پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج)، دستاورد کاربرد فناوری اطلاعات در خدمات مدیریت اطلاعات علم و فناوری در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) است، که توانسته در بهار سال جاری جهشی نزدیک به پنج میلیون جستجو داشته باشد.
به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، با نزدیک به نیم سده پیشینه، افزون بر پژوهش در حوزه‌های علوم و فناوری اطلاعات، مأموریت گردآوری، سازمان‌دهی،‌ ذخیره، حفظ،‌ بازیابی، تحلیل،‌ و اشاعه مدارک و اطلاعات علم و فناوری کشور را به انجام می‌رساند، به همین منظور وزارت علوم تحقیقات و فناوری پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایرانداک با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری  با برپایی پایگاه اطلاعات علمی گنج، در کشور افزون بر پرداختن به بحث آموزش و پژوهش به پشتیبانی و حمایت از پژوهشگر می‌پردازد.

بر اساس این گزارش، پایگاه‌های اطلاعات علمی ایران (گنج)، در دسترس همگان است و روزانه میانگین بیش از 17هزار کاربر منحصربه‌فرد از آن استفاده می‌کنند. میانگین جست‌وجو در این پایگاه در سال 1395 در هر ثانیه یک و نیم جست‌وجو بوده است،  که در این سال بیش از26 هزار نفر از خدمات حضوری تالار جست‌وجوی اطلاعات ایرانداک استفاده کرده‌اند.
 
همچنین این پایگاه توانسته است در بهار سال ۱۳۹۶ جهشی نزدیک به پنج میلیون جست‌وجو در گنج را تجربه کند، که  این جهش نشان‌دهنده افزایش کیفیت داده‌های این پایگاه از یک‌سو و کاربست بیشتر آن‌ها در نظام علم و پژوهش کشور است.

پیشینه ایرانداک
پیشینه این بخش از خدمات ایرانداک به دهه چهل برمی‌گردد، که کار گردآوری، سازمان‌دهی،‌ و اشاعه اسناد علمی و فناورانه در مرکز اسناد علمی آغاز شد. هر چند اکنون بیشترین داده‌های روزآمد گنج از پایان‌نامه‌ها و رساله‌هاست، ولی قلمرو مدیریت اطلاعات علم و فناوری بسیار گسترده بوده و طرح‌های پژوهشی، پایان‌نامه‌ها،‌ رساله‌ها، پیشنهاده‌ها، پروانه‌های اختراع، گزارش‌های دولتی، همایش‌های علمی، نشریه‌های علمی، مقاله‌های علمی، ناشران علمی، و روزنامه‌ها و همچنین کتاب‌شناسی‌ها، واژه‌نامه‌ها، و فهرست‌های مستند نام‌ها را در برداشته است.

کار پایگاه اطلاعات علمی ایران، نخستین بار در سال 1370 در رایانه‌های «مین‌فریم» و محیط نرم‌افزار «سی‌دی‌اس‌آی‌اس‌‌آی‌اس» شروع شد. در سال 1373 این پایگاه با فناوری «دایال‌آپ» در شبکه‌ای با نام «صبا» از دور در دسترس کاربران قرار گرفت.
سال 1378 بود که اینترنت به ایرانداک وارد شد و دسترسی به گنج نیز در وب فراهم شد. از آن پس‌ با پیشرفت فناوری اطلاعات، این پایگاه نیز قابلیت‌های تازه‌ای یافته است و در گذر زمان، نسخه‌های گوناگونی از آن با فناوری‌های روز به‌کار رفته‌اند. این پایگاه هم‌اکنون مرجع بسیاری از پژوهشگران ایران و جهان است و روزانه بیش از ده هزار کاربر، ده‌ها هزار جست‌وجو در آن انجام می‌دهند. این سامانه بنیان سامانه‌های دیگری در ایرانداک همچون سامانه همانند جو ، سامانه پیشینه پژوهش ، و برخی از داشبوردهای رصد خانه پژوهش و فناوری  نیز هست.
در بهار سال ۱۳۹۲ پایگاه اطلاعات علمی گنج  پذیرای ۲۶۸.۱۹۶ جست‌وجو بود، این شمار در بهار ۱۳۹۶ به ۱۷.۷۰۸.۱۱۳یعنی به بیش از ۶۶ برابر رسیده است. از پایان سال ۱۳۹۳، شمار جست‌وجو در گنج جهش داشته و در سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵، این روند پایدار شده است.
پیش‌ازاین، بالاترین شمار جست‌وجو در تابستان ۱۳۹۴ و ۱۲.۷۹۱.۰۸۰ بوده است. بر این پایه، در بهار سال ۱۳۹۶ جهشی نزدیک به پنج میلیون جست‌وجو در گنج رخ‌داده است. این جهش نشان‌دهنده افزایش کیفیت داده‌های این پایگاه از یک‌سو و کاربست بیشتر آن‌ها در نظام علم و پژوهش کشور است.
پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) با بیش از ۹۳۰ هزار مدرک علمی که ۴۲۷ هزار و ۷۸۱ رکورد آن مربوط به پایان‌نامه‌ها است، در اختیار جامعه علمی کشور است.
پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) نزدیک به 600 هزار کاربر دارد که بیش از 51 هزار آنان در سال 1395 نام‌نویسی کرده‌اند. در این سال بیش از 69 هزار رکورد تازه به گنج افزوده و 3.404.765 بازدید انجام‌شده است. میانگین یک و نیم جست‌وجو در هر ثانیه و بیش از 45 میلیون جست‌وجو در سال 1395، با میانگین روزانه بیش از 123 هزار جست‌وجو در گنج در سال 1395 روی‌داده است.

پایان پیام/32