تجهیزات آزمایشگاهی که برای شناخت خاصیت‌های مولکولی مواد به کار می‌روند، حائز اهمیتی بالا هستند و می‌بایست در کنار استفاده از تجهیزات دقیق یا به اصطاح کالیبره، کاربر آزمایشگاهی نیز از تسلط و تخصص در استفاده از تجهیزات یادشده برخوردار باشد. دستگاه آنالیز رزونانس مغناطیسی هسته‌ای یا به اختصار NMR یکی از همین تجهیزات است که در طیف گسترده‌ای از پژوهش‌ها‌ را شامل می‌شود.

مهم‌ترین کاربرد دستگاه اسپکتروفتومتر رزونانس مغناطيسی هسته‌ای، شناخت ویژگی‌های مغناطیسی برخی از هسته‌ها مانند کربن و هیدروژن است. پژوهشگران با به کار بردن این دستگاه می‌توانند از خاصیت‌های فیزیکی و شیمیایی اتم‌ها یا مولکو‌ل‌ها آگاه شوند.

در این روش با شدت یافتن مغناطیس، جزییاتی درباره ساختار، دینامیک، حالت واکنش و محیط شیمیایی مولکول‌ها به دست می‌آید. استفاده به طور عمده برای شناختن ساختار ترکیبات آلی یا ویژگی‌های مولکول‌های آلی از این دستگاه استفاده می‌شود.

کاربردهای فراوانی که این نوع طیف سنجی در شناخت ساختار مولکول های آلی دارد زمینه‌ای فراهم آورده است تا تولیدکنندگان دانش‌بنیان این تجهیز آزمایشگاهی در مسیر تولید و توسعه این تجهیز گام بردارند و همچنین توجه پژوهشگران به استفاده از این تجهیز برای درک ساختار انواع ترکیبات آلی، آلی-معدنی، پلیمر و … با سرعت بسیار بالا جلب شود.

شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور فعال در حوزه‌های شیمیایی، داروسازی و پلیمری از این دستگاه و روش به طور گسترده استفاده می‌کنند. طیف سنجی تشدید مغناطیسی هسته NMR دوبعدی نیز به یکی از قدتمند ترین ابرازها در آزمایشگاه های دارویی و بیوشیمی تبدیل شده است.

ایجاد بستری برای افزایش تخصص و توانمندی

دهمین کارگروه تخصصی شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با هدف به اشتراک‌گذاری تجربه‌ها و دانش‌افزایی در این حوزه میزبان دانشگاهیان، پژوهشگران و کاربران این تجهیز آزمایشگاهی بود. این رویداد، نخستین نشست کارگروه تخصصی NMR بود تا با آغاز رسمی فعالیت این کارگروه تخصصی، زمینه توسعه توانمندی‌ها و ارائه خدمات آزمایشگاهی مطلوب در این حوزه فراهم شود.

با توجه به اهمیت ارائه خدمات آزمایشگاهی مطلوب و کیفی در این حوزه، زمینه‌ای از سوی شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی ایجاد شد تا فعالان آزمایشگاهی مراکز عضو با چگونگی کار با تجهیزات همگام با فناوری‌های روز و ارائه نتایج دقیق‌تر آشنا شوند، ضمن آن‌که تجربه‌ها، توانمندی‌ها و دستاوردهایشان را نیز به اشتراک می‌گذارند.

کارگروه‌های تخصصی دستگاه‌ها در شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری با همین هدف شکل گرفت. این کارگروه‌ها بر مبنای حوزه فعالیت یک خانواده از تجهیزات آزمایشگاهی شکل گرفته است. کارشناسان و متخصصین این حوزه‌ها در مراکز عضو شبکه و همچنین فعالان فناور و سازندگان تجهیزات ایران‌ساخت، تشکیل‌دهندگان این کارگروه‌ها هستند.

به اشتراک‌گذاری تجربه‌ها، توانمندی‌ها و دانش آزمایشگاهی در قالب مقالات، کتاب‌ها، آموزش‎های عمومی و تخصصی در زمینه کاربری و همچنین نگهداری تجهیزات آزمایشگاهی، تدوین استانداردهای کاربردی حوزه فعالیت و مواردی از این دست، از فعالیت کارگروه‌های تخصصی شبکه آزمایشگاهی  فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است.

گزارش از مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

پایان پیام/24