آلودگی هوا مهمترین دلیل به خطر افتادن سلامت انسانی پس از اضافه وزن، فشار خون و بیماری‌های قلبی است. در ایران، قوانین مختلفی برای رفع این چالش تصویب شده است.

قوانین مقابله با رفع آلودگی هوا

قانون هوای پاک، برنامه ششم توسعه و قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا، از این جمله هستند. با توجه به اینکه برای رفع این مشکل حتماً باید بخش خصوصی وارد میدان شود. معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تلاش کرده است تا با اختصاص بسته‌های حمایتی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان، صنایع خلاق و نرم را نسبت به فعالیت در این حوزه تشویق کند.

آلودگی هوا علاوه بر افزایش میزان مرگ و میر، خسارت مالی سنگینی را نیز بر کشور تحمیل می‌کند، بر اساس برآورد سازمان بهداشت جهانی، آلودگی هوا زیانی برابر با 2.48 درصد از تولید ناخالص ملی را به کشور وارد می‌کند.

زیست‌بوم توسعه یافته توسط معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در زمینه آلودگی هوا، از عناصر و بخش‌های مختلفی برخوردار است. چند پارک علم و فناوری، مرکز تحقیقات آلودگی هوا، شتابدهنده‌های مانند شتابدهنده کسب وکار فردوس و ستاک، از جمله این بازیگران هستند.

تولید محصولات فناورانه

بر اساس راهبرد معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، یکی از راه حل‌های موثر رفع این مشکل، ورود شرکت‌های دانش‌بنیان، صنایع خلاق و نرم به این حوزه است. این شرکت‌ها، محصولات فناورانه‌ای مانند کاتالیست‌ها، پایشگرهای نانو و بایو را می‌سازند تا این آلودگی را تا سطح قابل قبولی مهار کنند.

استارتاپ‌های فعال در این حوزه، در زمینه های مختلفی مانند پایش سطح آلودگی هوا در محیط‌های باز و بسته فعالیت می‌کنند.

همچنین صنایع خلاق و نرم در زمینه اصلاح فرهنگ مصرف و فرهنگ‌سازی در حوزه آلودگی هوا فعال هستند، این استارتاپ‌ها در صورت کسب حمایت بیشتر می‌توانند نقش پررنگ تری را بر عهده گیرند.

در این زمینه زیست‌بوم نوآوری هوا، در کشور راه حل‌های مختلفی را پیشنهاد کرده است. ایجاد اپلیکیشن‌های برای اجاره صندلی‌های خودوروهای تک سرنشین برای افراد هم‌مسیر و تسهیل در استفاده از وسائل نقلیه پاک و الکترونیکی از جمله این پیشنهادات است.

همچنین ایجاد نقاط و جزایر پاک در سطح شهره‌ها و استفاده بیشتر از فناوری مانند سنسورهای تحلیل آلودگی هوا از دیگر راهکارهای فناورانه در این عرصه است.

توسعه سامانه‌های اشتراک سفر برای خودرو نیز می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد.

با توجه به فرسودگی بخش قابل توجهی از وسائط نقلیه به ویژه خودروهای حمل و نقل عمومی، شرکت‌های دانش‌بنیان و صنایع خلاق و نرم، تلاش می‌کنند تا با عرضه محصولات نوآورانه، آلاینده‌های خروجی از این خودروها را جذب کنند و آنها را به مواد پاک و کم ضرر یا بی ضرر تبدیل کنند.

فرونشاندن آلودگی هوا با اسپری مداوم قطرات آب نیز یکی دیگر از راهکارهای است که در حال حاضر برخی شرکت‌های فناور بر روی آن تحقیق می‌کنند تا به صورت مقرون به صرفه‌ای امکان اجرا داشته باشد.

سامانه‌های کاهش مصرف و بازیافت انرژی ساختمان‌ها نیز نقشی قابل توجه در کاهش آلودگی هوای ناشی از دودکش ساختمان‌ها را ایفا می‌کند. بر این اساس، معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با ایجاد چند ساختمان پایلوت با همکاری برنامه عمران سازمان ملل، قصد دارد تا در این زمینه فرهنگ‌سازی کند و الگوی ساختمان‌های پاک را به تمام کشور تسری دهد.

بر عکس آنچه انتظار می‌رود، فعالیت در این حوزه می‌توانند ارزش افزوده قابل توجهی به همراه داشته باشد، در این راستا، این معاونت از تمام شرکت‌های دانش‌بنیان، خلاق، فناور و استارتاپ‌ها، دعوت می‌کند تا فعالیت‌های خود را برای حل  چالش آلودگی هوا در کشور توسعه دهند.

گزارش از  مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری