توسعه فناوری‌های مرتبط با افزایش تاب‌آوری، سازگاری و تعدیل اثرات خشکسالی

* فرود شریفی

به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، خشکسالی یکی از بلایای بسیار گسترده در جهان به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک محسوب می‌شود که در برخی موارد به قحطی، کمبود مواد غذایی، سوءتغذیه و مرگ‌ومیر منجر می‌شود.
جمهوری اسلامی ایران با قرار گرفتن در نقطه استراتژیک جنوب غرب آسیا در عزم جهانی مقابله با بحران نقش کلیدی را بر عهده دارد و لذا مشارکت آن در توسعه فناوری‌های موردنیاز تلاش مضاعفی را می‌طلبد.
این تلاش‌ها وقتی می‌تواند هدف‌دار و بهینه باشد که دارای راهبردهایی مشخص برای دستیابی به هدف باشد. به دلیل اینکه خشکسالی، یکی از مهم‌ترین عوامل اصلی مؤثر بر تشدید بیابان¬زایی و تخریب سرزمین است این پدیده، به‌عنوان یکی از سه زمینه کاری کنوانسیون شامل بیابان‌زایی، تخریب سرزمین و خشکسالی معرفی‌شده است. به‌طوری‌که این مهم در اسناد مختلف کنوانسیون انعکاس یافته است.
در استراتژی ده ساله کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی که در هشتمین نشست کنفرانس اعضای کنوانسیون در سال 2007، به تصویب رسید اهداف سه گانه مربوطه عبارت‌اند از: به صفر رساندن تخریب سرزمین تا سال 2030؛ به صفر رساندن تخریب جنگل تا سال 2030 و نیز آمادگی در برابر خشکسالی تا سال 2020.
 متعاقباً در نشست مقامات عالی‌رتبه در ژنو در سال 2013 که درزمینه سیاست ملی خشکسالی برگزار شد از کشورها خواسته شد که برای تدوین سیاست ملی خشکسالی اقدام کنند.
به‌علاوه، کنوانسیون و سازمان ملل متحد در این رابطه اقدام به برگزاری کنفرانس‌ها و ابتکارات دیگری نیز کرده‌اند. از آن جمله می‌توان ابتکار همکاری آب سازمان ملل متحد از مارچ 2013 تا می 2015، چارچوب کاهش ریسک بلایای 2030-2015 موسوم به چارچوب اجرایی سندایی (Sendai)، برنامه توسعه پایدار 2030 مصوب سپتامبر 2015 و کنفرانس خشکسالی آفریقا (آگوست 2016) اشاره کرد.
بر اساس مذاکرات «کارگروه بین دول تدوین راهبرد آینده کنوانسیون» (2030-2018) که در سال 2016 برگزار شد، خشکسالی به‌عنوان هدف راهبردی شماره 3 تعیین و این راهبرد در اجلاس جهانی COP13 به‌عنوان تصمیم شماره ICCD/COP(13)/3 به تصویب رسید.
به‌علاوه در اجلاس یادشده یک بسته سیاستی خاص خشکسالی (ICCD/COP(13)/19) با عنوان چارچوب سیاستی حمایتی افزایش تاب‌آوری، سازگاری و تعدیل اثرات خشکسالی به تصویب رسید.
در نتیجه جمهوری اسلامی ایران که یکی از اعضای متعاهد به کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی (UNCCD)  است، بر اساس متن صریح کنوانسیون (که مصوبه سال 1375 مجلس شورای اسلامی به‌عنوان قانون الحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی و تعدیل اثرات خشکسالی را نیز به همراه دارد)، در پی عضویت در این معاهده بین‌المللی، متعهد به انجام برخی وظایف از جمله مصوبات و توصیه‌های کنوانسیون است.
درنتیجه به‌عنوان یک وظیفه و ضرورت ملی و بین‌المللی توسعه فناوری‌های مرتبط با افزایش تاب‌آوری، سازگاری و تعدیل اثرات خشکسالی یکی از دستور کارهای مهم کارگروه مقابله با خشکسالی و تغییر اقلیم ستاد توسعه فناوری‌های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست در معاونت علمی ریاست جمهوری با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط داخلی و خارجی است.
*دبیر کارگروه خشکسالی و تغییر اقلیم ستاد توسعه فناوری‌های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست