود داشته است و ممکن است در سال‌های آینده فناوری‌های دیگری نیز ظهور کنند و به این جمع افزوده شود.

اما موارد خاصی از علوم بین رشته‌ای، فناوری‌های ترکیبی یا کاربردهای پیچیده‌ای که در آنها دو یا چند فناوری مذکور همزمان به کار گرفته می‌شود و هم‌افزایی آنها به فناوری‌ها یا کاربردهای بدیعی می‌انجامد که قابلیت‌ها یا ارزش افزوده جدیدی خلق می‌کنند نمونه‌هایی از نقاط همگرای متعدد است. برای مثال، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد (حروف داخل پرانتزها نماینده فناوری‌های همگراشده است):
نانوداروها (NB)، رابط مغز و رایانه (IC)، نسل جدید توالی‌یابی ژنتیک (IB و در مواردی، IBN)، نانوالکترونیک (NI)، نانوزیست‌حسگرها (NIB)، زیست تراشه‌ها (IB)، زیست‌شناسی مصنوعی (IB)، ماشین‌های مولکولی زیستی (NB)، سامانه‌های شناختی (IC)، رایانش کوانتومی (NI)، الکترونیک زیستی (IB و در مواردی، IBN)، نانوروبات‌ها (NI) و مانند آنها. 

همگرایی فناوری‌ها (Technology Convergence)
 پس همگرایی فناوری‌ها روندی است که در مراکز تحقیقاتی برتر و شرکت‌های پیشرو دیده می‌شود. در این فرایند، تیم‌هایی مرکب از متخصصان در فناوری‌های مختلف گرد هم می‌آیند و فناوری‌ها و محصولات جدیدی را با بهره‌گیری از دو یا چند فناوری نوظهور توسعه می‌دهند. همگرایی فناوری‌ها یک فعالیت انسانی و امری فرهنگی است. این همگرایی در سه سطح دیده می‌شود:
همگرایی در تحقیقات (رویکرد عرضه علم): شکل‌گیری حوزه‌های تحقیقاتی جدیدی مانند نانوزیست‌فناوری و زیست‌شناسی مصنوعی.
همگرایی در زنجیره‌های ارزش موجود: بهره‌گیری از دو یا چند فناوری برای بهبود یک زنجیره ارزش کنونی یا نوظهور مانند دارورسانی هوشمند یا خودروهای خودران.
همگرایی در حل مسائل و چالش‌ها (رویکرد تقاضاگرا): بهره‌گیری از دو یا چند فناوری به منظور رفع چالش‌های بزرگ مانند پیر شدن جمعیت، بحران آب، آلودگی هوا، محدودیت منابع انرژی و مانند آنها.
همگرایی علوم درصورتی‌که به همراه توجه کافی به مسائل اخلاقی و نیازهای جامعه باشد، می‌تواند پیشرفت های شگرفی را در توانایی‌های انسان، بازده صنایع ملی و کیفیت زندگی مردم ایجاد کند. علمی که اساس آن بر پایه علوم همگرا شده باشد و از موادی در مقیاس نانو استفاده کند مکتب جدیدی برای تولید دانش، نوآوری و یکپارچگی فناوری به وجود می‌آورد.
فناوری های همگرا به عنوان دانشی که در آینده نه چندان دور تحول در زندگی بشری ایجاد می کند باید در کشورمان نیز مورد توجه قرار گیرد در این راستا مرکز راهبردی فناوری های همگرای معاونت علمی در خصوص توسعه این حوزه مشغول فعالیت است.
انتهای پیام/25