*سورنا ستاری
 
مفهوم توسعه پایدار، سال‌هاست که موردتوجه بسیاری از کشورهای درحال توسعه قرار گرفته است. مفهومی که در پی افزایش سطح رفاه اقتصادی، اجتماعی افراد جامعه ایجاد شده است و در پی آن توجه به حفظ تعادل در منابع پیرامونی و نیز ایجاد شرایط مناسب برای زندگی نسل‌های آینده را سرلوحه کار خود قرار می‌دهد. به تعبیر دیگر مفهوم توسعه پایدار پیوندی میان مسائل محیطی، اجتماعی و اقتصادی بشر است.
تمامی کشورهای در حال توسعه، این مفهوم را به عنوان موتور محرکه‌ای برای پیشرفت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قرار داده‌اند و برای تحقق این امر حوزه فعالیت صنایع کشور در حوزه‌های مختلف را در راستای توسعه پایدار جهت‌دهی کرده و مورد توجه قرار داده‌اند.
شاخص‌هایی نظیر استفاده از منابع و صنایع پاک و تجدید پذیر، جهت‌گیری دانش بومی در سطح جامعه، رفع نیازهای ضروری مردم، بهبود کیفیت رشد اقتصادی و تجدید حیات آن، حفظ پایداری در جمعیت کشور و پیشگیری از مهاجرت به شهرهای پرجمعیت، از جمله اهدافی است که در توسعه پایدار مورد نظر است.
توجه و التزام به صنایعی که سبب می‌شوند اهداف فوق برآورده شوند باید در اولویت برنامه‌های کلان جوامع در حال توسعه قرار گیرند. توسعه صنایع کشور با محوریت نوآوری امری است که در جریان تحول اقتصاد جامعه به سوی اقتصاد مبتنی بر فرهنگ و  خلاقیت، سبب بهبود کیفیت زندگی نسل حاضر و نیز نسل‌های آینده و رشد اقتصادی یک جامعه خواهد شد.
صنایع خلاق و نوآور به عنوان یکی از مؤلفه های اقتصاد دانش‌بنیان علاوه بر رشد و توسعه اقتصاد پایدار و ایجاد اشتغال، در سایر زمینه‌های توسعه پایدار نیز نقش قابل‌توجهی را ایفا می‌کند. در سراسر جهان به اهمیت این مطلب پی برده‌اند و سیاست‌های خود را در مسیر رونق بخشیدن به این صنایع برنامه‌ریزی کرده‌اند.
طبق تعریف جهانی سازمان تجارت و توسعه ملل متحد، دسته‌های چهارگانه: میراث بشری (صنایع‌دستی، گردشگری و غیره)، هنر و فرهنگ (عکاسی، مجسمه‌سازی و غیره)، رسانه‌های جمعی (صنایع سمعی و بصری و رسانه‌های چاپی) و آفرینش‌های کارکردی نظیر طراحی و معماری؛ همه و همه می‌توانند با سایر صنایع و فناوری‌ها نیز در ارتباط باشند و ازاین‌رو نقش فزاینده‌ای در هم‌افزایی و رشد کسب‌وکارهای گوناگون ایجاد کنند. بررسی رویکردهای توسعه پایدار در شکل‌گیری و رشد صنایع نوآور و خلاق نشان می‌دهد که علاوه بر رشد اقتصادی، تأثیر این بازار در بهبود مسائل اجتماعی و زیست‌محیطی و حل مسائل و مشکلات جامعه نیز قابل‌توجه است.
کاهش فاصله طبقاتی به دلیل عدم نیاز این صنایع به سرمایه‌های بالا و راه‌اندازی کسب‌وکارهای کوچک، حفظ محیط‌زیست و صرفه‌جویی در استفاده از منابع، افزایش اشتغال و کارآفرینی میان جوانان و بهبود رضایت شغلی در میان مخاطبان این صنایع، افزایش عدالت اجتماعی، رشد ایده‌های پویا و بالنده، حفظ سرمایه‌ها و آیین‌های ملی، فرهنگ‌سازی و انسجام ملی و به طور کلی توسعه پایدار اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی از نتایج رشد و گسترش صنایع خلاق است.
در کشور عزیزمان ایران، با توجه به تمدن کهن و باسابقه و فرهنگ غنی و وجود بستری مناسب برای ورود به گرایش‌های مختلف در صنایع نوآور و خلاق، همچون صنایع‌دستی، گردشگری، معماری سنتی و ملی و سایر صنایع فرهنگی، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری مناسب و منطقی می‌تواند اقتصاد خلاق را توسعه دهد و از دل این اقتصاد رویکردی جدید و پایدار در تحول اقتصادی کشور ایجاد کرد.

*معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری