جمهوری اسلامی ایران با رتبه 60 در سال 2021  جایگاه خود را نسبت به سال 2020 هفت رتبه بهبود داد و در بالاترین رتبه خود در این شاخص تا کنون قرار گرفته است. این رتبه، مرهون بهبود وضعیت کشور در شاخص‌های مرتبط با تحقیق و توسعه، تولید با فناوری پیشرفته، و مالکیت فکری (ثبت اختراع و طرح‌های صنعتی) است.

ایران در بین 10 کشور منطقه آسیای میانه و جنوبی رتبه دوم را کسب کرده است. در این منطقه، هند (رتبه 46)، ایران (رتبه 60) و قزاقستان (رتبه 79) به ترتیب رتبه‌های اول تا سوم را کسب کرده‌اند.

به علاوه، ایران در میان 37 کشور با درآمد متوسط به بالا در رده 13 قرار دارد. ایران در مقایسه با تعداد زیادی از کشورهای منطقه و نوظهور نظیر آفریقای جنوبی (رتبه 61)، گرجستان (رتبه 63)، عربستان سعودی (رتبه 66)، قطر (رتبه 68)، عمان (76)، اندونزی (رتبه 87) و بحرین (رتبه 78) رتبه بالاتری کسب کرده است.

همچنین کشورهای ترکیه (رتبه 41)، روسیه (رتبه 45)، مکزیک (رتبه 55) و امارات متحده عربی (رتبه 33) از وضعیت بهتری در مقایسه با ایران در شاخص جهانی نوآوری برخوردار هستند.

گزارش شاخص جهانی نوآوری در چارچوبی متوازن 80 شاخص را در دو دسته ورودی‌های فناوری و نوآوری و خروجی‌های فناوری و نوآوری و 7 بعد؛ (5 بعد ورودی و 2 بعد خروجی) در کشورهای مختلف مورد ارزیابی و رتبه‌بندی قرار می‌دهد.

ابعاد ورودی نوآوری عبارتند از نهادها؛ سرمایه انسانی و پژوهش؛ زیرساخت؛ پیچیدگی بازار؛  پیچیدگی کسب و کار؛. خروجی‌های دانش و فناوری؛ و  خروجی‌های خلاق نیز دو بعد خروجی نوآوری هستند.

عدم توازن وضعیت کشور در ابعاد ورودی و خروجی یکی از نکات مهم در وضعیت ایران در گزارش شاخص جهانی نوآوری است. کسب رتبه 86 در ورودی‌‌ها و رتبه 44 در خروجی‌ها نشان دهنده شکاف این دو دسته (42 رتبه فاصله) است. در گزارش امسال نیز همانند سال‌های گذشته ایران خروجی‌های نوآوری بیشتری در مقایسه با ورودی‌های نوآوری (محیط نهادی و کسب و کار، و متغیرهای اقتصاد کلان) خلق کرده است.

شاخص تنوع صنایع تولیدی در کشور رتبه 38 در جهان را به خود اختصاص داده که رشد چشم‌گیر در بعد پیچیدگی (بلوغ) بازار را به همراه داشته است.

نکته قابل توجه دیگر، استمرار و بهبود وضعیت برتر در شاخص‌های مرتبط با منتشرات علمی، آموزش عالی، ثبت مالکیت فکری و تولید صنعتی در سطح بین‌المللی است. فهرست این شاخص‌ها و رتبه ایران در آن‌ها در جدول زیر قابل مشاهده است.

مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#