به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری به نقل از پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، از آنجایی که نرخ ورود و خروج مهاجران به کشورها از نظر تعداد ، سطح  و میزان تحصیلات، جنسیت و عوامل دیگر تفاوت دارد یک دسته بندی کلی در ادبیات حوزه مهاجرت برای کشورهای مهاجر فرست و مهاجر پذیر براساس تفاضل خروجی و ورودی جمعیت مهاجران به وجود آمده است.

این موضوع سوالات و چالش‌های کلیدی زیادی را در سطح جهان و ملی پیش روی تصمیم گیران و سیاست‌ گذاران گذاشته است.

چرا برخی مهاجرت کرده یا قصد مهاجرت دارند؟ ورود و خروج مهاجران چه تاثیرات اقتصادی و اجتماعی بر کشور مبدا و مقصد می‌گذارد؟ پذیرش و حضور مهاجران چه نیازهایی از کشورهای فرستنده و گیرنده را مرتفع می‌سازد و ... .

این دست از مسائل و یا چالش‌ها به خصوص برای مهاجرت‌های اقتصادی و مهاجرت افراد متخصص و تحصیل کرده اهمیت بسیار زیادی پیدا می‌کند. در این راستا سیاست‌گذاری درست می‌تواند باعث شود علاوه بر کشورهای گیرنده، کشورهای فرستنده نیز از منافع و مزایای مهاجرت منتفع شوند.

کشورهای گیرنده با افزایش دریافت نیروی کار بهره‌ور خلاءهای بازار کار خود را پر کنند. کشورهای فرستنده می‌توانند از میلیاردها دلار وجوه بازگشتی حاصل از کار و فعالیت اقتصادی اتباع خود در خارج از کشور بهره‌مند شوند، علاوه بر این قادر خواهند بود از سرمایه‌گذاری اتباع خود و نیز توانمندی‌ها، تجارب و ارتباطات و حتی ثروت مهاجران بازگشتی به کشور خود بهره‌مند شوند.

برای کشورهایی که مهاجر فرست هستند سیاست گذاری درست شامل ایجاد زمینه‌های قانونی برای وجوه ارسالی مهاجران، توافق‌نامه‌های دو طرفه برای نیروی کار و مشوق‌هایی برای تعدیل جمعیت کلونی‌های مهاجر می‌شود.

برای کشورهای فرستنده حکمرانی مهاجرت درست، به موضوعاتی چون حفظ حقوق مهاجران، حمایت از یکپارچگی مهاجران با جامعه و مدیریت جریان مهاجران می‌پردازد.

جذب دانشجویان بین‌المللی راه‌حلی برای کمبود نیروی انسانی

بر این اساس است که کاهش نرخ باروری، جمعیت رو به کهنسالی و کاهش نیروی انسانی ماهر در کشورهای توسعه یافته باعث شده است که بسیاری از کشورهای توسعه یافته گیرنده مهاجر، رویکرد جذب دانشجویان بین‌المللی را به عنوان یک راه‌حل برای کمبود نیروی انسانی در نظر بگیرند و سیاست‌های پذیرش مهاجر خود را برای تسریع و تسهیل مهاجرت دانشجویان اصلاح و تنظیم کنند.

تحصیل در خارج از کشورهای کمتر توسعه یافته برای دانشجویان آن کشورها به عنوان یک گام برای اقامت دائم و زندگی با استانداردهای بالای زندگی و فرصت اشتغال و پژوهش بهتر در یک کشور توسعه یافته محسوب می‌شود.

از سویی دیگر در بسیاری از کشورهای کمتر توسعه یافته، سطح کیفیت آموزش عالی بسیار پایین‌تر از  سطح تقاضا است به همین دلیل برای عده‌ای چاره‌ای جز تحصیل در خارج از کشور خود باقی نمی‌ماند.

علاوه بر موارد ذکر شده، توسعه و پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات و اقتصادی‌تر شدن هزینه‌های مسافرت راه را برای مهاجرت‌های بین‌المللی آسان‌تر کرده است.
در دنیای امروز آموزش عالی به عنوان یک محصول صادراتی شناخته می‌شود و کشورهای توسعه یافته برای جذب دانشجویان از کشورهای کمتر توسعه یافته درحال سرمایه‌گذاری هستند.

سه‌چهارم دانشجویان مقطع دکتری آلمانی و انگلیسی در آمریکا می‌مانند

موضوع مهاجرت نخبگان مختص کشورهای در حال توسعه نیست، امروز خروج دانشجویان از کشورهای اروپای به دیگر کشورهای‌ اروپایی و آمریکا باعث نگرانی بسیاری از کشورهای اروپایی شده است.

براساس گزارشی که توسط کمیسیون اروپایی منتشر شده است، سه چهارم دانشجویان مقطع دکتری آلمانی و انگلیسی پس از فارغ‌التحصیلی در آمریکا می‌مانند.
حقوق و پاداش بالا، استانداردهای بالای زندگی، فرهنگ کار آفرینی و پژوهش در مرزهای دانش از جمله مواردی هستند که دانشجویان اروپایی را در کشور آمریکا ماندگار می‌کند.

البته شرایط در کشور مبدا نیز قابل اهمیت است؛ خروج دانشجویان ایتالیایی به دلیل موانعی مانند: رشد شغلی کند، حقوق و دستمزد پایین، سرمایه گذاری ضعیف دولتی، بوروکراسی و ... قابل مشهود است.

برای بسیاری از کشورهای توسعه یافته، بازار دانشجویان نه تنها منبع مهمی برای درآمدزایی اقتصادی است؛ بلکه راهی برای جبران کمبود نیروی کار در حوزه‌های کلیدی است. برای مثال در استرالیا تعدادی از دانشجویان بین‌المللی برای اقامت دائم درخواست می‌دهند. این به دلیل تغییر در سیاست‌های مهاجرت استرالیا در 2001 است که طی آن در صورت گذراندن دوره آموزشی در 6 ماه و احراز شرایط، به دانشجویان اقامت دائم داده می‌شود.

امروزه چالش بسیاری کشورهای درحال توسعه تدوین سیاست‌هایی برای بهره‌برداری کامل از نتایج مثبت تحرک فزاینده دانشجویان و کاستن از اثرات منفی خروج بیش از حد افراد تحصیل کرده است.


منبع: fanavarimag.ir