حمل و نقل هوشمند یکی از ابزارهای مهم توسعه کشورها است. صنعتی که رابطه مستقیمی با زندگی روزمره مردم دارد و نتایج آن به خوبی در جامعه مشهود است.

کشورهای زیادی به دنبال توسعه این صنعت هستند و در تلاشند تا ابزار و شرایط را برای توسعه صنعت حمل و نقل هوشمند فراهم کنند. اما این کار به تامین زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم افزاری زیادی نیاز دارد. موضوعی که چند سالی است در ایران هم به آن پرداخته شده و نهادهای مختلفی به این عرصه ورود کرده اند.

اما یکی از ابزارهای مورد نیاز در این حوزه تهیه داده های هوشمند است. داده‌هایی که از طریق سیستم‌های هوشمند حمل‌ونقل گردآوری می‌شوند و به حل معضلات این صنعت کمک می‌کنند. این کار به افزایش بهره‌وری سیستم حمل‌ونقل کشور هم منجر خواهد شد. اما این داده ها هم باید یکپارچه شوند و هم اینکه به شکلی درست از آنها استفاده کنیم.

مثلا استفاده از دوربین‌های راهنمایی و رانندگی، ترددشمارها و غیره در کشور کاملا پذیرفته شده هستند که داده‌ها را با استفاده از ابزارهای نصب شده در معابر گردآوری و تحلیل می‌کنند. اما حمل و نقل هوشمند در نسل بعدی خود به تولید داده ها توسط خودروها می‌رسد. موضوعی که در کشور محدود به برخی ناوگان‌ها از جمله ناوگان اتوبوسرانی است.

می‌دانیم که هر یک از نهادهای متولی حمل و نقل قسمتی از دادها را در اختیار دارند و معمولا به سایر داده ها دسترسی ندارند یا دسترسی به آنها سخت است. لذا بسیاری از تحلیل ها، برنامه ریزی ها و تصمیمات مبتنی بر این داده ها به دلیل عدم یکپارچکی، ابتر یا ناقص خواهد بود.

در حوزه حمل و نقل هوشمند در کشور یک مرکز داده ملی وجود ندارد و نیاز است که در سیستمی یکپارچه، مرکز ملی داده های حمل و نقل هوشمند تعریف شود، این کار به هم افزایی اقدامات کمک می‌کند.

از طرفی صرف گردآوری اطلاعات و استفاده محدود از آنها نمی تواند اثربخشی مورد انتظار را ایجاد کند. این داده های ارزشمند را باید تحلیل کرد تا تصویر درستی از وضعیت فعلی و آینده این صنعت به دست بیاوریم.

این کار کمک می کند بهتر نیازهای توسعه حمل و نقل هوشمند را درک کنیم و با کمک توان دانشی موجود در کشور برای تحقق آن گام برداریم. به این منظور لازم است راه کارهایی اندیشیده شود که ضمن رعایت الزامات امنیتی، دسترسی مناسب برای جامعه تحقیقاتی، دانشگاهی، شرکت های دانش بنیان و ایده پردازان هم فراهم شود.

مراکز تحقیقاتی و نوآوری مستقر در دانشگاه‌ها منبع خوبی برای تامین دانش و نیروی انسانی این حوزه هستند باید از این نیرو و توان به خوبی بهره بگیریم و هوشمندسازی حمل و نقل را در کشور با سرعت بیشتری جلو ببریم.

معاون اجرایی ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل‌ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری