گیاهان دارویی و طب سنتی

ايران باتوجه به دارابودن شرایط اقلیمی متنوع، کشوری ممتاز از منظر غنای گیاهی و تنوع زیستی در جهان بوده و ايرانيان جزء پيشگامان علم طب و گياهان دارويي در جهان هستند. مطالعات تطبیقی نشان می دهد که کشور ما از نظر تنوع زیستی، با حدود 8000 گونه گیاهی، جزء 8 کشور برتر دنیا بوده و ذخایر ژنتیک گیاهی ایران برابر قاره اروپا است و این یک مزیت منحصر به فرد در جهان به شمار می‌آید. از سوی دیگر بيش از 2300 گونه از گياهان كشور داراي خواص دارويي، صنعتی، عطري، ادويه‌‌اي و آرايشي- بهداشتي می‌باشند. که 1728 گونه از اين گياهان به‌عنوان گياهان بومي و منحصراً در سرزمين ايران رويش كرده و به‌عنوان يك ظرفيت اختصاصی و انحصاري در كشور محسوب مي‌شوند. امروزه به جرات می‌توان گفت، گیاهان دارویی می‌تواند علاوه بر تأمین مواد اولیه دارویی و تولید متابولیت‌های دارویی ویژه و گران‌بها ، یکی از مهمترین منابع صادرات غیرنفتی و تأمین ارز محسوب شود.در نقشه جامع علمی کشور حوزه گیاهان دارویی به عنوان اولویت الف علوم پایه و کاربردی و حوزه طب سنتی به عنوان اولویت ب سلامت کشور تعیین شده است. با توجه به پراکنش وظایف دستگاه‌های اجرایی مرتبط با حوزه گیاهان دارویی و طب سنتی در کشور، ستاد توسعه اشتغال دانش‌بنیان گیاهان دارویی و طب سنتی به عنوان یک نهاد فراسازمانی در معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در سال 1387 شروع به کار نمود تا بتواند به عنوان یک مرجع قانونی در کشور و دارای صلاحیت و با اختیار کافی، هماهنگی‌های کلان و ارتباط میان تمامی فعالیت های مرتبط با گیاهان دارویی و طب سنتی و اقدامات مرتبط را به صورت متمرکز پیگیری نماید.لذا ستاد را می‑توان نهادی میانجی و تسهیل گر در فرآیند توسعه فناوری و نوآوری حوزه گیاهان دارویی و طب سنتی دانست که با نقش آفرینی در تصمیم گیری ها، تهیه نقشه راه ها، ایجاد زیرساخت ها، شبکه سازی و ... مدیریت فرایند نوآوری در این حوزه را امکان پذیر می نماید.همچنین ستاد در راستای توسعه زیست بوم نوآوری گیاهان دارویی و طب سنتی، به حمایت های مادی، معنوی و تشویقی فعالیت های علمی و فناوری و اقتصاد دانش بنیان پرداخته و با تعریف و تنظیم ابعاد عملکردی، حمایت از ساختار زنجیره ارزش صنعت گیاهان دارویی و طب سنتی از فاز توسعه زیرساختی تا توسعه بازار محصولات دانش بنیان و فناورانه را در حیطه مسئولیت های خود قرار داده است.

 

 

اهداف ستاد

 

ارتقاء بازار محصولات تأییدشده مبتنی بر داروهای گیاهی و محصولات طبیعی به میزان 10%

ارتقاء بازار داروهای حوزه دامپزشکی کشور توسط محصولات تأییدشده مبتنی بر داروهای گیاهی و محصولات طبیعی به میزان 10%

افزایش صادرات گیاهان دارویی و فرآورده های دارویی گیاهی و فرآورده های گیاهی برای حضور در بین 10 کشور اول جهان؛

افزایش سطح زیر کشت دیم و آبی گیاهان دارویی و اسانس دار به500 هزار هکتار و افزایش تولید

ارتقاء دسترسی صنایع گیاهان دارویی و طب سنتی به مواد موثره و فرآورده های اولیه استاندارد و کاهش واردات فرآورده های اولیه

کاهش واردات افزودنی های غذایی به میزان حداقل 10 میلیون یورو و ارتقاء سهم بازار صنعت غذا از غذهای فراسودمند و افزودنی های طبیعی

