پروژه اصلاح قوانین بازار؛ بهینه ‌سازی انرژی و محیط زیست در بخش ساختمان با هدف افزایش کارایی انرژی ساختمان‌ های مسکونی و تجاری - اداری که خود منجر به کاهش انتشار آلاینده­‌ های زیست­ محیطی خواهد شد، با همکاری مشترک صندوق تسهیلات جهانی محیط زیست، برنامه عمران سازمان ملل متحد و ستاد بهینه ‌سازی انرژی و محیط­‌زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از سال ۲۰۱۶ میلادی شروع به کار کرد.

افزایش طول مدت پروژه به دلیل کرونا

پروژه ای که در ابتدا قرار بود در مدت زمان 4 سال به انجام برسد اما به دلیل مشکلاتی که همه گیری کرونا رقم زد، این مدت به ۵ سال و نیم افزایش یافت.

این پروژه همان گونه که علی وطنی مجری ملی پروژه و نماینده و مشاور معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در پروژه اعلام کرد، بر مبنای یک‌ سیاست گذاری آغاز و برنامه ‌عملیاتی و اجرایی آن مصوب شد و در نهایت به جایی رسید که از نظر کمی و کیفی دستاوردهای خوبی حاصل شد.

وطنی همچنین پیشنهاد داد تا فعالیت های کمیته راهبری تداوم داشته باشد تا با بحث و تبادل نظر، زمینه های انتقال دستاوردها به نسل بعدی فراهم شود.

مشاور معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در این پروژه با اشاره به اینکه مدیریت‌ پروژه به خوبی صورت گرفته، گفت: اگر ‌مشارکت سازمان های دیگر را هم داشته باشیم، ‌این‌ تبدیل به یک الگوی مدیریتی جدید در کشور می ‌شود.

کاهش گازهای گلخانه‌ای

در ادامه، نسیم شکاری مدیر ملی این پروژه به ارائه گزارشی از عملکرد طی این مدت زمانی پرداخت و گفت: پروژه اصلاح قوانین بازار؛ بهینه ‌سازی انرژی و محیط زیست در بخش ساختمان، در آگوست ۲۰۱۶ و با هدف کاهش گازهای گلخانه‌ ای تعریف و قرار شد ذیل این مبحث، ۴ میلیون دلار کمک ‌بلاعوض به عنوان تسهیلات جهانی محیط زیست به ما شود.

شکاری با بیان اینکه دولت ایران تعهد داد تا در این پروژه بیش از 28 میلیون دلار مشارکت داشته باشد که تاکنون بیش از 25 میلیون دلار آن محقق شده، گفت: از مهم‌ترین دستاوردهای پروژه، ایجاد شبکه و تعاملات بین بخشی با نهادهای دولتی بخش خصوصی و مجریان پروژه بود.

15 نهاد دولتی در بیش از 549 ساختمان

وی با اعلام اینکه در این پروژه با بیش از ۵۴۹ ساختمان در تماس بودیم، افزود: در این پروژه، ۱۵ نهاد و ارگان دولتی حضور داشتند. از ۵ طرح شرکت های خلاق حمایت کردیم و بیش از ۲۰‌ هزار نفر از دوره های آموزشی بهره بردند. در این پروژه حدود ۱۴ فناوری بهینه سازی انرژی استفاده و اعتماد ساختمان به این فناوری ها جلب شد.

شکاری با اعلام اینکه در این پروژه، ۳ طرح توسط شورای انرژی و اقتصاد تصویب شد، گفت: در این پروژه، حدود ۶۶ راهکار بهینه سازی انرژی اجرا شد که ماحصل آن، حصول بیش از ۷.۴ میلیون‌ متر مکعب صرفه جویی گاز بود که‌ معادل حدود ۵۲ هزار بشکه نفت خام صرفه جویی انرژی اولیه و ۲۵ هزار تن کاهش دی اکسید کربن در سال به همراه داشت. این مقدار برابر است با اینکه بخواهیم ۱۷۰ جنگل ایجاد کنیم.

مدیر ملی پروژه با بیان اینکه در این پروژه، در سیاست ها، قوانین و استانداردهای بخش ساختمان در حوزه انرژی، بازنگری جدید داشتیم، به دو کار مهم انجام شده اشاره کرد و افزود: این دو کار مهمی که در جریان این پروژه به انجام رسید، تا پیش از این انجام نشده بود: یکی ایجاد سامانه ملی پایش اطلاعات انرژی و دیگری، ساخت ساختمان های کم انرژی در 7 بلوک ساختمانی با کمک انبوه سازان.

راه‌اندازی 14 آبگرمکن خورشیدی

شکاری با اعلام اینکه در سند اولیه، هدف گذاری بر روی 320 ساختمان بود اما ما اهداف پروژه را بر تعداد 549 ساختمان به انجام رساندیم، گفت: در این پروژه، 14 سیستم آبگرمکن خورشیدی وصل شد. از  ۸۱۸ میلیارد ریال بودجه این طرح، ۲۵۰ میلیارد ریال توسط پروژه بوده و مابقی توسط مشارکت ساختمان ها صورت گرفته که مشارکت خوبی محسوب می شود.

