دانه‌ کینوا؛ احتمالاً تا حالا اسمش هم به گوشتان نخورده است. کینوا گیاهی است با نام علمی Chenopodium quinoa willd یکی از گیاهانی که تا کنون در ایران از آن بهره برداری نشده است گیاهی با نام کینوا که بومی کوه‌های آند در بولیوی، شیلی و پرو است.
به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، کینوا گیاهی است که به خاطر دانه‌های خوراکی‌اش معروف است. البته جزو غلات نیست اما خواصی مشابه و حتی بیشتر دارد. علاوه بر دانه، از برگ گیاه جوان به عنوان سبزی تازه و یا به صورت پخته استفاده می شود.
بحران آب و شرایط آب  و  هوایی کشور این ضرورت را به وجود آورده تا در مباحث سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی توجه بیشتری به کشت گیاهانی که میزان آب بری کمتری دارند صورت گیرد. از این رو یافتن گونه‌های گیاهی سازگار با شرایط آب و هوایی کشور در سطوح مختلف مورد توجه قرار گرفته است.
در سال‌های اخیر، گیاه کینوا به ‌عنوان محصولی ارزشمند در ایران مورد توجه قرار گرفت و کشت آزمایشی آن نیز با موفقیت به انجام رسید. محصولی که می‌تواند با توجه به محدودیت‌های منابع آبی در کشور به ‌عنوان یک جایگزین مناسب برای محصولاتی نظیر برنج مطرح باشد. در این گزارش به معرفی گیاه کینوا و جنبه‌های مختلف سرمایه‌گذاری در آن می‌پردازیم.

مزیت‌های کشت کینوا
گیاه کینوا از خانواده غلات است که میزان پروتئین بیشتری نسبت به هم خانواده‌های خود دارد. این گیاه سرشار از فیبر، ویتامینB، مس، منیزیم و منگنز است که می‌تواند جایگزین مناسبی برای برنج محسوب شود به‌علاوه می‌توان آن را به‌صورت مخلوط با برنج مصرف کرد. از مزیت‌های دیگر کینوا این است که این گیاه فاقد گلوتن است بنابراین افرادی که به گلوتن حساسیت دارند می‌توانند از این ماده مغذی استفاده کنند. خاستگاه اصلی این گیاه آمریکای جنوبی است و در کشور‌های اکوادور، شیلی، پرو و بولیوی به‌عنوان گیاه بومی شناخته می‌شود.
کینوا به‌صورت گسترده در آفریقا و آمریکای جنوبی کشت می‌شود و در ایران همچنان به‌صورت گیاهی ناشناخته باقی مانده البته در سال‌های اخیر تلاش‌هایی در زمینه تحقیقات روی این غله ارزشمند در کشور صورت گرفته به‌طوری که در سال 92 کشت آزمایشی کینوا برای نخستین بار در گرگان انجام شد.


کشت کینوا به لحاظ اقتصادی به صرفه است
در حال حاضر 25 گونه مختلف کینوا در جهان کشت می‌شود که تقاضای مناسبی هم در بازار‌های جهانی دارد و به لحاظ قیمتی هم در بازار‌های جهانی حدود سه تا چهار برابر گندم قیمت دارد. در فرآیند تولید این محصول بیشتر دانه گیاه مورد توجه قرار می‌گیرد در صورتی که سایر قسمت‌های گیاه نیز هم به لحاظ مصرف انسانی و هم در بخش دامپروری در تولید خوراک دام قابل استفاده است.
این گیاه به دلیل سازگاری بسیار بالا با شرایط آب و هوایی مختلف و نیاز کم به آب، قابلیت کشت گسترده در کشور را داراست و در مناطق با میزان بارش 80 تا 600 میلی‌متر قابل کشت است. از این رو می‌تواند به‌عنوان جایگزینی برای برنج محسوب شود و نیاز کشور به واردات برنج را کمتر کند. در سال گذشته کشت آزمایشی این گیاه در برخی از شهر‌های ایران نظیر کرج، ایرانشهر، اهواز و ... انجام شد.
هزینه‌های پایین کشت کینوا و قیمت به نسبت بالای آن از یکسو و نیاز به آب کم و سازگاری با شرایط دشوار آب ‌و هوایی از سوی دیگر باعث شده تا کشت این محصول به لحاظ اقتصادی بسیار به‌صرفه باشد. دوره کشت این گیاه حدود پنج ماه است و به‌طور میانگین می‌توان انتظار برداشت سه تا پنج تن محصول در هکتار را داشت. به دلیل مزیت‌های فراوانی که کشت این گیاه را به لحاظ اقتصادی به‌صرفه می‌کند سازمان خواربار جهانی (فائو) سال 2013 را سال کینوا نام‌گذاری کرد.

 
کینوا در ایران برای نخستین بار در سال 92 در دانشکده کشاورزی دانشگاه گرگان به‌صورت گلخانه‌ای کشت شد. در سال گذشته نیز کشت آزمایشی آن در چند نقطه از کشور صورت گرفت.
در واقع ورود کینوا به الگوی کشت و زراعت کشور می‌تواند تاحدودی کشور را از واردات برنج بی‌نیاز کند و به‌صورت مکمل در کنار سایر محصولات جای خود را در محصولات کشاورزی کشور باز کند.
با توجه به بحران غذا در جهان استقبال خوبی از مصرف این محصول صورت گرفته و در حال حاضر هم به لحاظ مصرف و هم به لحاظ میزان تولید رشد خوبی داشته است. کشور آمریکا، کشور‌های اروپایی و ژاپن بیشترین واردات این محصول را دارند.
امیدواریم که در سال‌های آتی روند رو به رشدی در تولید این محصول شاهد باشیم و هم کشاورزان در بخش تولید، سرمایه‌گذاری بیشتری داشته باشند و هم در بحث مصرف به لحاظ فرهنگ‌سازی فعالیت‌هایی انجام شود که هر دو جنبه عرضه و تقاضا به‌صورت همزمان رشد داشته باشند.
پایان پیام/23