با توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور فعال در حوزه مغز و شناخت، بسترهای لازم برای ساخت سیستم‌های کوچک با قابلیت کاشت در مغز را فراهم کرده است. گسترش روزافزون فناوری، زمینه را برای ساخت سیستم‌های ثبت سیگنال‌های عصبی از قشر مغز فراهم کرده است.

برای ساخت این سامانه‌ها بعد از طراحی سیستم، قسمتی از استخوان جمجمه برداشته می‌شود تا سیستم بتواند در تماس با سطح مغز و یا در عمق‌های کم یا زیاد آن قرار بگیرد؛ این، مفهوم استفاده از ایمپلنت مغزی است.

محمدحسین مقامی کارشناس ارشد ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی با اشاره به حمایت از طرح‌های فناورانه در این حوزه گفت: امروزه، انسان، علاقمند به کسب اطلاع از فرآیندهای مغزی است تا برای درمان برخی از بیماری‌ها یا مقاصدی مانند بازتوانی شناختی، بتواند فعالیت‌های مغز را با دقتی بسیار بیشتر از بیش ثبت کند و یا تاثیراتی بر روی این فعالیت‌ها بگذارد.

تماس با سطح مغز

با توجه به اهمیت این فناوری و کاربرهای بسیار وسیع آن، هم‌اکنون 10 طرح در کارگروه ایمپلنت مغزی در حال اجرا است

طراحی و ساخت بخش‌های بیرونی و درونی در مسیر مستقیم برای انتقال توان و داده از دنیای بیرون به سیستم کاشته‌شده در بدن توسط دانشگاه علم و صنعت ایران، ریزسیستم تحریک الکتریکی16 کاناله تمام مجتمع در دانشگاه صنعتی امیرکبیر، طراحی و ساخت آرایه‌های الکترودی نفوذی دوبعدی منعطف با استفاده از ریزفناوری توسط دانشگاه صنعتی سهند تبریز و پردازنده چندکاناله سیگنال عصبی در دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی از جمله این طرح ها است.

بسته‌بندی مطمئن

همچنین طراحی و ساخت یک لینک مستقیم برای انتقال داده و توان به همراه مسیر غیرفعال در مسیر معکوس برای انتقال داده از ایمپلنت به دنیای بیرون توسط دانشگاه صنعتی شریف و نیز ساخت یک بسته‌بندی مطمئن برای ایمپلنت‌های قابل کاشت در مغز در دانشگاه صنعتی سهند تبریز از دیگر این طرح‌ها به شمار می‌رود.

دانشگاه فردوسی مشهد، پروژه «سرنخست 16 کاناله تمام مجتمع برای یک سیستم ثبت الکتریکی» و دانشگاه صنعتی امیرکبیر نیز پروژه «طراحی و ساخت یک باتری برای ایمپلنت‌های مغزی به منظور تامین توان موردنیاز مدارهای بخش کاشته‌شده در بدن» را در دست اجرا دارند.

ساخت الکترودهای نفوذی سه‌بعدی

«طراحی و ساخت فرستنده و گیرنده برای انتقال دوسویه میان ایمپلنت و دنیای بیرون بر مبنای سیستم رادیوی پالسی» در دانشگاه تربیت مدرس و «طراحی و ساخت الکترودهای نفوذی سه‌بعدی با استفاده از ریزفناوری برای ثبت و تحریک الکتریکی» نیز توسط دانشگاه صنعتی امیرکبیر در حال اجرا است.

از برنامه‌های مهم کارگروه ایمپلنت مغزی ستاد شناختی که توسط کارگروه توسعه فناوری‌ها و ابزارهای نوین برای ارتباط دوسویه با مغز پیگیری می‌شود، می‎توان به تامین خدمات ساخت مدار مجتمع، ارائه اطلاعات و مشخصات فنی مربوطه و همچنین تامین دسترسی به کتابخانه سلول‌های دیجیتال مورد نیاز برای انجام پروژه‌های ایمپلنت مغزی ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی اشاره کرد.

مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#17