شکاری با اشاره به برگزاری دوره های آموزش و فرهنگ سازی عمومی گفت: طبق سند اولیه قرار بر اجرای 29 دوره آموزشی بود که ما ۵۰ دوره که ۲۹ دوره برگزار کردیم. در این دوره ها، حدود ۱۸۰۰ نفر در ۴ گروه هدف آموزش دیدند. ضمن اینکه یک ‌نیازسنجی آموزشی برای آموزش های مهارتی صورت گرفت که در جریان آن، ۱۰۰ قطعه و تجهیزات به یکی از سازمان های فنی و حرفه ای تحویل شد تا بتواند آموزش ها اینچنینی را انجام دهد. در همین رابطه، 164رویداد آگاهی سنجی نیز به انجام رسید.

مدیر ملی پروژه با بیان اینکه این پروژه در چهار بخش انجام شد، گفت: بخش اول و سوم در ساختمان های اداری با زیرسطح بالا و بخش دوم و چهارم هم در ساختمان های خصوصی و کوچک صورت گرفت. در بخش اول و سوم، سرمایه گذاری توسط پروژه صورت گرفت‌ و در بخش دوم و چهارم، مالکان نیز در سرمایه گذاری سهیم ‌بودند.

توسعه تجهیزات مبتنی بر انرژی‌های نو

شکاری با اعلام اینکه بیش از ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار متر مربع سطح زیربناهایی است که برای پروژه در نظر گرفته شدند، افزود: استفاده از سیستم های ترکیبی تولید سرمایش، سیستم آبگرمکن خورشیدی، سیستم‌های کنترل هوشمند و . . . از جمله مواردی بود که در این ساختمان ها به انجام رسید.

مدیر ملی پروژه با اعلام اینکه این طرح در برخی اماکن نظیر دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه تهران، برج سپهر بانک صادرات، ساختمان اکباتان، ساختمان آتی ساز و . . . انجام شده، از محوریت اهداف آن سخن گفن و ادامه داد: این پروژه در حوزه نگهداشت مناسب ساختمان، تقاضای کاهش یافته توسط مصرف کننده، بهینه سازی در زمینه عرصه و استفاده از انرژی های تجدیدپذیر به انجام رسیده است.

شکاری با اشاره به همکاری با سازمان شهرداری، مدیریت بحران و پیشگیری و مراکز‌ نوآوری برای تجهیز آنها به منابع تجدیدپذیر، به برخی از مهم ترین چالش های این پروژه اشاره کرد و گفت: یکی از چالش ها، نظام‌ مهندسی است که یکی ‌از سازمان های اصلی برای نظارت بوده و نیاز به افزایش ظرفیت دارد و باید آموزش ها و آگاهی بخشی بیشتری انجام دهد تا بتواند به یک بازنگری اساسی برسد.

وی به چالش سامانه ‌ملی پایش اطلاعات انرژی نیز اشاره کرد و افزود: لازم است این سامانه، تعامل بیشتری با سازمان هایی مانند وزارت نفت و وزارت نیرو برای دریافت اطلاعات انرژی داشته باشد. ضمن اینکه پذیرش فناوری های خیلی عمیق و هزینه بر، چندان راحت نبود.

لزوم اجرای پروژه در استان های دیگر

شکاری به چالش های یک ‌برنامه جامع آموزش اشاره کرد و گفت: باید بازسازی مرحله طراحی تا ساخت برای سازندگان ایجاد شود و به جای اینکه سوبسید انرژی به حامل ها تعلق بگیرد، این سوبسید در اختیار پروژه های حامل انرژی داده شود تا این پروژه، در استان ها و آب و هواهای دیگری انجام شود. همچنین سازوکار وام‌ های کم ‌بهره به شرکت های خدمات انرژی اجرایی شود. زنجیره تامین ‌فناوری های بهینه سازی انرژی تقویت شده و  بازار‌گردان وجود داشته باشد تا بتواند صرفه ‌جویی انرژی هایی که‌ نشر داده می شود را تضمین کند تا اگر در بورس خرید و فروش نمی شود، ارگانی باشد که این مهم را در بخش ساختمان و دیگر بخش های کشور ترویج کند.

در بخشی از این مراسم، عباس گلریز نماینده وزارت امور خارجه و مدیرکل محیط زیست این وزارت خانه با حرفه ای خواندن اجرای این پروژه، گفت: این پروژه، به پروژه ‌نمونه ای تبدیل شده که با مدیریتی حرفه‌ ای به انجام رسید و از نگاه وزارت خارجه، دست‌ ما را برای چانه زنی برای منابع مالی بین المللی پر می کند و امیدواریم در فازهای بعدی، ابعاد بزرگ ‌تری از این‌ پروژه را در دست اجرا بگیریم.

این پروژه در سه بخش بررسی و بازبینی اسناد سیاستی به منظور طراحی برنامه راهبردی و عملیاتی بین­ بخشی و اجرای آن، اجرا، ارزیابی و صحت سنجی پروژه های پایلوت کارایی انرژی و محیط زیست در ساختمان های نمونه و ایجاد تحول ساختار بازار انرژی در بخش ساختمان با آموزش تمام ذی نفعان زنجیره ارزش کارایی انرژی و محیط زیست به انجام رسید.

مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#17