ارتقاء سهم بازار دارویی کشور توسط محصولات تأیید شده مبتنی بر داروهای طب سنتی به میزان 4%

ارتقاء سهم بازار درمان کشور مبتنی بر طب سنتی ایرانی و مکمل به میزان 4%

پوشش بیمه ای مناسب خدمات و فرآورده های حوزه طب سنتی؛

ارتقای سطح سلامت جامعه مبتنی بر توسعه طب سنتی و بهره گیری از اصول ششگانه سلامت و نگرش کل نگر؛

افزایش سهم صادرات خدمات، دانش فنی و فرآورده های گياهي و طبيعي

 

اولویت های حمایتی

 

توسعه طب سنتی ایرانی و مکمل:

(توسعه گردشگری سلامت، توسعه فرآورده‌های طب سنتی، تولید بار اول تجهیزات تشخیصی و درمانی طب سنتی، تطبیق میراث مکتوب با طب نوین، مشارکت بیمارستان ها در توسعه خدمات بیمارستانی طب سنتی و...)

افزودنی های غذایی و غذاهای فراسودمند :

(طعم دهنده ها، استابلایزرها، امولسی فایرها، شیرین کننده ها، ویتامین‎ها و رنگ های طبیعی و پروبیوتیک ها، ریز سبزیها  یا میکروگرین ها)

توسعه فرآورده‌های آرایشی، بهداشتی و صنایع شوینده گیاهی و طبیعی:

(محصولات آرایشی دارویی و مراقبتی برای بیماری های پوست، مو و زخم ،متابولیتهای گیاهی مورد نیاز صنایع آرایشی و بهداشتی (اسانس، عصاره، رنگ)، توسعه تکنیک‎های دیجیتال مارکتینگ، برندینگ ، محصولات آرایشی و بهداشتی بر پایه آموزه های طب سنتی، خالص سازی و تجاری سازی ترکیبات ساپونین از گیاهان دارویی و...)

توسعه داروهای و فرآورده‌های طبیعی حوزه دامپزشکی:

(داروهای درمان و پیشگیری از بیماری ها، مکمل های افزایش تولید، فرآورده‌های طبیعی محافظ مواد غذایی حیوانات، تولید ویتامین‌ها و اسیدآمینه‌های طبیعی و...)

ارتقاء زنجیره ارزش صنعت عطرسازی و محصولات رایحه درمانی :

(فرمولاسیون‎های پیشرفته ترکیبات عطر و ادکلن از قبیل انکپسولاسیون، نانو و میکرو امولسیون ها، امولسیون های چندگانه، رایحه درمانی و...)

توسعه زنجیره ارزش گیاهان دارویی:

(تولید بذور و اندام‌های تکثیری استاندارد و گواهی شده گیاهان دارویی دارای اولویت، اصلاح ژنتیک و معرفی ارقام گیاهان دارویی، تکنولوژی فرآوری و فناوری تکثیر، تولید و فرآوری گیاهان دارویی اولویت دار و ...)

توسعه داروهای گیاهی، طبیعی و سنتی:

(تجهیزات تولید فرآورده های طب سنتی، داروهای گیاهی و سنتی بیماریهای اسکلتی و عضلانی، بیماریهای گوارش و سندرم متابولیک دیابت، فشار خون و چربی خون، بیماریهای اعصاب و روان شامل اختلالات خواب و افسردگی و...)

 

 

