استفاده از انواع مختلف اتانول در بنزین مصرفی یکی از روش‌های به نتیجه رسیده و اثرگذار در کاهش آلودگی هوا است که دیگر کشورها آن را آزموده و مورد استفاده قرار داده‌اند. کاری که باعث به‌سوزی و اضافه شدن ویژگی‌هایی مثبت به بنزین می‌شود. این کار برای کشورها کاهش آلودگی هوا، محیط‌زیست و آب را در پی داشته است. در دنیا این اتانول‌ها از 5 تا 90 درصد به بنزین‌های سوختی اضافه می‌شود تا محیط‌زیست و سلامتی مردم به خطر نیفتد.

در ایران هم طرح استفاده از سوخت زیستی چند سالی است با راهبردی ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری آغاز شده است. طرحی که قرار بود با همکاری دیگر نهادها اجرایی شود؛ اما گویا به دلیل عدم همکاری مجموعه‌های همکار و ذیربط، این کار به نتیجه نرسیده و ابتر مانده است.

سوخت زیستی چیست؟

سوخت اتانول سوختی است از جنس اتانول یا الکل. این سوخت بیشتر به عنوان سوخت اصلی موتور یا یک افزودنی به بنزین به‌کار می‌رود. زیست‌اتانول بر خلاف نفت، انرژی تجدیدپذیر به‌حساب می‌آید و می‌تواند از مواد خام یا فرآورده‌هایی مانند نیشکر، سیب‌زمینی، مانیوک و ذرت به‌دست آید.

آمارها گواهی می‌دهد که بخش اعظمی از آلودگی هوا در کشور به تردد خودروها و موتورسیکلت‌ها برمی‌گردد. وسایط نقلیه‌ای که هر روز در شهرها تردد می‌کنند و آلودگی‌های زیست‌محیطی را افزایش می‌دهند. بنزین‌های کاربردی در این وسایل نقلیه به موادی به نام «اکتان افزا» آلوده هستند که به شدت می‌توانند سرطانزا و در ترکیب با آب و محیط‌زیست آسیب زا باشند. این مواد قابل تفکیک از آب نیستند و آن را آلوده می‌کنند.

شکست این طرح ملی به دلیل عدم همکاری‌ها

اما اتانول پس از سوختن تنها آب و دی‌اکسید کربن تولید می‌کند، موادی که ضرری برای محیط‎‌زیست ندارند و آلودگی آنها ناچیز است. به همین دلیل ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای تحقق «طرح سوخت زیستی» تلاش زیادی کرده است؛ اما اجرای آن به همکاری نهادهای مختلفی نیاز دارد که فعلا برخی عدم همکاری‌ها باعث شکست خوردن این پروژه ملی شده است.

هزینه‌زا بودن اجرای طرح سوخت زیستی

مصطفی قانعی دبیر ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری درباره اجرای این طرح، گفت: طرح سوخت زیستی یکی از طرح‌های اثرگذار در کاهش آلودگی هوا است. این موضوع مهم به عنوان یکی از اولویت‌ها در ستاد پیگیری و به صورت آزمایشی در ناوگان حمل‌ونقل شهری اجرا شد و نتایج آن مثبت بود.

وی افزود: اما برخی نهادها به دلایل مختلف با این طرح همکاری نکردند و باعث شدند که این طرح ملب فعلا مسکوت بماند و شرلیط برای اجرای آن فراهم نشود. برای اجرای این طرح می شود از ذرت هایی که که قابل استفاده برای خوراک دام و انسان نیست استفاده کرد. ذرت هایی که هیچ کاربردی در کشور ندارد.

به گفته قانعی، این نوع ذرت‌ها در دنیا وجود دارد و با قیمت‌های پایینی می‌توانیم آنها را خریداری و برای اجرای این طرح استفاده کنیم. البته حجم زیادی از آنها در گمرک کشور هم دپو شده است که به آکساتوکسین آلوده هستند و هیچ کاربرد خوراکی ندارند. این ذرت‌ها می‌توانند برای اجرای این طرح استفاده شوند و از آنها بنزین تولید کنیم.

دبیر ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ادامه داد: اما همکاری‌ها ادامه نیافت و اجرای آن با شکست مواجه شد. طرحی که می‌توانست نقش تاثیرگذاری در کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی داشته باشد. قطعا اگر این طرح به صورت کامل در کشور اجرا می‌شد این حجم از آلودگی را در شهرهای بزرگ نمی‌دیدیم.

استفاده از گیاهان شورزیست برای کاهش آلودگی‌ها

وی افزود: طرح دیگر ما استفاده از «گیاهان شور زیست» برای جلوگیری از گسترش کانون‌های گرد و غبار است که قابلیت اجرا برای شهرهای بزرگ را هم دارد. در حال حاضر هم در یکی از کانون‌های گرد و غبار خوزستان یک طرح آزمایشی شورورزی اجرا کردیم.

به گفته قانعی، این طرح با آب شوری که زه‌آب کشاورزی است و هیچ کاربردی ندارد اجرایی می‌شود یعنی با اجرای آن گیاهی که قابلیت اقتصادی دارد تولید کردیم. به این معنی که گیاه رشد یافته می‌تواند خرج کشت داشت و برداشت خود را تامین کند و نیاز به هزینه جداگانه نداشته باشد. این کار ملی هم نیازمند همکاری همه نهادهای موثر و سرمایه گذاری است.

طرح‌های نوین زیستی برای کاهش آلودگی‌ها

دبیر ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری همچنین گفت: تعدادی طرح جدید هم وجود دارد که در دنیا به عنوان فناوری‌های نوین شناخته می‌شوند. این طرح‌ها می‌توانند در کاهش آلودگی نقش داشته باشند. استفاده از مواد زیستی و موجودات زنده که به کاهش دود حاصل از کارخانجات منجر می‌شوند. این کار در ایران توسط محققان کشور در حال بررسی و انجام است.

گزارش از مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

پایان پیام/23