به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وابستگی جهان به سوخت های فسیلی باعث افزایش گازهای گلخانه ای شده است که تاثیرات مخربی بر محیط زیست دارد. ايران با اینکه تنها يك درصد از جمعيت جهان را در خود جای داده است اما يكی از 10 كشور بزرگ آلاينده و منتشر كننده عظيم كربن جهان محسوب می شود. در دهه‌های اخير دانشمندان در حال جستجو راه‌ها و توسعه تكنيك‌هایی برای كاهش نشر CO2 و كنترل گرمای زمين بوده‌اند. در حال حاضر در دنيا از سه راه‌حل براي كنترل CO2 و ساير گازهای گلخانه‌ای استفاده می شود. استفاده كمتر از سوخت‌هاي فسيلی، افزايش بازدهی انرژی و نگهداری CO2 به‌ روش‌های مختلف از جمله این راهکارها است. اين امر نه تنها سبب نگهداری ايمن گازها و كاهش تاثيرات آنها شده بلكه تزريق به مخازن نفتی می تواند مرگ زودرس آنها را به تأخير بيندازد؛ جلوی كاهش چشمگير توليد نفت ايران را بگيرد و سبب ازدياد برداشت از مخازن شود. در نهایت نیز به تثبيت درآمدهای نفتی ايران كمك كند.

تزريق سيال گازی مخازن نفتی و واكنش پوش‌سنگ و مخزن از جنبه ژئومكانيكی می تواند مشكلاتی را به وجود آورد كه جبران ناپذير است. چگونگی و چرايی اجرای عمليات تزريق گاز به شدت وابسته به نوع و دامنه مطالعه ژئومكانيكي در محدوده مورد مطالعه است. در صورت عدم توجه به رفتار پوش‌سنگ و مخزن در اثر فرآيند تزريق، نه تنها پس از صرف هزينه‌های بسيار ممكن است اين عمليات بی حاصل مانده و نقشي در توليد نداشته باشد بلكه حتی مي‌تواند موجب از دست رفتن ميزان توليد فعلی مخزن يا به‌طور كلی از دست دادن كل مخزن شود. همين موضوع لزوم توجه به انجام مطالعات ژئومكانيكي، مدل‌سازي و مطالعه رفتار مخزن و پوش‌سنگ قبل از هرگونه فرآيند تزريق در ميادين نفت و گاز كشور را مشخص می کند.

پس با توجه به اهمیت انجام مطالعات ژئومکانیکی طرح پژوهشی توسط محققان دانشگاه فردوسی مشهد تعریف شد تا مطالعات در این زمینه در جنوب غرب ایران انجام شود. این طرح با عنوان «ارزیابی تزریق گازهای گلخانه ای سر چاهی به مخازن تخلیه شده و دارای افت فشار با هدف حفظ محیط زیست» و «استفاده بهینه از این گازها جهت ازدیاد نفت و بررسی یکپارچگی پوش سنگ در طی تزریق این گازها در میادین جنوب غرب ایران» توسط پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری پشتیبانی و انجام شد.

با توجه به میزان بالای تولید گازهای گلخانه ای در استان های خوزستان و بوشهر و نیاز به کنترل آن ها، این پژوهش میتواند راه حلی برای کاهش این گازها باشد. علاوه بر این تزریق گازهای گلخانه ای به میادین و مخازنی که با مشکل افت فشار روبرو شده اند می تواند راندمان تولید و ضریب بازیافت نفت از این میادین را افزایش دهد. در صورت عدم توجه به رفتار پوش سنگ و مخزن در اثر فرآیند تزریق، نه تنها پس از صرف هزینه های بسیار ممکن است این عملیات بی حاصل مانده و نقشی در نگهداری گازهای گلخانه ای نداشته باشد، بلکه حتی می تواند موجب نشت گاز، آلودگی خاک و آب های زیر زمینی شود. بنابراین این پژوهش اثرات کوتاه مدت و بلند مدت ذخیره گاز  CO2، امکان نشت آن در طول زمان و تغییراتی که در اثر نگهداری این گاز در سازندهای زیر سطحی به وجود می آید را بررسی کرد و راهکاری برای تزریق این گاز با فشار بهینه، بدون آنکه نشت و تغییر قابل توجه زیست محیطی اتفاق افتد، ارائه داد. از نتایج مهم این طرح ایجاد یک مدل ژئومکانیکی برای مخزن است. با بهره گیری از این مدل می توان سایر مطالعات و مخاطرات ژئومکانیکی مورد استفاده قرار داد.

پایان پیام/25