جدول حمایت های اصلی
عنوان حمایت	فرآیند حمایت
حمایت از مراکز علمی و شرکت‌های خصوصی	- درخواست رسمی متقاضی، تکمیل و ارسال فرم خام بررسی پروپوزال بارگذاری‌شده در سایت ستاد از طریق سامانه خدمت - بررسی شکلی درخواست، مدارک و مستندات مربوط به طرح/پروژه‏های ارسالی از طرف شرکت‏ها و مراکز علمی (به منظور رفع نواقص احتمالی) - بررسی و تطابق طرح و پروژه ارسالی با اولویت‌ها و برنامه‌های ابلاغی سال (به منظور تایید تامین اعتبار حمایت از پروژه) - ارجاع به دبیركارگروه مربوطه/داور طرح - مکاتبه برای انجام نقطه نظرات احتمالی کارگروه با متقاضی (در صورت نیاز) -  ارسال عنوان حمایت به معاون توسعه اقتصاد دانش بنیان براساس برنامه‌های ابلاغی سال - صدور معرفی نامه برای شرکت ذینفع جهت مراجعه به صندوق ارائه دهنده حمایت مالی بمنظور دریافت تسهیلات - ثبت اطلاعات و تنظیم پیش نویس موافقت نامه فیمابین معاونت و دستگاه گیرنده حمایت در سامانه فرابر و امضاء نهایی - تعیین ناظر طرح توسط دبیر ستاد و نظارت بر روند اجرای طرح/پروژه‏های مصوب از طریق اخذ گزارش‏های ادواری( از مجری) و نظارت و بازدید مستمر توسط ناظر
شتابدهنده‌ها و مراکز نوآوری	- درخواست رسمی متقاضی و تکمیل فرم/کاربرگ گزارش عملکرد شتابدهی بارگذاری‌شده در سایت ستاد از طریق سامانه خدمت - بررسی شکلی درخواست، مدارک و مستندات مربوط به توانمندی‌های زیرساختی متقاضی (نیروی انسانی، منتورینگ، مدل شتابدهی، توانمندی مالی، شبکه تولید، توزیع و تجاری‌سازی محصول) - مکاتبه با متقاضی برای انجام نقطه نظرات و اصلاحات احتمالی (درصورت نیاز) - ارجاع به کارگروه توسعه کسب و کار نوین - اعلام نتیجه بررسی درخواست - عقد تفاهم نامه حمایت از شتابدهنده تخصصی در صورت تایید - ارسال گزارش عملکرد دوره شتابدهی و بررسی توسط کارگروه مربوطه - ارسال نامه درخواست تخصیص اعتبار به مرکز توسعه زیست بوم نوآوری پس از تطبیق با برنامه ابلاغی سال - دستور پرداخت به صندوق مربوطه از سوی معاونت توسعه مدیریت و جذب سرمایه - نظارت بر حسن انجام دوره‌های شتابدهی مطابق با تفاهم نامه منعقدشده از طریق اخذ گزارش‏های ادواری( از مجری) و نظارت و بازدید مستمر توسط ناظر
پذیرش و ارزیابی شرکت‌های خلاق	- ثبت نام شرکت‌های داوطلب در سامانه ircreative.isti.ir - بررسی شکلی درخواست، مدارک و مستندات ارائه شده در سامانه مزبور - مکاتبه با متقاضی برای انجام نقطه نظرات و اصلاحات احتمالی و دریافت نمونه محصول - بررسی و تکمیل کاربرگ مربوطه توسط کارشناس ستاد و ارسال به کارشناس فنی برای دریافت نظرات - ارائه کاربرگ تکمیل شده ارزیابی شرکت‌های خلاق به دبیر ستاد برای تایید - اعلام تایید شرکت متقاضی در سامانه شرکت‌های خلاق
درخواست مراجعات حضوری و جلسات درون و بین سازمانی	الف- جلسات تعیین شده توسط مقام عالی معاونت و معاون توسعه اقتصاد دانش بنیان ب- جلسات درخواست ملاقات کنندگان حضوری با دبیر ستاد ج- برنامه‌های افتتاح، رونمایی، جشنواره‌ها و  نشست‌های تخصصی د- بازدیدهای استانی و ماموریت‌های نظارتی - تنظیم جلسات، برنامه‌ها و ماموریت‌های هفتگی توسط مسئول دفتر پس از تایید دبیر ستاد
رویدادهای آتی با مشارکت ستاد
پیش بینی برگزاری رویداد تا پایان سال 1402: جشنواره و رویداد فناورانه توسعه طب سنتی ایرانی و مکمل رویداد فناورانه و چالش محور افزودنی های غذایی و غذاهای فراسودمند همایش و رویداد فناورانه توسعه فرآورده‌های آرایشی، بهداشتی و صنایع شوینده گیاهی و طبیعی همایش و رویداد فناورانه توسعه داروهای و فرآورده‌های طبیعی حوزه دامپزشکی رویداد فناورانه ارتقاء زنجیره ارزش صنعت عطرسازی و محصولات رایحه درمانی جشنواره و همایش گیاهان دارویی و توسعه زنجیره ارزش گیاهان دارویی همایش و رویداد فناورانه توسعه داروهای گیاهی، طبیعی و سنتی