*محمدحسین سجادی نیری

در فرآیند بررسی ادواراقتصادی جهان که انسان در طول تاریخ با آن مواجه بوده است می‌توان به عصر کشاورزی، صنعتی، دانش‌بنیان و امروز عصر اقتصاد خلاق اشاره کرد. اقتصادی که خمیرمایه و نهاده اصلی آن مبتنی بر خلاقیت انسان‌های جامعه است.

همان‌طور که در اقتصاد دانش‌بنیان ما با نهاده اصلی دانش و فناوری مواجه هستیم و چیزی که ارزش‌افزوده اصلی اقتصاد دانش¬بنیان است، فناوری است؛ در اقتصاد خلاق هم این خلاقیت جامعه بشری است که به شکوفایی اقتصاد کمک می‌کند و ارزش‌افزوده ایجاد می‌کند. پایه اصلی اقتصاد مقاومتی که درون‌زا و برون‌گرا، تاب آور در مقابل هجمه‌های بیرونی است را می‌توان اقتصاد دانش‌بنیان و اقتصاد خلاق دانست.

معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری طی سال‌های گذشته با تاکید جدی مقام معظم رهبری و قانون مصوب مجلس شورای اسلامی با عنوان «قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان» به‌عنوان نهاد اصلی و حامی شرکت‌های دانش‌بنیان شناخته می‌شود.

اما در طول مسیر معاونت علمی در حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان به چالشی برخورد. بسیاری از شرکت‌هایی که در عرصه صنایع فرهنگی و کسب‌وکارهای نوپا و استارتاپ ها در کشور فعالیت می‌کنند مشمول حمایت این قانون نمی شوند، علت این امر شکل تدوین قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان است.

شرکت‌های دانش‌بنیان در این قانون به شرکت‌هایی اشاره دارد که دارای فناوری‌های رده بالا یا اصطلاحا هایتک هستند که به‌عنوان محصول آنها شناخته می‌شود. این محصولات پس از گذراندن فرآیند تحقیق و توسعه مستمر به دست آمده اند و همچنین در عمل بیش از 50 درصد فروش شرکت، مبتنی بر اظهارنامه مالیاتی، باید مبتنی بر فروش محصولات دانش‌بنیان باشد. با این تعریف و ضوابط بسیاری از شرکت‌هایی که در عرصه صنایع فرهنگی و کسب‌وکارهای نوپا و استارتاپ ها در کشور فعالیت می‌کنند بعنوان شرکت دانش بنیان احراز صلاحیت نمی شوند

استارتاپ ها سپاهیان حل مشکلات کشور توسط مردم هستند

در این میان با طیفی از شرکت‌ها مواجه هستیم که یا استارتاپ و نوپا هستند یا در عرصه صنایع فرهنگی فعالیت می‌کنند. این گروه از شرکت‌ها شامل قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان نخواهند شد. 

از طرفی رویکرد شرکت‌های نوپا و استارتاپی رویکردی است که در کشور می‌تواند به حل مشکلات این کشور کمک کند. خمیرمایه اصلی استارتاپ ها رفع یک مشکل وخلق ارزش جدید همراه با نگاه اقتصادی است. این کسب‌وکارها تلاش می‌کنند با رویکردهای نوین، خود را گسترش دهند و راه حل پیشنهادی خود را به سایر بخش‌های کشور گسترش دهند.

به همین علت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از کسب‌وکارهای نوپا و فرآیند شکل‌گیری آنها حمایت می‌کند. چراکه این نوع کسب‌وکارها در عمل سپاهیان حل مشکلات کشور توسط خود مردم هستند.

ما می‌توانیم مشکلات مردم را توسط بخش خصوصی، آحاد مردم، توان جدی همین مردم و جوانان این مرزوبوم مرتفع کنیم. بنابراین بهانه حمایت از شرکت‌های استارتاپی و کسب‌وکارهای نوپا این مهم است.

کسب‌وکارهای نوپا خدماتی نوین ارائه می‌کنند

امروزه تقریبا همه ما با اثر این کسب‌وکارهای نوپا و تأثیر آنها در زندگی روزمره خود مواجه هستیم. این کسب‌وکارها یا خدمتی را که پیش‌ازاین دریافت نمی‌کردیم به ما ارائه می‌کنند، یا خدمت پیشین را باکیفیت بهتر، هزینه کمتر، بهره‌وری بالاتر و رعایت کرامت انسانی به ما عرضه می‌کنند. همچنین در برخی موارد اقداماتی مانند محرومیت‌زدایی، توسعه روستایی، نوآوریهای اجتماعی و نظایر آن را انجام می دهند.

همین امر موجب شد در پایان سال 96 آیین نامه‌ای تحت عنوان «برنامه توسعه زیست بوم شرکت‌های خلاق» توسط معاون علمی و فناوری رییس جمهوری ابلاغ شد.

این برنامه، برنامه‌ای موازی با برنامه حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، برای حمایت از شرکت‌های فعال در عرصه صنایع فرهنگی، و کسب‌وکارهای نوپا و استارتاپ ها و همچنین حمایت از پاره‌ای کسب‌وکارهای حوزه اقتصاد دانش‌بنیان مانند گیاهان دارویی و طب سنتی است که مشمول قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان نمی شوند.

علاوه بر این، برنامه توسعه زیست‌بوم شرکت‌های خلاق تلاش دارد از فرآیندها و  کسب‌وکارهایی که به شکل‌گیری شرکت‌ها و کسب‌وکارهای نوپا و شرکت‌های دانش‌بنیان کمک می‌کنند نیز حمایت کند. برای مثال می‌توان به شتابدهنده ها و کارخانه های نوآوری اشاره کرد. مراکزی که کمک می‌کنند چند استارتاپ نوپا و شرکت دانش‌بنیان در یک فرایند نوآورانه شکل بگیرند.

*دبیر ستاد توسعه فناوری‌های نرم و هویت‌ساز معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

منبع: isti.ir

پایان پیام/