رشد جمعیت و توسعه فناوری‌های سلامت، زمینه را برای تحولی نوآورانه در «کشاورزی» فراهم آورد. با افزایش جمعیت ، تأمین مداوم غذایی که از طریق بذر کشت می شد، ضرورتی بود که به جوامع امکان گسترش فناوری‌ها و تلاش در مسیر تامین نیاز حیاتی بشر به غذا را اعطا کرد. با این تعبیر، کشاورزی ممکن است بزرگترین دستاورد ما باشد.

از بسیاری جهات، حوزه سلول‌های بنیادی، خون شناسی با تلاش های فعلی برای رشد گلبول های قرمز خون ، پلاکت‌ها ، سلول های کار تی سل و انواع بی شمار سلول و بافت دیگر، در مراحل اولیه مانند انقلاب کشاورزی قرار دارد.

دقیقاً مانند ضرورت توسعه کشاورزی برای تامین تغذیه جمعیت در حال رشد، هدف از تلاش‌ها در زمینه توسعه استفاده از سلول‌ها، داشتن یک منبع قابل اطمینان از سلول‌های نجات دهنده زندگی برای معالجه بیماران است.

با کشت و پرورش سلول‌های بنیادی خونساز زمینه برای درمان بیماری‌هایی که می‌توانند با پیوند مغز استخوان درمان شوند ممکن می‌شود. تلاش های کنونی در توسعه کشت سلول‌های بنیادی خون‌ساز امیدوار کننده است، اما نیاز به سلول‌های بنیادی سالم برای کشت سلول ها به صورت فناورانه محسوس است همان طور که برای کشاورزی فناورانه نیاز به بذر سالم و مناسب است.

مزرعه‌ای از سلول‌ها

حسین سلطانی نژاد مدیر فناوری و تجاری سازی ستاد توسعه فناوری‌ سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، از تلاش‌های فناورانه در ایران و سایر کشورهای جهان برای ایجاد منبعی قابل اعتنا از سلول‌های بنیادی می‌گوید و می‌افزاید: سلول های بنیادی خونساز (HSC)ها از یک واحد خون بند ناف اهدا کننده همسان می توانند پرورش داده شده و به تعداد کافی رشد کنند تا امکان پیوند موفقیت آمیز در یک بیمار فراهم شود. با این حال ، این منبع اولیه  از سلول بنیادی، هنوز دارای محدودیت‌هایی است و ماهیت آلوژنی این تلاش های گسترده برای بسیاری از بیماری‌ها ایده آل نیست.

وی با بیان این‌که در بعضی موارد می توان از سلولهای خود بیمار برای کشت های سلولی با توجه به نوع بیماری استفاده کرد، ادامه می‌دهد: با این وجود اما بعضی بیماری های ژنتیکی مانند بیماری های نقص ایمنی ممکن است سلولهای بنیادی فرد را دچار جهش و نقصان ژنتیکی کند.

سلول‌های بنیادی منحصر به فرد

سلول‌های بنیادی با توانایی پرتوانی  و تمایز به سلول‌هایی با کارایی خاص تبدیل می شوند. انواع مختلفی از سلول‌های بنیادی شناسایی شده است، از جمله سلول‌های بنیادی جنینی از این توانمندی برخوردارند که به انواع سلول‌های بالغ، متمایز شوند.

وی با بیان این‌که سلول‌های بنیادی در محیط‌های خاص و جایگاه مشخصی وجود دارند، بیان می‌کند: این سلول‌ها در بخش‌هایی از بدن مانند مغز استخوان، بند ناف و برخی دیگر از اعضای بدن یافت می‌شوند.

به‌تازگی، دانشمندان به وجود سلول‌های بنیادی در دندان‌های کودک و مایع آمنیوتیک، مایعی که کودک متولد نشده را در بر می‌گیرد، پی برده‌اند و این سلول‌ها نیز ممکن است توان پدید آوردن چند گونه سلول دیگر را داشته باشند. پژوهش برای شناسایی و مطالعه روی این سلول‌ها بسیار نوید بخش است، اما در گام‌های نخستین خود است.

به گفته سلطانی نژاد، در حال حاضر مراکز تحقیقاتی و پژوهشگاهی در کشورمان نیز در حال توسعه فناوری سلول‌های بنیادی با استفاده از مراکز توسعه فناوری های مختلف کشت سلولی هستند و بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی در زمینه های مرتبط با کشت سلولی فعالیت می‌کنند.

در حالی که بیش از 150 شرکت دانش‌بنیان در این حوزه فعالیت دارند، ستاد توسعه سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، راه را برای توسعه پژوهش‌ها، تحقیقات و محصولات و خدمات دانش‌بنیان کشت سلولی فراهم می‌کند.

مرکز ارتباطات و اطلاع‌‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

پایان پیام/